Napoleon kodeksi shariatdan ilhomlanganmi?
Fransuz tarixchisi Gustave Le Bon (1884) o‘zining "La Civilisation des Arabes" (Arab sivilizatsiyasi) kitobida mashhur fransuz generali Napoleon Bonapart 1801-yilda Misrdan o‘z vataniga – Fransiyaga qaytganida, Imom Molik ibn Anasning huquqshunoslik asari “Muvatto”ni o‘zi bilan olib kelganini ochib bergan. Shunday qilib, Molikiy fiqhi fransuzlar tomonidan o‘rganilgan ilk islomiy huquq tizimi bo‘lgan. Gustave Le Bonning ta'kidlashicha, ushbu kitob Fransiya Fuqarolik Kodeksining asosini tashkil etgan va davlatning qayta tiklanishiga qo‘shilgan eng muhim hissalardan biri bo‘lgan.
Christian Cherfils (1914) bu fikrni tasdiqlab, shunday yozadi: "Napoleonning Fransiya Fuqarolik Kodeksi shariatdan kuchli ilhomlangan ko‘rinadi." Ushbu tarixchining asari Bonapartning Misr yurishi chog‘ida islom haqidagi bilimlari haqida batafsil ma'lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Oradan biroz vaqt o‘tib, 1942-yilda fransuz huquqshunoslari Sidiou va Pesles Fuqarolik Kodeksining shakllanishida shariatning o‘rni borligini tasdiqlab, quyidagicha bayon qilganlar: "Napoleon kodeksi asosan shariatdan ilhomlangan. Molikiy doktrinasi biz uchun muhim ahamiyat kasb etadi, ayniqsa Ifriqiyalik arablar bilan olib boradigan munosabatlarimiz nuqtai nazaridan." Natijada, Fransiya hukumati Dr. Peyronga Halil ibn Ishoq ibn Yoqub (hijriy 776-yil / milodiy 1442-yilda vafot etgan) tomonidan yozilgan "Fiqh Muxtasari"ni tarjima qilish vazifasini topshirgan.
1951-yil 7-iyulda Parijda bo‘lib o‘tgan Xalqaro Taqqoslamali Huquq Kongressi o‘z bayonotida shunday deydi: "Musulmon huquqi boy huquqiy tushunchalar va e’tiborga molik texnikalarni o‘z ichiga oladi. Bu esa ushbu huquq tizimiga zamonaviy hayot talab qiladigan barcha moslashuv ehtiyojlariga javob berish imkonini beradi."
Bu boradagi eng so‘nggi g‘arbiy tadqiqotlardan biri 2002-yilda Roger Caratini tomonidan amalga oshirilgan.
1.Gustave Le Bon, "La Civilisation des Arabes" (Arab sivilizatsiyasi), Firmin Didot nashriyoti, Le Sycomore, Parij, 1990, 551 bet.
2.Christian Cherfils, "Bonaparte et l’Islam" (Bonapart va Islom), Pedone nashriyoti, Parij, 1914.
3.Octave Pesle, "La judicature, la procédure, les preuves dans l'Islam malékite" (Molikiy islomida sud tizimi, protsedura va dalillar),
"Vigie marocaine" va "Petit marocain" bosmaxonalarida chop etilgan, Parij, 1942 - 159 bet.
Fransuz tarixchisi Gustave Le Bon (1884) o‘zining "La Civilisation des Arabes" (Arab sivilizatsiyasi) kitobida mashhur fransuz generali Napoleon Bonapart 1801-yilda Misrdan o‘z vataniga – Fransiyaga qaytganida, Imom Molik ibn Anasning huquqshunoslik asari “Muvatto”ni o‘zi bilan olib kelganini ochib bergan. Shunday qilib, Molikiy fiqhi fransuzlar tomonidan o‘rganilgan ilk islomiy huquq tizimi bo‘lgan. Gustave Le Bonning ta'kidlashicha, ushbu kitob Fransiya Fuqarolik Kodeksining asosini tashkil etgan va davlatning qayta tiklanishiga qo‘shilgan eng muhim hissalardan biri bo‘lgan.
Christian Cherfils (1914) bu fikrni tasdiqlab, shunday yozadi: "Napoleonning Fransiya Fuqarolik Kodeksi shariatdan kuchli ilhomlangan ko‘rinadi." Ushbu tarixchining asari Bonapartning Misr yurishi chog‘ida islom haqidagi bilimlari haqida batafsil ma'lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Oradan biroz vaqt o‘tib, 1942-yilda fransuz huquqshunoslari Sidiou va Pesles Fuqarolik Kodeksining shakllanishida shariatning o‘rni borligini tasdiqlab, quyidagicha bayon qilganlar: "Napoleon kodeksi asosan shariatdan ilhomlangan. Molikiy doktrinasi biz uchun muhim ahamiyat kasb etadi, ayniqsa Ifriqiyalik arablar bilan olib boradigan munosabatlarimiz nuqtai nazaridan." Natijada, Fransiya hukumati Dr. Peyronga Halil ibn Ishoq ibn Yoqub (hijriy 776-yil / milodiy 1442-yilda vafot etgan) tomonidan yozilgan "Fiqh Muxtasari"ni tarjima qilish vazifasini topshirgan.
1951-yil 7-iyulda Parijda bo‘lib o‘tgan Xalqaro Taqqoslamali Huquq Kongressi o‘z bayonotida shunday deydi: "Musulmon huquqi boy huquqiy tushunchalar va e’tiborga molik texnikalarni o‘z ichiga oladi. Bu esa ushbu huquq tizimiga zamonaviy hayot talab qiladigan barcha moslashuv ehtiyojlariga javob berish imkonini beradi."
Bu boradagi eng so‘nggi g‘arbiy tadqiqotlardan biri 2002-yilda Roger Caratini tomonidan amalga oshirilgan.
1.Gustave Le Bon, "La Civilisation des Arabes" (Arab sivilizatsiyasi), Firmin Didot nashriyoti, Le Sycomore, Parij, 1990, 551 bet.
2.Christian Cherfils, "Bonaparte et l’Islam" (Bonapart va Islom), Pedone nashriyoti, Parij, 1914.
3.Octave Pesle, "La judicature, la procédure, les preuves dans l'Islam malékite" (Molikiy islomida sud tizimi, protsedura va dalillar),
"Vigie marocaine" va "Petit marocain" bosmaxonalarida chop etilgan, Parij, 1942 - 159 bet.