Temurning PM Blogi

Seni yangi kompaniyada birinchi kunni o’tkazgan do’sting 😆

Mana kecha yangi kompaniyada birinchi ish kunni ham eson-omon o’tkazib oldik. Eng asosiy fikr: Xech narsa tushunarsiz lekin qiziq 😀 (o’zimni Junior Product managerdek his qivordim🤣). Bu aslida normal holat, yangi kompaniya, yangi maxsulot, yangi protsesslar, tushunib olishga ozgina vaqt ketadi.

Yangi ishda o’tkanda amal qilish kerak bo’lgan qoidalarim bor:
- Agarda tezda jamoaga kirishib ketish uchun ko’proq yangi hamkasblarni eshitish kerak (ming expert bo’lsang ham yangi joyda birinchi kundan aqllilik qilish kerak emas, sababi u yoki bu qaror shu ko’rinishda qabul qilinishiga sabablar bo’lgan)
- Ahmoqona savollar berishdan qo’rqish kerak emas. Aksincha savollarni berishga qo’rqqan odam ahmoqona ko’rinadi. Savol berishdan oldin birinchi etadigan gapim: Ahmoqona savol bersam bo’ladimi? 😆 Shu yo’l bilan qisqa vaqt ichida ko’proq ma’lumotlarga ega bo’lib, tezroq hamma bilan bitta ritmga tushib olish imkoniyati bor
- Jamoaga tezda kirishib ketish uchun eng katta yordam bu sening odamiyliging, yangi hamkasblarga bo’lgan hurmat bilan muomilang, agar qaysidir qaroriga qo’shilmasang darrov san noto’g’ri gapirvossan dib etmasdan balki yumshoqroq qilib “mani amaliyotimda shu masala mana bu yo’l bilan hal bo’lgan, natija mana bunaqa bo’lgan deb etish”

Eng asosiysi birinchi kunlarda ko’proq eshitib, ko’proq o’rganishdir

@temur_pm_blog

Senior Product manager sifatida Click dagi oxirgi ish kunim.

Taxminan bir yil oldin Click jamoasiga qo‘shildim.
Men uchun bu oddiy ish emas edi - bu millionlab odamlar hayotiga ta’sir qiluvchi mahsulot ustida ishlash imkoniyati edi.

Bu davr ichida biz jamoa bilan birgalikda ko‘plab yuruqlarga erishdik:
A/B testlar o'tkazdik, gipotezalarni tekshirdik, metrikalar daraxtini yaratish bilan shug'ullandik.

Eng muhimi - bu vaqt davomida mahsulot ustida emas, odamlarni hayotini yaxshilash uchun ishlashni ko'proq o‘rgandim.
Jamoada esa o‘z ishining ustalari bilan birga bo‘lish - alohida sharaf bo‘ldi.

Bugun Click dagi faoliyatim nihoyasiga yetmoqda.
Ichimda yangi bosqichga o‘tish vaqti kelgani degan tuyg‘u paydo bo‘lgan edi - yangi muammolar, yangi g‘oyalar, yangi qarashlar.

Ketishdan oldin esa yana bir maxsus narsani yakunlashga ulgurdik.
Bu oddiygina funksiya emas — bu fintechdagi foydalanuvchi tajribasiga boshqacha qarashga sabab bo‘lishi mumkin bo‘lgan o‘zgarish bo'lishi kerak.

Tez orada batafsil yozaman.
Kuzatishda davom eting.

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Bugun offtop post yozmoqchiman. Rekruting sohasidan juda qiziqarli ma’lumotlar topdim.

Bir necha kun avval Rossiyada o'tkazilingan bir tadqiqotda, ish beruvchilar (50%) nomzodlardan offer bo'yicha javobni faqat 2-3 kun kutisharkan, har to'rtinchi ish beruvchi (25%) nomzodlarga offer o'ylab ko'rishga bir xaftacha vaqt berishar ekan.
Lekin 13 % ish beruvchilar nomzodga offer bo'yicha o'ylab ko'rishga maksimum bir kun vaqt berishar ekan, keyin esa yangi nomzodlarni qidirishni boshlasharkan.

