Bachadon bo‘yni saratonining (servikal rak) kelib chiqishida trans yog‘larning roli bevosita emas, lekin ular organizmning umumiy salomatligiga, jumladan, immun tizimiga va yallig‘lanish jarayonlariga ta’sir qilishi orqali xavfni oshirishi mumkin. Quyida trans yog‘larning bachadon bo‘yni saratoni rivojlanishiga qanday ta’sir qilishi mumkinligi haqida ma’lumot beraman:
1. Immun tizimi zaiflashishi
Trans yog‘lar surunkali yallig‘lanish holatini keltirib chiqarishi mumkin. Immunitetning zaiflashishi esa HPV (inson papillomavirusi) infeksiyasiga qarshi kurashish qobiliyatini pasaytiradi. HPV esa bachadon bo‘yni saratonining asosiy sababi hisoblanadi.
2. Surunkali yallig‘lanish va oksidlovchi stress
Trans yog‘lar organizmda surunkali yallig‘lanish va oksidlovchi stressni kuchaytiradi. Bu esa hujayralar va DNKga zarar yetkazishi, natijada hujayralarning saratonga aylanish xavfini oshirishi mumkin.
3. Gormonal nomutanosiblik
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, trans yog‘lar estrogen va progesteron gormonlari muvozanatini buzishi mumkin. Bachadon bo‘yni to‘qimalari ushbu gormonlarga sezgir bo‘lib, ularning nomutanosibligi patologik jarayonlarni tezlashtirishi ehtimoli bor.
4. Semizlik va insulin qarshiligi
Trans yog‘lar ortiqcha vazn va insulin qarshiligini keltirib chiqarishi mumkin. Semizlik esa gormonal o‘zgarishlar va yallig‘lanish fonida bachadon bo‘yni saratoni rivojlanish xavfini oshirishi mumkin.
Xulosa:
Trans yog‘lar bachadon bo‘yni saratonining bevosita sababi bo‘lmasa ham, ular immunitetni pasaytirish, surunkali yallig‘lanish chaqirish va gormonal nomutanosiblik keltirib chiqarish orqali xavfni oshirishi mumkin. Shuning uchun trans yog‘larni (fastfud, margarin, qovurilgan mahsulotlar) iste’mol qilishni cheklash va sog‘lom yog‘ manbalariga (zaytun moyi, yong‘oq, avokado) ustuvorlik berish tavsiya etiladi.