Forward from: Alimoff
Ханна Дастон – Америка қаҳрамони
Ханна Эмерсон 1657 йилда Массачусетс колониясида туғилган ва 15 нафар фарзандли оиланинг тўнғичи бўлган. У 20 ёшида Томас Дастонга турмушга чиқади ва ундан ўн нафар фарзанд кўради. Унинг ҳаёти оддий пуританча биография эди.
1688–1697 йилларда Англия ва Франция Шимолий Америкада ўзининг илк мустамлакачилик уруши – қирол Вильгелм уруши (Вильгелм III Оранский шарафига номланган) – ни олиб борган. Иккала давлат ҳам турли ҳиндулар қабилаларини ўзи томонига оғдириб, уларни рақиб европаликларга қарши қўйган.
1697 йил март ойининг ўртасида французларнинг ташвиқоти билан абенаки қабиласи ҳиндулари Хейверилл шаҳарчасига ҳужум қилади. Бу ерда Дастонлар оиласи яшарди. Абенакилар 27 кишини ўлдириб, 13 нафар колонистни асирга олишади. Улар орасида 40 ёшли Ханна Дастон ва унинг энди туғилган қизи ҳам бор эди. Шу пайтда унинг эри ва катта ёшли болалари қочиб қутулишади – босқин вақтида улар шаҳарчадан ташқарида ғиштин уй қуришади. Бу уй ҳозиргача сақланиб қолган экан.
Ўша даврда мустамлакачилик урушларида душманларнинг бош суяк терисини олиб, пул ишлаш урф бўлган. Европаликлар ҳам, ҳиндулар ҳам бир-бирининг бош терисини шилиб, мукофот олишарди. Асирлар эса кўпинча товон ёки ҳиндулар томонидан тарбиялаш учун олиб кетиларди. Лекин абенакилар нимагадир Ханнанинг чақалоғи билан овора бўлмасликка қарор қилиб, уни шунчаки дарахтга уриб ўлдиришади.
Бир ярим ой ўтиб, апрель охирида, Ханна бошқа бир аёл ва 14 ёшли бола билан қочиб кетади. Бу пайтга келиб, улар бошқа ҳиндуларга сотиб юборилган эди. Асирларнинг янги эгалари ухлаётганда, Ханна ва унинг шериклари болталарни олиб, 10 кишини – 2 эркак, 2 аёл ва 6 болани ўлдиради. Кейин улар ўлган ҳиндуларнинг бош териларини шилиб, каноэни эгаллаб, инглизларнинг ҳудудига етиб боришади. Массачусетс колонияси ҳукумати уларнинг илтимосига кўра мукофот тайинлайди: Ханнага 25 фунт, унинг шерикларига яна 25 фунт берилади.
Ханна узоқ умр кўради ва 1736–1738 йиллар оралиғида вафот этади. У ҳақидаги воқеа XVII–XVIII асрлар оралиғида Янги Англияда ёзиб олинади, лекин тезда унутилади ва АҚШда 1820-йиллардан бошлаб қайта машҳур бўла бошлайди. У оқ мустамлакачиларнинг ҳиндуларга қарши қаҳрамонлик тимсолига айланади. Воқеа кейинчалик батафсилроқ тасвирлана бошлайди, масалан, Ханна фақат битта оёқ кийимда қочгани ҳақидаги тафсилот қўшилади. Массачусетс ва Нью-Ҳэмпширда унга ҳайкаллар ўрнатилади.
2020-йиллардан бери уларни олиб ташлаш ҳақида фикрлар пайдо бўлди, чунки бу ҳайкаллар мустамлакачилик босқини ва ҳиндуларнинг йўқ қилинишига оқлов сифатида қаралаётганди. Лекин маҳаллий ҳокимият муросага борди – ҳайкаллар қолдирилди, лекин «ваҳшийлар» ҳақидаги таҳқирловчи сўзлар ўчирилиб, уларнинг ёнида ҳиндулар хотирасига бағишланган мемориаллар ўрнатилиши режалаштириляпти.