Nomzodlar bilan muloqot qilish kanaliga keladigan bo'lsak

36 % ish beruvchilar xabarlar qo'ng'iroqqa qaraganda ko'proq samara berarkan, sababi nomzodlar kirish qo'ng'iroqlarni ignor qilisharkan.
34 % ish beruvchilar ham xabarlar, ham qo'ng'iroqlar bir xil samara beradi deb hisoblashar ekan.
24 % ish beruvchilar esa haligacha eng samarali usul bu qo'ng'iroqlar deb hisoblashar ekan.

O'zimga keladigan qo'ng'iroqlar faqat oila, qarindoshlar va eng yaqin do'stlar uchun gaplashish usuli bo'lib qolgan, qolgan hamma bilan muloqot Telegram orqali :)

@temur_pm_blog

Salom, salom! Ohirgi so'rovnoma bo'yicha bir o'ylab qoldim. Qarasam asosan Discovery yo'nalishida juda ko'p post yoqibman, lekin Product managerning ishidagi ajralmas qismi Delivery qismi deyarli qolib ketibdi. Ya'ni qanday qilib g'oyani amalga oshirish, Product backlog, Sprint backlog, Tashabbus, Epic va User storylar haqida umuman post qo'ymagan ekanman.

Qo'ldan kelgancha shu mavzularda ham postlar qo'yishga harakat qilaman, lekin undan avval Fintech yo'nalishida hali deyarli amalga oshirilmagan bir qiziq g'oyani chiqarish arafasida turibmiz, shuni yakunlab, u haqda ma'lumot berishga harakat qilaman 🙂

NDA buzilmasligi uchun, avval prodga chiqib olishimiz kerak😅

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Savol: Sizlar kelgusi sprint uchun User storylarni o'rganib, baholash uchun “Refinement” qilasizlarmi? 🤔

Refinement - bu keyingi sprint uchun vazifalarni yanada aniqroq qilib olish, talablarni aniqlashtirish va jamoa bilan rejalashtirish. Bu jarayonni o’tkazish kerak deb o’ylaysizmi?

Agar jamoada Refinement qilish jarayoni mavjud bo’lsa, qanday qilib uni samarali o’tkazasiz? Yoki, ehtimol, bu jarayonni umuman o’zgartirdingizmi?

Fikrlaringizni kutaman! 💬

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Mahsulot muvaffaqiyatsizligi haqida gaplashaylik. Har birimiz boshlanishda xato qilamiz. Ba’zida mahsulot juda yaxshi deb o’ylaymiz, lekin foydalanuvchilarning fikri boshqacha bo'ladi. Bu normal! Xatolar — o’rganishning bir qismi.

Nima uchun mahsulot muvaffaqiyatsiz bo’lishi mumkin?
- Foydalanuvchilarni noto’g’ri tushunish.
- A/B testlar yoki foydalanuvchi fikrlarini hisobga olmaslik.
- Resurslar yetishmasligi.

Xato qilganingizda nima qilish kerak?
1. Sababini tushunish: Nimada xato qilganingizni tahlil qiling.
2. Jamoa bilan fikr almashish: Birgalikda yaxshilash yo’llarini o’ylab ko’ring.
3. Keyingi qadamlarni rejalashtirish: Keyingi mahsulotda yaxshilanishlar qilish uchun strategiya tuzing.

Va eng muhimi: Xatoni izlash kerak, aybdor odamni emas! Xato qilish - bu tabiiy holat. Asosiysi, uni to’g’ri tushunib, yanada yaxshiroq mahsulot yaratish.

Har bir xato - bu bizning tajribamiz, kelajakdagi muvaffaqiyat uchun qadam.

Xulosa: Mahsulot muvaffaqiyatsiz bo’lganida tashvishlanmaslik kerak. Xatolarni tushunib, keyin yanada kuchliroq mahsulot yaratish kerak.

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Bugun sizlarga Islombek Karimov haqida gapirib bermoqchiman. Islombek Product manager sifatida Alif va IMANda ishlagan, 5 yildan ortiq vaqt FinTech sohasida tajriba to‘plagan (ayniqsa, bo’lib to’lash yo’nalishida).

