Fonetika haqida umumiy maʼlumot

Fonetika soʻzi yunoncha phone – «tovush» soʻzidan olingan.

Nutqimizni boʻlaklarga ajratadigan boʻlsak, uning oxirgi boʻlinish nuqtasi tovushlar boʻladi.

Masalan, Oʻzbekiston – jannatmakon oʻlka jumlasi Oʻzbekiston, jannatmakon, oʻlka soʻzlariga, bu soʻzlar, oʻz navbatida, Oʻz-be-kis-ton, jan-nat-ma-kon, oʻl-ka boʻgʻinlariga, boʻgʻinlar esa Oʻ-z-b-e-k-i-s-t-o-n j-a-n-n-a-t-m-a-k-o-n oʻ-l-k-a singari tovushlarga boʻlinadi.

Boʻlinishning oxirgi nuqtasi boʻlgan, boshqa mayda boʻlaklarga boʻlish mumkin boʻlmagan nutq boʻlagi (akustik-artikulyacion birlik) tovush hisoblanadi va u bilan bogʻliq hodisalar tilshunoslikning fonetika boʻlimida oʻrganiladi.

Ogʻzaki nutqning tovush tizimini oʻrganadigan tilshunoslik boʻlimi fonetika, yozma nutqning harflar tizimini oʻrganadigan tilshunoslik boʻlimi esa grafika deyiladi.

Tilning fonologik (fonetik) sathining birligi fonema boʻlsa, fonemaning real talaffuz qilingan, quloq bilan eshitilgan koʻrinishi fon (allofon) yoki tovush hisoblanadi.

#bilib_oling / #fonetika

@mening_tilim