У биринчи бўлиб муаллифлик ҳуқуқидан воз кечган, давлат тизимига қарши бўлган ва диний авторитетларни рад этгани учун черковдан четлатилган. У Нобель мукофотидан воз кечган, пулни ёмон кўрган ва деҳқонлар томонида чиқишлар қилган. У 1902, 1903, 1904, 1905 ва 1906 йилларда беш марта адабий Нобель соврини учун номзод бўлган. Сўнгги марта у "олдиндан" мукофотдан воз кечган. Унинг номи —Ҳазрат Лев Николаевич Толстой.
1. Ҳукуматнинг кучи халқнинг саводсизлигида . Ва ҳукумат бундан хабардор, шунинг учун у доимо маърифатга қарши курашади. Буни тушуниш вақти келди.
2. Ҳар бир одам инсониятни ўзгартирмоқчи, аммо ўзини ўзгариши ҳақида ўйламайди.
3. Сабр қилган одамга барча нарса етади.
4. Барча бахтли оилалар бир-бирига ўхшайди, ҳар бир бахтсиз оила ўзига хос бахтсиз.
5. Кучли одамлар доимо содда бўлишади.
6. Ҳар ким ўз эшиги олдини супуриб тозаласин. Агар ҳар бир одам шундай қилса, кўча тоза бўлади.
7. Ҳаммага биз яхши эканлигимиз учун бизни севишади, деб ўйлаймиз. Лекин бизни севган одамларнинг яхши эканлигини билмаймиз.
8. Муҳаббатсиз яшаш осонроқ. Аммо унда бошқа маъно йўқ.
9. Менда яхши кўрган нарсаларимнинг барчаси йўқ. Аммо менда бор нарсаларни яхши кўраман.
10. Дунё азоб чекадиганлар туфайли олдинга силжийди.
11. Энг катта ҳақиқатлар энг оддий бўлади.
12. Кўп нарсани билиш эмас, балки билинганлардан энг кераклисини билиш муҳим.
13. Инсон ўз виждонининг тозалиги билан фахрланади, чунки унинг хотираси қисқа.
14. Энг разил одам бошқа разилларни ўзига нисбатан ёмонроқ деб топа олмаса ва шунинг учун фахрланишга сабаб топмаса ўшадир .
15. Ёмонлик фақат ўзимизда, яъни уни олиб ташлаш мумкин бўлган жойда.
16. Инсон доимо бахтли бўлиши керак. Агар бахт тугаса, унинг кейин хатосини топ.
17. Мен ишонаманки, ҳаётнинг маъноси — муҳаббатдаги ўсиш.
18. Ҳамма режа тузади, бироқ кечгача яшай олишини билмайди.
19. Инсон ҳар қандай шароитга мослаша олади, айниқса, атрофдагилар ҳам худди шундай яшашса.
20. Энг ажабланарли хато — инсоннинг бахтли бўлиши ҳеч нарса қилмасликда, деб ўйлашидир.
P.S. Владимир Набоков ўз лекцияларида қуйидаги усулни қўллаган. У хонанинг барча пардаларини ёпиб, тўлиқ қоронғиликка эришарди. «Рус адабиётининг осмонида бу Гоголь», — ва зал охирида бир чироқ ёнарди. «Бу Чехов», — шифтда яна бир юлдуз пайдо бўларди. «Бу Достоевский», — дея яна бир чироқ ёқарди Набоков. «А бу Толстой!» — у пардаларни очарди ва хонани ёруғликка чулғаб ташларди.
1. Ҳукуматнинг кучи халқнинг саводсизлигида . Ва ҳукумат бундан хабардор, шунинг учун у доимо маърифатга қарши курашади. Буни тушуниш вақти келди.
2. Ҳар бир одам инсониятни ўзгартирмоқчи, аммо ўзини ўзгариши ҳақида ўйламайди.
3. Сабр қилган одамга барча нарса етади.
4. Барча бахтли оилалар бир-бирига ўхшайди, ҳар бир бахтсиз оила ўзига хос бахтсиз.
5. Кучли одамлар доимо содда бўлишади.
6. Ҳар ким ўз эшиги олдини супуриб тозаласин. Агар ҳар бир одам шундай қилса, кўча тоза бўлади.
7. Ҳаммага биз яхши эканлигимиз учун бизни севишади, деб ўйлаймиз. Лекин бизни севган одамларнинг яхши эканлигини билмаймиз.
8. Муҳаббатсиз яшаш осонроқ. Аммо унда бошқа маъно йўқ.
9. Менда яхши кўрган нарсаларимнинг барчаси йўқ. Аммо менда бор нарсаларни яхши кўраман.
10. Дунё азоб чекадиганлар туфайли олдинга силжийди.
11. Энг катта ҳақиқатлар энг оддий бўлади.
12. Кўп нарсани билиш эмас, балки билинганлардан энг кераклисини билиш муҳим.
13. Инсон ўз виждонининг тозалиги билан фахрланади, чунки унинг хотираси қисқа.
14. Энг разил одам бошқа разилларни ўзига нисбатан ёмонроқ деб топа олмаса ва шунинг учун фахрланишга сабаб топмаса ўшадир .
15. Ёмонлик фақат ўзимизда, яъни уни олиб ташлаш мумкин бўлган жойда.
16. Инсон доимо бахтли бўлиши керак. Агар бахт тугаса, унинг кейин хатосини топ.
17. Мен ишонаманки, ҳаётнинг маъноси — муҳаббатдаги ўсиш.
18. Ҳамма режа тузади, бироқ кечгача яшай олишини билмайди.
19. Инсон ҳар қандай шароитга мослаша олади, айниқса, атрофдагилар ҳам худди шундай яшашса.
20. Энг ажабланарли хато — инсоннинг бахтли бўлиши ҳеч нарса қилмасликда, деб ўйлашидир.
P.S. Владимир Набоков ўз лекцияларида қуйидаги усулни қўллаган. У хонанинг барча пардаларини ёпиб, тўлиқ қоронғиликка эришарди. «Рус адабиётининг осмонида бу Гоголь», — ва зал охирида бир чироқ ёнарди. «Бу Чехов», — шифтда яна бир юлдуз пайдо бўларди. «Бу Достоевский», — дея яна бир чироқ ёқарди Набоков. «А бу Толстой!» — у пардаларни очарди ва хонани ёруғликка чулғаб ташларди.