Ayni vaqtda Islombek qisqa tanaffus qilib raqamli ijodkorlik bilan shug’ullanib, turli platformalar yaratmoqda 😊

Qiziq, Islombek hozir Bubble (No-code platformasi) tomonidan tashkil etilgan web dastur yaratish bo’yicha tanlovda ishtirok etmoqda va g‘olib bo‘lishi uchun layklar juda muhim. Bilishimcha, shu paytgacha O’zbekistondan faqat u ishtirok etmoqda!

Agar imkoningiz bo’lsa, bir daqiqa vaqt ajratib, layk bosib qo’ying. Bu unga katta yordam beradi!

P.S. Mana shu linkda postni ko’rishingiz mumkin: LinkedIn Post

Rahmat, do’stlar! 💙

P.S. Post bepul reklama huquqi asosida joylandi, toza podderjka 😃

@temur_pm_blog

24 daqiqa ichida hamma internetdan dam olishga ulgurdimi? 😀

Qaysidir xazlda qarasam ukam uylanibdi, bollarim kotta bo’b qobdi dib etarmidi😆

@temur_pm_blog

Boshliq va Lider: Ularning bir-biridan qanday farqi bor?

Salom, salom! 🌟

Mikromenejment haqida gap ketganda, boshliq va lider ning jamoani boshqarishga bo’lgan yondashuvi qanday farqlanishini tushunish juda muhim. Mana, asosiy farqlar:

1. Vazifalarni boshqarish

Boshliq:
- Har bir qadamni aniq belgilaydi, xodimlarga qaror qabul qilishda erkinlik bermaydi.
- Harakatlarni qat’iy nazorat qiladi, bajarilgan ishlarni tekshiradi.
- Faqat aniq ko’rsatmalarga amal qilishni talab qiladi, shaxsiy tashabbusga e’tibor bermaydi.

Lider:
- Umumiy maqsadni belgilaydi, lekin jamoaga qanday erishish kerakligini tanlash imkoniyatini beradi.
- Jamoasiga ishonadi va ular yaxshiroq qarorlar qabul qilishlari mumkinligini tushunadi.
- Jamoaning rivojlanishiga yordam beradi, ijodkorlik va tashabbus uchun joy yaratadi.

2. Xatolarga yondashuv

Boshliq:
- Xodimlarni xatolar uchun keskin tanqid qiladi, ko’pincha jamoa oldida.
- Muammo sababini topishning o'rniga xato qilgan odamni jazolashni o'ylidi.
- Xodimlarga yordam bermaydi, agar biron narsa noto’g’ri bo’lsa, xatolarni qanday tuzatish kerakligini tushunishiga yordam bermaydi.
- Xatolardan qo’rqish ko’pincha xodimlarga qaror qabul qilish va mas’uliyat olishda to’sqinlik qiladi.

Lider:
- Xatolarni o’rganish va rivojlanishning ajralmas qismi sifatida ko’radi.
- Muammoni izlaydi, xato qilgan odamni emas, muammoni hal qilish uchun yechimlar topadi.
- Xatolarga ishni yaxshilanish va rivojlanish imkoniyati deb qariydi.
- Jamoani murakkab vaziyatlarda qo’llab-quvvatlashga tayyor va xatolarni qanday tuzatish kerakligini tushuntiradi.

3. Kutishlar va talablar

Boshliq:
- Har bir xodimdan faqat o’ziga berilgan vazifalarni aniq bajarishni kutadi.
- Har bir detalni qat’iy nazorat qiladi, jamoaga ishonchsizlik bilan qaraydi.
- Vazifalar bajarilishini doim tekshiradi va ish jarayonida qo’shimcha talablar qo’yadi.

Lider:
- Jamoaning natijalari uchun mas’uliyatni o’z zimmasiga olishni kutadi va xodimlarning qobiliyatlarini ko’rsatishiga imkon beradi.
- Aniqlangan maqsadlarni belgilaydi, ammo har bir qadamni nazorat qilmaydi.
- Faqat vazifalarni tekshirmasdan, jamoani yaxshi natijalarga erishish uchun ilhomlantiradi.

