📚Xolid Husayniy: "Shamol ortidan yugirib"

Bu asar amerikalik afg‘on yozuvchisi Xolid Husayniyning birinchi romani hisoblanadi.

📖 Syujet

Asarda Amir o‘z hayotini hikoya qilib beradi. Amir Kobulda hashamatli xonadonda otasi bilan yashaydi onasi tug‘riq paytida olamdan o‘tadi. Bu uyda ulardan tashqari xazoriy xizmatkor Ali hamda uni o‘g‘li Husayn ham yashaydi. Amir yoshligidan shoirtabiat yigit bo‘lib ulg‘ayadi bu bobo(Amir otasini shunday nomlagan)ga yoqmaydi u o‘g‘lining mard, jasur, kuchli bo‘lishini hohlaydi. Bu hususiyatlar Husaynda jamlangan bo‘ladi. Amir varrak uchirishga qiziqar edi. Ota-bolani shu hususiyat bog‘lab turardi halos. Husayn Amirni o‘ziga do‘st deb biladi unga sodiq bo‘ladi. Varrak uchirishda Husaynga teng keladigani yo‘q edi. Amir Husaynni do‘st degisi kelmas hatto unga hasad qilar edi. Bir kuni varrak musobaqasi da Amir galaba qozanadi Husayn varrakni topib kelish uchun ketadi lekin kelmagach Amir uni izlab chiqadi Asef va uni ikki do‘sti Husaynni kaltaklayotgani ko‘rib unga yordam bermay o‘z jonini o‘ylaydi. Husaynga tuhmat qilib uni uydan ketishiga erishadi. Shundan keyin sovet hukumati bostirib keladi bobo va Amir AQSh ga ketadi. U yerda Surayyo ismli qizni uchratadi va uylanadi. Bobo sil kasaliga uchrab olamdan o‘tadi Amir farzand ko‘rmaydi. Bir kuni unga Rahimxon qo‘ng‘iroq qiladi va u uni yoniga boradi. Rahimxon unga Husayn haqidagi haqiqatni aytib beradi. Uning o‘g‘li Suxrobni olib qaytishi kerakligini aytadi. U katta qiyinchiliklar bilan Suxrobni olib AQShga olib qaytadi. Surayyo bilan uni ko‘nglini olishga ko‘p harakat qiliadi lekin Suxrob kamgap bo‘lib uncha gapirmaydi bo‘sh vaqtini uyqu bilan o‘tkazadi. Bir kuni Navro‘z saylida unga Amir varrak olib beradi va ular varrak musobaqasida qatnashadi shu payt Suxrobda o‘zgarish bo‘ladi...

Amirni shuncha payttan beri vijdon azobi qiynab keladi. U yoshligida qo‘rqoq faqat o‘zini o‘yaydigan bo‘ladi. Buni asarning ko‘p joylarda uchratamiz, Husayn varrak musobaqasida varrakni olib qaytish uchun ketadi ammo kelmagandan keyin Amir uni izlab chiqadi va Asef va uni ikki do‘sti Husaynni kaltaklayotganini ko‘radi u shu yerda Husaynni qutqarmay o‘z jonini o‘yladi. Otasi bilan AQSh ga ketayotganda poezdda otasi bir qizni qutqarish uchun toliblarni askari bilan tortishadi u boboni otmoqchi bo‘lsa ko‘zini bostirib o‘tiradi u shu yerda ham o‘z jonini o‘ylaydi. Keyin Rahimxon uni chaqirib Husaynni farzandi Suxrobni olib kelishni aytganda Kobul xatarli ekanini aytib qarshilik ko‘rsatadi Husayn haqidagi haqiqatni eshitgach unga rozi bo‘ladi. Kobulga borib Suxrobni qiyinchiliklar bilan topadi. U yerda u Asefni uchratadi Asef toliblarni rahbari bo‘ladi. Asef bilan urishadi va bir amallab Suxrobni olib ketadi.
Amir ko‘p xato qilganini keyin anglab yetadi Surayyo bilan bir suxbatida Surayyo uyidagi hizmatkor qizga Alifboni o‘rgatganini aytganda o‘ylaydi men ham Husaynga o‘rgatsam bo‘lar edi deb. Husaynga tuxmat qilganidan afsuslanadi umga tuxmat qilmaganida ular bilan AQSh ga ketardi u ham o‘qirdi balki hozir tirik bo‘lar edi deb. Lekin endi bularni foydasi yo‘q edi.

🔖 Asardan iqtiboslar🔖

Dunyoda bitta og‘ir gunoh bor,-derdi otam. Bu o‘g‘irlik. U barcha gunohlarning otasidir. Qotil hayotingni o‘g‘irlaydi. Ayollardan erini, bolalardan otasini tortib oladi. Yalg‘on boshqalarning ishonchini o‘g‘irlaydi. Qallob adolatni og‘irlaydi. Tushunyapsanmi? Hammasini zamirida o‘g‘irlik yotadi.

★☆★
Axir otam o‘zi har doim, "faqat birgina gunoh bor - o‘g‘irlik! Hamma jinoyatning zamirida o‘g‘irlik yotadi. Yolg‘onchi do‘stining ishonchini og‘irlaydi" demaganmidi. Demak, bobo ham o‘g‘ri ekan. U mening ukamni, Hasanning otasini, Alini or-nomusini o‘g‘irladi.

🪶 Shomuratova Dilrabo
💬📹📹 @mutolaa_sehri