ZAMONAVIY USTOZ

O‘quvchiga tahdid qilish qanchalik samarali?

Psixolog Fridman bolalar tarbiyasida tahdid qilish qanchalar muhimligi haqida o‘ziga xos izlanish olib boradi.

U o‘z tadqiqotida bolaga beshta o‘yinchoq ko‘rsatib, quyidagilarni aytadi:

"Robot bilan o‘ynash yomon. Agar sen shunday qilsang, juda jahlim chiqadi va seni jazolashga majbur bo‘laman".

O‘quvchilarni chetdan kuzatar ekan — 22 ta boladan 21 tasi robotga qo‘l tekkizmadi.

Tahdid bolaga qisqa muddatda ajoyib samara beradi degan fikrga kelindi.

Endi Fridman, tahdidning keyinchalik atrofda hech kim bo‘lmaganida qanday ta’sir ko‘rsatishini bilish uchun — yordamchisini ikkinchi tadqiqot uchun yubordi.

Yordamchi ayol o‘quvchilar vazifalarini tekshirish vaqtida, xonadagi xohlagan o‘yinchoqni o‘ynab turishi mumkinligini aytdi.

Qizig‘i shundaki, bolalarning 77 foizi ilgari "taqiqlangan meva" — robot bilan o‘ynashni afzal ko‘rishdi.

Keyingi safar, Fridman xuddi shu tadqiqotni boshqa guruh o‘quvchilari bilan bajardi.

Yana robot o‘ynash yomonligini tayinladi, ammo tahdid qilmadi.

Bu safar ham 22 ta boladan 21 tasi robotga qo‘l tekkizmadi: ya’ni qisqa muddatda ham ogohlantiruvning o‘zi yetarli ekanligi ayon bo‘ldi.

Hayratlanarlisi, olti haftadan keyin atigi 33 foiz bolalargina robotga qo‘l tekkazishdi.

Xulosa

1. Tashqi bosim, qo‘rqitish, tahdid qilish — natija berganday ko‘rinsada, aslida, samarasiz.

2. Tahdidsiz ko‘rsatma berish — bola atrofida hech kim bo‘lmaganida ham samarali natija beradi.

Post Robert Chaldinining "Ta’sir psixologiyasi" kitobidan

10 TA “YO‘Q” QOIDASI

1. Darsda o‘quvchini yengishga, uning ustidan g‘olib chiqishga - “YO‘Q”, bunga intilmang. Ba’zida parishonxotir bo‘ling, xato qiling, yoddan chiqarib turing. O‘quvchiga sizni yengishiga qo‘yib bering. Axir g‘alaba qozonish
qanday bo‘lishini o‘rganib olishi juda muhimdir.

2. Bolani na so‘z, na imo-ishora, na kinoya bilan kamsitishga — “YO‘Q”,
uni kamsitmang.

3. O‘quvchini avvalgi xatolari bilan uyaltirishga — “YO‘Q”, eski xatolarini yodga solavermang.

4. Bolaning ota-onasiga barchasini oqizmay-tomizmay yetkazishga –
“YO‘Q”. Har kim himoyaga muhtoj, uni himoya qilish kerak. Har bir so‘zni ehtiyot bo‘lib ishlating. O‘zini kelajakdagi timsolini yaxshi tasavvur qilishiga yordam bering. Sizning himoyangiz bolaga hozir qanday ekanini emas, kelajakda qanday bo‘lishi kerakligini eslatib turishi kerak.

5. Bolani izza qilishga — “YO‘Q”. Ehtiyotsiz so‘z bilan o‘ldirish ham mumkin. Nima qiliq chiqarmasin, imkon qadar vaziyatni yumshatishga, silliqlashga, pinhon tutishga harakat qiling.

6. Bolaga hiyonat qilishga — “YO‘Q”.

7. Bolaga jahl qilishga — “YO‘Q”. Jahl va achchiqlanish hayotimizni yemiradi.

8. O‘quvchiga ishonchsizlik bildirishga – “YO‘Q”. Ko‘chirayaptimi, mayli ko‘chirsin. Siz ko‘chirmakashlik qilmay o‘qishga o‘rganishi uchun yordam bering.

9. Bola haqida yomon xayolga borishga, uning holatiga achinib o‘tirishga — “YO‘Q”. Kuchli bolalar bilan emas, kuchli bo‘la olgan kuchsiz bolalar bilan fahrlaning.

10. Bola tarbiyasi uchun xizmat qilmaydigan har qanday harakatga — “YO‘Q”, siz bilan o‘tkazgan vaqtida yuksalayotganini his etsin. Boshqalarga kerakligini, nimagadir ta’sir ko‘rsatish kuchiga, nimanidir o‘zgartirish imkoniyatiga ega ekanini bilsin. Shunda mustaqillik va masu’liyat
shakllanadi.

Pedagog Shalva Amonashvili

https://t.me/zamonaviyoqituvchi

Shu kabi gaplarni o'quvchilaringizga ham aytganmisiz.
Masalan men:

Sizsiz darsni boshlolmay turgan edik , qani kelaqoling o'tiring😊

Sizdachi qanaqasi bor?

Yerda 90 kg boʻlsangiz, Marsda 30 kg chiqarkansiz. Demak, siz semiz emassiz. Shunchaki noto‘g‘ri sayyoradasiz, xolos..😁