4. Jarayonda ishtirok

Boshliq:
- Xodimlarning ish jarayoniga doimiy aralashadi, ularning fikrlariga ishonmaydi.
- Jamoani ortiqcha ko’rsatmalar bilan yuklaydi va qaror qabul qilishda erkinlik bermaydi.
- “Men — boshliqman, demak, men to’g’ri bilaman” degan prinsipni qo’llaydi.

Lider:
- Faqat kerak bo’lganda aralashadi, jamoaga muammoni hal qilishda yordam beradi, lekin ortiqcha aralashmaydi.
- Jamoaning fikrlarini tinglaydi va ularni kerakli yo’nalishlarda yordam beradi, har bir harakatni belgilamaydi.
- Jamoaning mustaqilligi va tashabbusini rivojlantirishga ilhomlantiradi.

5. Xodimlarga nisbatan yondashuv

Boshliq:
- Xodimlarni faqat ishchi kuchi sifatida ko’radi, ular vazifalarni to’g’ri va tez bajarishlari kerak.
- Natijaga qattiq qaraydi, lekin xodimlarning shaxsiy rivojlanishiga kamroq e’tibor beradi.

Lider:
- Xodimlarni jamoaning ajralmas qismi sifatida ko’radi, ularning rivojlanishi — muhim prinsipi.
- Har bir xodimning o’sishi va kasbiy rivojlanishini qo’llab-quvvatlaydi, jamoaning umumiy muvaffaqiyati u uchun juda muhim.

Xulosa:
Boshliq har doim nazorat qilish, vazifalarni bajarishni tekshirish va ko’p aralashuv bilan jamoani boshqaradi. Bu ba’zida jamoaning motivatsiyasini pasaytirishi mumkin. Lider esa, jamoaga ishonadi, ularni rivojlantirish va o’sishga yordam beradi. Bu esa samarali va motivatsion muhit yaratadi.

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Bugun sizlarga Product managementdagi birinchi bosqich haqida gapirib bermoqchiman. Bu bosqichda, ko’plab xatolar qilasiz, lekin shu hatolar yordamida ko'p narsani o'rganasiz, tezroq o'sish mumkin.

Birinchi mahsulotni yaratish — bu har bir Product Manager uchun juda muhim va ba’zida juda murakkab davr. Har qanday yangi boshlovchi Mahsulot menejeri, men kabi, o’zining birinchi mahsulotida juda ko’p xatolar qilgan. Bu xatolar bizga kerak, chunki ular bizni o'z ustimizda ishlashga majbur qiladi va rivojlantiradi.

Misol: O’zimning birinchi mahsulotimda, barcha yangi funksiyalarni qo’shib, foydalanuvchilarni jalb qilishni o’ylab, bir nechta xatolarga yo’l qo’ygan edim. Ba’zi g’oyalar juda muvaffaqiyatli bo’lmadi, lekin bu jarayon menga mahsulotni qanday rivojlantirish va foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qanday tushunish kerakligini o’rgatdi. Yana bir xatolardan biri, birinchi funksiyamni chiqarayotganimda, uni mukammal qilib chiqarishga uringanman (o'zimni ko'rsatishim kerakku), lekin TTM ni hisobga olmaganman.

Xatolarni qanday tushunish kerak?
1. Xatolarni qabul qilish: Har bir xato — bu o’rganish imkoniyati.
2. O’zgarishlarni amalga oshirish: Natijalarga qarab, tezda o’zgarishlar kiritish kerak.
3. Foydalanuvchi fikrini tinglash: Ularning mulohazalari har doim mahsulotni yaxshilashga yordam beradi.

Xulosa: Birinchi mahsulotingizda xatolar qilish juda tabiiy. Asosiysi — ular orqali o’rganish va rivojlanishdir. Har bir muvaffaqiyatga olib keladigan o’sish, ba’zida xatolardan boshlanadi.

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Bugun sizlardan feedback olmoqchiman. Ikkita test o’tkazdik, qiziqarli bo’ldimi? Sizga bunday interaktiv postlar yoqadimi? Yoki yana qanday testlarni ko’rishni xohlaysiz?