🧠@nurbekalimov
Ханна Эмерсон 1657 йилда Массачусетс колониясида туғилган ва 15 нафар фарзандли оиланинг тўнғичи бўлган. У 20 ёшида Томас Дастонга турмушга чиқади ва ундан ўн нафар фарзанд кўради. Унинг ҳаёти оддий пуританча биография эди.
1688–1697 йилларда Англия ва Франция Шимолий Америкада ўзининг илк мустамлакачилик уруши – қирол Вильгелм уруши (Вильгелм III Оранский шарафига номланган) – ни олиб борган. Иккала давлат ҳам турли ҳиндулар қабилаларини ўзи томонига оғдириб, уларни рақиб европаликларга қарши қўйган.
1697 йил март ойининг ўртасида французларнинг ташвиқоти билан абенаки қабиласи ҳиндулари Хейверилл шаҳарчасига ҳужум қилади. Бу ерда Дастонлар оиласи яшарди. Абенакилар 27 кишини ўлдириб, 13 нафар колонистни асирга олишади. Улар орасида 40 ёшли Ханна Дастон ва унинг энди туғилган қизи ҳам бор эди. Шу пайтда унинг эри ва катта ёшли болалари қочиб қутулишади – босқин вақтида улар шаҳарчадан ташқарида ғиштин уй қуришади. Бу уй ҳозиргача сақланиб қолган экан.
Ўша даврда мустамлакачилик урушларида душманларнинг бош суяк терисини олиб, пул ишлаш урф бўлган. Европаликлар ҳам, ҳиндулар ҳам бир-бирининг бош терисини шилиб, мукофот олишарди. Асирлар эса кўпинча товон ёки ҳиндулар томонидан тарбиялаш учун олиб кетиларди. Лекин абенакилар нимагадир Ханнанинг чақалоғи билан овора бўлмасликка қарор қилиб, уни шунчаки дарахтга уриб ўлдиришади.
Бир ярим ой ўтиб, апрель охирида, Ханна бошқа бир аёл ва 14 ёшли бола билан қочиб кетади. Бу пайтга келиб, улар бошқа ҳиндуларга сотиб юборилган эди. Асирларнинг янги эгалари ухлаётганда, Ханна ва унинг шериклари болталарни олиб, 10 кишини – 2 эркак, 2 аёл ва 6 болани ўлдиради. Кейин улар ўлган ҳиндуларнинг бош териларини шилиб, каноэни эгаллаб, инглизларнинг ҳудудига етиб боришади. Массачусетс колонияси ҳукумати уларнинг илтимосига кўра мукофот тайинлайди: Ханнага 25 фунт, унинг шерикларига яна 25 фунт берилади.
Ханна узоқ умр кўради ва 1736–1738 йиллар оралиғида вафот этади. У ҳақидаги воқеа XVII–XVIII асрлар оралиғида Янги Англияда ёзиб олинади, лекин тезда унутилади ва АҚШда 1820-йиллардан бошлаб қайта машҳур бўла бошлайди. У оқ мустамлакачиларнинг ҳиндуларга қарши қаҳрамонлик тимсолига айланади. Воқеа кейинчалик батафсилроқ тасвирлана бошлайди, масалан, Ханна фақат битта оёқ кийимда қочгани ҳақидаги тафсилот қўшилади. Массачусетс ва Нью-Ҳэмпширда унга ҳайкаллар ўрнатилади.
2020-йиллардан бери уларни олиб ташлаш ҳақида фикрлар пайдо бўлди, чунки бу ҳайкаллар мустамлакачилик босқини ва ҳиндуларнинг йўқ қилинишига оқлов сифатида қаралаётганди. Лекин маҳаллий ҳокимият муросага борди – ҳайкаллар қолдирилди, лекин «ваҳшийлар» ҳақидаги таҳқирловчи сўзлар ўчирилиб, уларнинг ёнида ҳиндулар хотирасига бағишланган мемориаллар ўрнатилиши режалаштириляпти.
🧠@nurbekalimov