#XOTIRA
O‘zbekiston biofizika ilmiy maktabining asoschisi
📎 Bekjon Oybekovich Toshmuhamedov 1935-yil 27-yanvarda Toshkent shahrida taniqli o‘zbek yozuvchisi Oybek oilasida tavallud topdi.
✍🏻 U 1953-yili Toshkent shahrida o‘rta maktabni tugatdi va Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetining biologiya-tuproqshunoslik fakultetiga o‘qishga kirdi. Ushbu universitetni 1958-yili muvafaqqiyatli tamomladi. 1962-yilda nomzodlik, 1971-yilda doktorlik dissertatsiyalarini muvafaqqiyatli himoya qildi.
✅ 1985-yilda neyrotoksinlarning ta'sir mexanizmini o'rganishga doir ishlari va kashfiyotlari uchun B.O. Toshmuhamedov SSSR Davlat mukofoti laureati, 1989-yilda esa Beruniy nomidagi Davlat mukofoti laureati bo'ldi. Fiziologiya va biofizika sohasida olib borgan jahon darajasidagi ilmiy izlanishlari hamda O'zbekistonda Biofizika ilmiy maktabi yaratilishidagi ulkan xizmatlari uchun B.O.Toshmuhamedov 1979-yili O‘zR FA muxbir a’zosi, 1987-yili esa akademiyaning haqiqiy a’zosi etib saylandi.
⚡️1992-yilda B.O.Toshmuhamedovning faol ishtiroki bilan O'zbekiston Respublikasi Oliy attestatsiya komissiyasi tashkil qilindi va unga 1995-yilgacha olimning o'zi raislik qildi. 1995-1999-yillarda B.O. Toshmuhamedov O'zR FA Biologiya fanlari bo'limiga raislik qildi. Keyingi yillar davomida akademik ekologiya muammolariga katta e'tibor berib keldi va bu sohada ham katta ishlar olib bordi. 1999-yildan 2020-yilgacha Xalqaro YuNESKO tashkilotining “Inson va biosfera” O'zbekiston bo'limiga raislik qilgan.
Yirik olim, akademik Bekjon Toshmuhamedov 2020-yil 25-iyunda vafot etgan. Olimning ilmiy merosi asrlar davomida ilm-fan ravnaqiga xizmat qiladi.
O‘zbekiston biofizika ilmiy maktabining asoschisi
📎 Bekjon Oybekovich Toshmuhamedov 1935-yil 27-yanvarda Toshkent shahrida taniqli o‘zbek yozuvchisi Oybek oilasida tavallud topdi.
✍🏻 U 1953-yili Toshkent shahrida o‘rta maktabni tugatdi va Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetining biologiya-tuproqshunoslik fakultetiga o‘qishga kirdi. Ushbu universitetni 1958-yili muvafaqqiyatli tamomladi. 1962-yilda nomzodlik, 1971-yilda doktorlik dissertatsiyalarini muvafaqqiyatli himoya qildi.
B.O. Toshmuhamedov rahbarligida o'rgimchak zahari neytrotoksinlarining yangi sinfi kashf qilindi va ular umurtqalilar, qisqichbaqasimonlar va hashorotlardagi glutamatergik sinapslarining postsinaptik membranasiga spetsifik va qaytmas tarzda ta'sir etishi birinchi bor aniqlandi. Ushbu zahar (toksin)lar yordamida kalamush miyasi, qisqichbaqa bilan chigirtka nerv-muskul sinapslarida mavjud bo'lgan glutamat retseptorlarini ajratish va ularni sun'iy membranalarga rekonstruktsiya qilishga erishildi. Shuningdek, stafilokokklar, vabo vibrioni, sereus batsillasi va shular kabi yuqori patogen bakteriyalar zahari orasidan ham yangi kanal hosil qiluvchi oqsillar topildi.
✅ 1985-yilda neyrotoksinlarning ta'sir mexanizmini o'rganishga doir ishlari va kashfiyotlari uchun B.O. Toshmuhamedov SSSR Davlat mukofoti laureati, 1989-yilda esa Beruniy nomidagi Davlat mukofoti laureati bo'ldi. Fiziologiya va biofizika sohasida olib borgan jahon darajasidagi ilmiy izlanishlari hamda O'zbekistonda Biofizika ilmiy maktabi yaratilishidagi ulkan xizmatlari uchun B.O.Toshmuhamedov 1979-yili O‘zR FA muxbir a’zosi, 1987-yili esa akademiyaning haqiqiy a’zosi etib saylandi.
⚡️1992-yilda B.O.Toshmuhamedovning faol ishtiroki bilan O'zbekiston Respublikasi Oliy attestatsiya komissiyasi tashkil qilindi va unga 1995-yilgacha olimning o'zi raislik qildi. 1995-1999-yillarda B.O. Toshmuhamedov O'zR FA Biologiya fanlari bo'limiga raislik qildi. Keyingi yillar davomida akademik ekologiya muammolariga katta e'tibor berib keldi va bu sohada ham katta ishlar olib bordi. 1999-yildan 2020-yilgacha Xalqaro YuNESKO tashkilotining “Inson va biosfera” O'zbekiston bo'limiga raislik qilgan.
Yirik olim, akademik Bekjon Toshmuhamedov 2020-yil 25-iyunda vafot etgan. Olimning ilmiy merosi asrlar davomida ilm-fan ravnaqiga xizmat qiladi.