Qaysi mavzuda testlar bo’lsa yaxshi bo’lardi?
1. Metrikalar va strategiyalar
2. Mahsulotni boshqarish jarayonlari
3. Oddiy amaliy savollar

Yoki boshqa fikrlaringiz bormi? Yozib qoldiring, o’zgartiraman! 😊

@temur_pm_blog

Test 2: Mahsulotni rivojlantirishda siz uchun qaysi jihat muhimroq?

Javoblarimizni ko’rib chiqdim, ko’pchilikning tanlovi “Foydalanuvchi ehtiyojlarini qondirish” bo’libdi va bu to'g'ri javob.

Har bir mahsulotning muvaffaqiyati foydalanuvchi ehtiyojlarini qondirishga bog’liq. Innovatsiya va foyda olish albatta muhim, ammo agar mahsulot foydalanuvchilarning haqiqiy ehtiyojlariga javob bermasa, u bozorga muvaffaqiyatli kirishi qiyin. Foydalanuvchilarni eshitish va ularning muammolarini hal qilish — bu har doim mahsulotni rivojlantirishning asosiy yo’nalishi bo’lishi kerak.

Xulosa:
Mahsulotni muvaffaqiyatli qilish uchun foydalanuvchi ehtiyojlarini qondirish juda muhim. Shundan keyin innovatsiyalar va bozor raqobatida tezroq chiqish qo’shimcha foyda keltiradi.

@temur_pm_blog

Salom, salom! 🌟

Bugun, test bo'yicha javoblarni ko'rib chiqdim, har bir metrikani qanchalik muhimligini tushuntirib o’taman.

1. DAU (Kunlik faol foydalanuvchilar soni)

DAU — bu mahsulotga kun davomida kirgan foydalanuvchilarning sonini o’lchaydi. Bu metrika mahsulotning qisqa muddatli faoliyatini ko’rsatadi. Agar DAU yuqori bo’lsa, bu foydalanuvchilar mahsulotni ko’proq ishlatayotganini anglatadi. Ammo faqat DAU bilan mahsulotning haqiqiy muvaffaqiyatini o’lchash qiyin, chunki ko’pincha foydalanuvchilar tezda chiqib ketishadi.

2. Retention (foydalanuvchilarni ushlab qolish koeffitsienti)

Retention — bu eng muhim metrikamiz! Foydalanuvchilarni ushlab qolish darajasi, ya’ni ular qancha vaqt davomida mahsulotimizni ishlatib turishlari bizning muvaffaqiyatimizni aniqlaydi. Mahsulotning uzoq muddatda muvaffaqiyatli bo’lishi uchun foydalanuvchilarni faqat bir marta jalb qilish emas, balki ularni uzun muddatda ushlab qolish kerak.

3. Daromadning o’sishi

Daromadning o’sishi — bu, albatta, muhim metrika. Ammo o’sish darajasini ko’rib chiqishdan oldin, biz foydalanuvchilarni ushlab qolish va ularning mahsulotga bo’lgan qiziqishini oshirishni o’ylashimiz kerak. Foydalanuvchilarni ushlab qolish yaxshi bo’lsa, daromadning o’sishi ham tabiiy ravishda keladi. Ammo, daromadni o’stirishga harakat qilish, foydalanuvchilarni yo’qotish xavfini tug’dirishi mumkin.

4. Foydalanuvchi umr bo’yi qiymati (CLV)

CLV — foydalanuvchidan qancha daromad olishimiz mumkinligini ko’rsatadi. Bu metrika juda foydali, ammo uni to’liq baholash uchun, dastlab foydalanuvchilarni saqlashga va ularni uzoq vaqt davomida faol qilishga e’tibor qaratish zarur. CLV yuqori bo’lishi uchun avval foydalanuvchilarning faol bo’lishi va ushlab qolish darajasi yuqori bo’lishi kerak.

Xulosa:
Eng muhim metrika Retention (foydalanuvchilarni ushlab qolish koeffitsienti) bo’lib, bizning mahsulotimizning haqiqiy muvaffaqiyatini belgilaydi. Boshqa metrikalar ham muhim, ammo ular faqat Retentionni qo’llab-quvvatlashda yordam beradi.

Sizningcha, Retentionni yaxshilash uchun nimalar qilish kerak? Fikringizni yozib qoldiring!

@temur_pm_blog