#taqriz
"Jinoyat va jazo"
©#Dostoyevskiy
To'g'risini aytsam bu kitobni o'qishimga kun, oylar va hatto yilma-yil bir yil vaqtim ketdi. Juda-juda ozginadan o'qidim. Oylab o'qishni to'xtatib yana qayta boshladim...
Ishonamanki, detektivlarni koʻp oʻqigansiz yoki shu haqidagi filmlarni koʻrgansiz. Ularning hammasida to yakunga qadar jinoyatchi sir tutiladi. Lekin "Jinoyat va jazo" da boshlanishidayoq jinoyat va jinoyatchi aniq, siz kutadigan narsa esa jazo. Muqarrar, aynan sodir boʻlishi kerak boʻlgan jazo.
Asarimizning bosh qahramoni Raskolnikovni tanishtirsam. Oliyjanob, qoʻli ochiq, koʻngli yopiq (introvert), xuddi ikkita bir-biriga tamomila yot boʻlgan tabiat unda oʻrin almashib turadigan, boshqalar nazdida hech kimni yaxshi koʻrmaydigan talaba yigit. Xoʻsh, nega u kampirni oʻldirishga jazm qildi? Pul uchunmi? Boyib ketish uchunmi? Yoʻq. U oʻzini "xos" odamlar sirasiga kiritib, nazariya yaratgan edi. Ikkinchi Napoleon boʻlmoqchi edi. Lekin koʻrdiki, u Napoleon boʻlolmaydi. Chunki, u asliyan "xos" odamlar sirasidan emas. U ilgari solingan izlardan yurmaydigan, oʻz muhitida yangi gap aytishga, yangilik yaratishga moyil shaxslardan biriga aylanmoqchi boʻldi. Ezgu maqsad yoʻlida bitta "bit" dan qutulib, bitta yomon ish evaziga mingta yaxshi ish qilmoqchi edi-yu, buni axloqan qoralanishini hisobga olmadi.
Asar boshida eng ko'p e'tiborimni tortgan qahramon Marmeledov ismli oʻziga xos xarakter egasi bo'lgan shaxsdir. Dostoyevskiy Marmeledovni rahm shafqatga mutlaqo munosib koʻrmasligimiz uchun boshidan kechirganlariga oʻzi iqror boʻlishini xohlaydi. Bu oʻrinda aybni tan olish hech qanaqa mardlik haqidagi xulosalarga yetaklamaydi. Masalan, uning qizi Sonya sariq pattasi sabab topgan pullarga aroq olib ichib qoʻyganini tan olganida birmuncha bardosh berish mumkindir, ammo Katerina Ivanovna Sonyaning oyogʻini quchoqlab yigʻlagan payti mast holda devorga qarab yotganini oʻqib chidab boʻlarmidi?! Inson oʻz aybini, gunohini tan olgani sari(chin dildan) qarshingizda xunuklashib borishidanda dahshatliroq manzara boʻlmasa kerak. "Kambagʻallik ayb emas, ammo yoʻqchilik illat". Mana shu xulosa zamiridagi haqiqat aynan Marmeledovning qarorlarida koʻrinadi.
Porfiriy Petrovich ham menda ajoyib taassurot qoldirdi. Juda aqlli, mulohazali odam. Raskolnikovning jinoyati ochilishida eng koʻp hissa qoʻshgan shaxs, shubhasiz, u...
Svidrigaylov bu insonning hayoti ham bir tekis emasdi. 2ta shaxs va hatto o'z xotinini ham o'ldirganligi haqida gumonlar yo'q emasdi.
Rozimuxin bu insonda men hech qanday manfaalarsiz chin do'stlikni, samimiylikni ko'rdim...
Xullas gapirsam gap ko'p deydimi... O'qigan odamlar bilan jonli discuss qilishni xohlayabman. Chunki butun boshli bir kitobni ozginagina taqrizga sig'dirib qo'yib, o'qidim degim yo'q...
Bilasizlar oldin ham aytganman.Detektivlikka; jinoyat, jangari asarlarga qiziqishimni... Xullas bu asar meni tipimdagi ekan. Uzoq vaqt o'qigan bo'lsam ham maza qilib mutolaa qildim. O'qishlik davomidagi emotsiyalarimni aytmasam ham bo'laveradi...
#maslahat Inson umri davomida hech bo'lmasa bir marta oʻqishi kerak bo'lgan asarlar sirasidan. Va uni o'qigan baxtli odamlardan biriman. Sizga ham tavsiya qilaman)