To‘rt yillik mojaro yakuni: "Hydroxychloroquine" bo‘yicha mashhur tadqiqot maqolasi rasmiy ravishda nashrdan olib tashlandi
COVID-19 pandemiyasining avj pallasida dunyo bo‘ylab shov-shuvga sabab bo‘lgan maqola nihoyat qaytarib olindi. Ushbu maqola 2020-yilda chop etilgach, murakkab bahs-munozaralarga sabab bo‘lib, hydroxychloroquine (HCQ) preparatini COVID-19ni davolashda samarali vosita sifatida taqdim qilgan edi. Tadqiqotning haqqoniyligi va ilmiy me’yorlarga mosligi bo‘yicha jiddiy savollar tug‘ilgach, to‘rt yildan so‘ng maqola ilmiy jurnaldan rasmiy ravishda olib tashlandi.
Tadqiqot nima uchun bahsli edi?
Etik masalalar: Tadqiqot ishtirokchilari uchun zarur bo‘lgan axborotlangan rozilikni olish jarayoni shubha ostida edi. Qanday qilib barcha ishtirokchilar tadqiqotga qo‘shilib, qisqa muddat ichida ma’lumotlar tahlil qilinib, maqola chop etilganligi hanuzgacha noma’lum.
Shubhali metodologiya: Tadqiqotchilar HCQ va antibiotikni birgalikda qo‘llashni sinovdan o‘tkazgan, ammo tadqiqot guruhlari orasida ilmiy mutanosiblik (ya’ni, equipoise) ta’minlanmagan.
Mualliflarning chekinishi: Uch nafar muallif tadqiqot metodologiyasi va natijalari bo‘yicha e’tiroz bildirgan va o‘z ismlarini maqoladan olib tashlashni so‘ragan.
Mazkur maqola pandemiya boshida HCQga katta ishonch uyg‘otgan edi. AQSh prezidenti Donald Tramp ushbu dori haqida "o‘yin o‘zgartiruvchi" (game-changer) deb e’lon qilgan. Ammo keyinchalik o‘tkazilgan keng ko‘lamli tadqiqotlar HCQning COVID-19ni davolashda hech qanday samarasi yo‘qligini isbotladi.
Qiziqarli fakt
Ushbu maqola retraksiya (paper retraction) qilinishidan oldin, 3400 marta iqtibos qilingan edi. Bu COVID-19 bo‘yicha eng ko‘p iqtibos qilingan maqola hisoblanadi.
COVID-19 pandemiyasining avj pallasida dunyo bo‘ylab shov-shuvga sabab bo‘lgan maqola nihoyat qaytarib olindi. Ushbu maqola 2020-yilda chop etilgach, murakkab bahs-munozaralarga sabab bo‘lib, hydroxychloroquine (HCQ) preparatini COVID-19ni davolashda samarali vosita sifatida taqdim qilgan edi. Tadqiqotning haqqoniyligi va ilmiy me’yorlarga mosligi bo‘yicha jiddiy savollar tug‘ilgach, to‘rt yildan so‘ng maqola ilmiy jurnaldan rasmiy ravishda olib tashlandi.
Tadqiqot nima uchun bahsli edi?
Etik masalalar: Tadqiqot ishtirokchilari uchun zarur bo‘lgan axborotlangan rozilikni olish jarayoni shubha ostida edi. Qanday qilib barcha ishtirokchilar tadqiqotga qo‘shilib, qisqa muddat ichida ma’lumotlar tahlil qilinib, maqola chop etilganligi hanuzgacha noma’lum.
Shubhali metodologiya: Tadqiqotchilar HCQ va antibiotikni birgalikda qo‘llashni sinovdan o‘tkazgan, ammo tadqiqot guruhlari orasida ilmiy mutanosiblik (ya’ni, equipoise) ta’minlanmagan.
Mualliflarning chekinishi: Uch nafar muallif tadqiqot metodologiyasi va natijalari bo‘yicha e’tiroz bildirgan va o‘z ismlarini maqoladan olib tashlashni so‘ragan.
Mazkur maqola pandemiya boshida HCQga katta ishonch uyg‘otgan edi. AQSh prezidenti Donald Tramp ushbu dori haqida "o‘yin o‘zgartiruvchi" (game-changer) deb e’lon qilgan. Ammo keyinchalik o‘tkazilgan keng ko‘lamli tadqiqotlar HCQning COVID-19ni davolashda hech qanday samarasi yo‘qligini isbotladi.
Qiziqarli fakt
Ushbu maqola retraksiya (paper retraction) qilinishidan oldin, 3400 marta iqtibos qilingan edi. Bu COVID-19 bo‘yicha eng ko‘p iqtibos qilingan maqola hisoblanadi.