Adizes boshqaruv nazariyasi bu rahbarlik va tashkilot dinamikasi yondashuvini asos qilib olgan keng qamrovli modeldir. Dr. Ichak Adizes tomonidan ishlab chiqilgan bu model, shuningdek, PAEI modeli nomi bilan ham tanilgan, tashkilot muvaffaqiyati uchun zarur bo'lgan boshqaruv uslublarini to'rtta asosiy rolga ajratadi. Quyida Adizesning ta’kidlashicha, boshqaruvchilarni to‘rt turga bo‘lish mumkin:

### 1. Ishlab Chiqaruvchi (P)
- Xususiyatlari: Ushbu boshqaruvchilar natija-yakuniga yo‘naltirilgan bo‘lib, samaradorlikni oshirishga qaratilgan. Ular vazifalarning o'z vaqtida bajarilishini ta'minlaydilar va qisqa muddatli natijalarni olishda juda yaxshi.
- Kuchli Tomonlari: Ishlab chiqaruvchilar harakatlarga yo‘naltirilgan, bajarilish jarayonini boshqarish va maqsadlarga erishishda samarali hisoblanadi.
- Kamchiliklari: Ular uzoq muddatli strategiya, innovatsiya va xodimlarni rivojlantirishni e’tibordan chetda qoldirishlari mumkin, chunki ular tez natijalar olishga intiladilar.
- Misol: Ish kunini kunlik reja va ishlab chiqarish hajmini kuzatib borish, muddatlarga rioya qilish va operatsiyalarni samarali bajarilishini ta’minlash bilan o‘tkazuvchi boshqaruvchi.

### 2. Administrator (A)
- Xususiyatlari: Administratorlar tuzilma, jarayon va tartibga katta e'tibor beradilar. Ular tizimlar va protseduralarni yaratib, kompaniyada hamma narsa tizimli va oldindan ma'lum tartibda bajarilishini ta'minlaydilar.
- Kuchli Tomonlari: Ular tashkilotga barqarorlik va izchillik olib keladilar, operatsiyalarning yaxshi tashkil etilgan va siyosatlarga muvofiq amalga oshirilishini ta'minlaydilar.
- Kamchiliklari: Ular o‘zgarishlarga nisbatan qattiq bo‘lishi va bu innovatsiyani to‘xtatishi mumkin.
- Misol: Barcha hujjatlar to‘g‘ri to‘ldirilishini, barcha muddatlarga rioya qilinishini va jarayonlarning aniq ko‘rsatmalar asosida bajarilishini ta’minlovchi boshqaruvchi.

### 3. Tadbirkor (E)
- Xususiyatlari: Tadbirkorlar kelajakni ko'ra oladigan rahbarlardir. Ular innovatsiya, imkoniyatlar va kompaniyaning uzoq muddatli o‘sishiga e'tibor beradilar. Ular xavf-xatarni yaxshi ko‘radilar va ko‘pincha strategik o‘zgarishlarga yo‘l ochadilar.
- Kuchli Tomonlari: Ular kelajakni ko'rish, yangi bozorlarni tadqiq qilish va kompaniyani o'sish va innovatsiyaga yetaklashda juda yaxshi.
- Kamchiliklari: Ular tafsilotlarga yoki operatsion samaradorlikka kam e’tibor berishlari mumkin, va kunlik boshqaruvni ko‘pincha e’tibordan chetda qoldiradilar.
- Misol: Katta g‘oyalar ustida ishlaydigan, biznesni kengaytirish uchun xavf-xatarlarni qabul qiladigan va raqobatbardosh bo‘lish uchun doimo kelajakni o‘ylab yuradigan boshqaruvchi.

### 4. Integrator (I)
- Xususiyatlari: Integratorlar jamoada uyg‘unlik, jamoaviy ishlash va insoniy munosabatlarga e'tibor beradilar. Ular aloqalarni o‘rnatish va jamoalar o‘rtasida hamkorlikni rivojlantirishda juda mahoratlidirlar.
- Kuchli Tomonlari: Ular odamlarni birlashtirish, nizolarni hal qilish va barcha bo‘limlar yoki jamoalar birgalikda ishlashini ta’minlashda juda yaxshi.
- Kamchiliklari: Ular qiyin qarorlarni qabul qilish yoki yuqori samaradorlikni talab qilishdan qochishlari mumkin, chunki ularning asosiy e’tibori munosabatlarni saqlashga qaratilgan.
- Misol: Jamoalar o‘rtasidagi nizolarni hal qilishga ko‘proq vaqt ajratadigan, yaxshi aloqa va xodimlarni motivatsiya qilishga urg‘u beradigan boshqaruvchi.

### Ideal Muvozanat: PAEI Modeli
Adizes ta’kidlashicha, hech qaysi boshqaruvchi to‘rt sohada ham mukammal bo‘la olmaydi. Buning o‘rniga, muvaffaqiyatli boshqaruv jamoasi ushbu rollarni birgalikda amalga oshiradigan shaxslarni o‘z ichiga olishi kerak. Kompaniya muvaffaqiyatga erishadi, agar quyidagilar muvozanatda bo‘lsa:
- P (Ishlab Chiqaruvchi): Qisqa muddatli natijalarni boshqarish.
- A (Administrator): Barqarorlik va izchillikni ta'minlash.
- E (Tadbirkor): Innovatsiya va uzoq muddatli o‘sishni yetaklash.
- I (Integrator): Hamkorlik va uyg‘unlikni ta'minlash.