Turlari va tarqalgan joylari
Meduzalarning 200 dan ortiq turi mavjud bo‘lib, ularning eng mashhurlari:
1. Aurelia aurita (Oddiy oy meduzasi) – Atlantika va Tinch okeanining iliq suvlari.
2. Chironex fleckeri (Kuba meduzasi, quti meduza) – Avstraliya va Hind-Tinch okeani suvlari.
3. Cyanea capillata (Arktika meduzasi) – Shimoliy Atlantika va Tinch okeani sovuq suvlari.
4. Pelagia noctiluca (Yorug‘lik sochuvchi meduza) – O‘rta Yer dengizi va tropik hududlar.
5. Turritopsis dohrnii (O‘limsiz meduza) – Jahonning turli tropik va subtropik hududlari.
Meduzalar chaqqanda birinchi yordam
Meduza chaqqanida toksin teriga kirib, og‘riq, qichishish va allergik reaksiyalarni keltirib chiqarishi mumkin. Ayniqsa, kuba meduzasi va Irukandji meduzalarining chaqishi o‘limga olib kelishi mumkin.
Birinchi yordam:
1. Tinchlanish va panikaga berilmaslik – Yurak urishini tezlashishi toksinning tez tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin.
2. Zarar yetkazgan joyni dengiz suvi bilan yuvish – Chuchuk suv ishlatish man etiladi, chunki bu tirik qoldiq hujayralarning yana ko‘proq toksin chiqarishiga sabab bo‘lishi mumkin.
3. Sirka (5% li eritma) yoki limon sharbati ishlatish – Ayniqsa, Avstraliya va Osiyo qirg‘oqlarida uchraydigan xavfli meduzalar chaqqanida yordam beradi.
4. Tikan yoki tentakula qoldiqlarini olib tashlash – Buning uchun qo‘lqop yoki karton ishlatish lozim (qo‘lda ushlash tavsiya etilmaydi).
5. O‘rta darajadagi og‘riq uchun muzli kompress qo‘yish – Issiq suv ham yordam berishi mumkin.
6. Og‘riq kuchli bo‘lsa, og‘riq qoldiruvchi dorilar qabul qilish – Ibuprofen yoki paratsetamol.
7. Allergik reaksiya bo‘lsa, antihistamin dorilar yoki epinefrin (og‘ir holatlarda).
8. Juda og‘ir holatda zudlik bilan shifokorga murojaat qilish – Nafas olish qiyinlashsa yoki hushdan ketish holati kuzatilsa.
Meduzalarning 200 dan ortiq turi mavjud bo‘lib, ularning eng mashhurlari:
1. Aurelia aurita (Oddiy oy meduzasi) – Atlantika va Tinch okeanining iliq suvlari.
2. Chironex fleckeri (Kuba meduzasi, quti meduza) – Avstraliya va Hind-Tinch okeani suvlari.
3. Cyanea capillata (Arktika meduzasi) – Shimoliy Atlantika va Tinch okeani sovuq suvlari.
4. Pelagia noctiluca (Yorug‘lik sochuvchi meduza) – O‘rta Yer dengizi va tropik hududlar.
5. Turritopsis dohrnii (O‘limsiz meduza) – Jahonning turli tropik va subtropik hududlari.
Meduzalar chaqqanda birinchi yordam
Meduza chaqqanida toksin teriga kirib, og‘riq, qichishish va allergik reaksiyalarni keltirib chiqarishi mumkin. Ayniqsa, kuba meduzasi va Irukandji meduzalarining chaqishi o‘limga olib kelishi mumkin.
Birinchi yordam:
1. Tinchlanish va panikaga berilmaslik – Yurak urishini tezlashishi toksinning tez tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin.
2. Zarar yetkazgan joyni dengiz suvi bilan yuvish – Chuchuk suv ishlatish man etiladi, chunki bu tirik qoldiq hujayralarning yana ko‘proq toksin chiqarishiga sabab bo‘lishi mumkin.
3. Sirka (5% li eritma) yoki limon sharbati ishlatish – Ayniqsa, Avstraliya va Osiyo qirg‘oqlarida uchraydigan xavfli meduzalar chaqqanida yordam beradi.
4. Tikan yoki tentakula qoldiqlarini olib tashlash – Buning uchun qo‘lqop yoki karton ishlatish lozim (qo‘lda ushlash tavsiya etilmaydi).
5. O‘rta darajadagi og‘riq uchun muzli kompress qo‘yish – Issiq suv ham yordam berishi mumkin.
6. Og‘riq kuchli bo‘lsa, og‘riq qoldiruvchi dorilar qabul qilish – Ibuprofen yoki paratsetamol.
7. Allergik reaksiya bo‘lsa, antihistamin dorilar yoki epinefrin (og‘ir holatlarda).
8. Juda og‘ir holatda zudlik bilan shifokorga murojaat qilish – Nafas olish qiyinlashsa yoki hushdan ketish holati kuzatilsa.