Gabriel Garsiya Markes o‘zining eng mashhur asari — «Yolg‘izlikning yuz yili» romani ustida ishlashni boshlaganida, uning hayoti qiyinchiliklar va yetishmovchiliklar bilan to‘la edi. Ushbu buyuk asariga o‘zini bag‘ishlash uchun u radikal qaror qabul qildi: uy-ro‘zg‘or ishlari va safarlar uchun foydalanishga yaroqli bo‘lgan yagona mashinasini sotdi va bir yarim yil davomida o‘z ishxonasiga qamalib oldi. Bu davrda Markes hatto eng yaqinlari bilan ham deyarli barcha aloqalarni to‘xtatdi, o‘zi yaratgan Makondo olamiga cho‘mgan holda, Buendia oilasi taqdirlarini belgiladi. Bu kunlar nafaqat yolg‘izlik va ijodiy tanholik kunlari edi — bu shubhalar va tuganmas qiyinchiliklar bilan to‘lgan og‘ir davr edi.
Har oy ijara haqi qarzlari ortib bordi. Sakkiz oy davomida uy egasi uning eshigini taqillatib, to‘lovni talab qildi, ammo Markes va uning oilasi hatto minimal to‘lovni qila olmas edi. Havoda qashshoqlik hidi anqirdi, biroq bu bilan birga mehnatning qiymatiga bo‘lgan mustahkam ishonch ham bor edi. Bu Nobel mukofoti bo‘lg‘usi laureatining hayotidagi eng qorong‘u, ammo hal qiluvchi pallalardan biri edi.
Roman nihoyat yakunlanganda, yangi, go‘yoki yengib bo‘lmaydigan to‘siq paydo bo‘ldi — Markesda qo‘lyozmani nashriyotga yuborish uchun 160 peso yetishmas edi. Bu mablag‘ ularning hayotidagi o‘zgarishlarga nisbatan juda kichik tuyulgan bo‘lsa-da, moliyaviy qiyinchiliklardan charchagan oila uchun yengib bo‘lmas devor edi. Oila kassasidan bor yo‘g‘i 80 peso yig‘ildi. Shu paytda Markesning jasur ayoli sahnaga chiqdi. U hurmatga sazovor qat’iyat bilan: «Faqat roman yomon bo‘lmasa bo‘ldi!» dedi va har kuni foydalanadigan ikki narsa - mikser va soch quritgichni garovga qo‘ydi. Bu nafaqat muhabbat ramzi, balki Markesning iste’dodiga, ular bergan qurbonliklar izsiz ketmasligiga mutlaq ishonch ramzi ham edi.
«Yolg‘izlikning yuz yili» nafaqat yaxshi roman, balki mukammal asar sifatida tan olindi va Garsia Markes eng mashhur kolumbiyalik yozuvchiga aylandi. Uning ijodi ta’siri Lotin Amerikasidan tashqariga yoyildi. New York Times gazetasi bu asarni Injilga qiyosladi va uni har bir inson o‘qishi shart deb ta’kidladi.
Markesning hayotining bu davri o‘z qiyinchiliklarimiz haqida ham o‘ylashga majbur qiladi. Shunday misollarni eslaganda, haqiqiy yutuqlar osonlik bilan emas, balki qo‘rquvlar, muvaffaqiyatsizliklar va mujodalada tug‘ilishini tushunasiz. Va aynan shunday asarlar sizga kuch ato etadi.
Buyuk yutuqlar buyuk sa’y-harakatlarni talab qiladi. Va Gabo tarixiga nazar tashlaganda, biz boshdan kechirayotgan barcha azoblarning o‘ziga yarasha ahamiyati borligini tushunamiz. Ular biz uchun buyuk narsaga erishish yo‘lining bir qismidir. Markesning o‘zi aytganidek: “Nimaiki boshingdan o‘tgan bo‘lsa bekorga emas”.
Muallif: Madi Raimov
Har oy ijara haqi qarzlari ortib bordi. Sakkiz oy davomida uy egasi uning eshigini taqillatib, to‘lovni talab qildi, ammo Markes va uning oilasi hatto minimal to‘lovni qila olmas edi. Havoda qashshoqlik hidi anqirdi, biroq bu bilan birga mehnatning qiymatiga bo‘lgan mustahkam ishonch ham bor edi. Bu Nobel mukofoti bo‘lg‘usi laureatining hayotidagi eng qorong‘u, ammo hal qiluvchi pallalardan biri edi.
Roman nihoyat yakunlanganda, yangi, go‘yoki yengib bo‘lmaydigan to‘siq paydo bo‘ldi — Markesda qo‘lyozmani nashriyotga yuborish uchun 160 peso yetishmas edi. Bu mablag‘ ularning hayotidagi o‘zgarishlarga nisbatan juda kichik tuyulgan bo‘lsa-da, moliyaviy qiyinchiliklardan charchagan oila uchun yengib bo‘lmas devor edi. Oila kassasidan bor yo‘g‘i 80 peso yig‘ildi. Shu paytda Markesning jasur ayoli sahnaga chiqdi. U hurmatga sazovor qat’iyat bilan: «Faqat roman yomon bo‘lmasa bo‘ldi!» dedi va har kuni foydalanadigan ikki narsa - mikser va soch quritgichni garovga qo‘ydi. Bu nafaqat muhabbat ramzi, balki Markesning iste’dodiga, ular bergan qurbonliklar izsiz ketmasligiga mutlaq ishonch ramzi ham edi.
«Yolg‘izlikning yuz yili» nafaqat yaxshi roman, balki mukammal asar sifatida tan olindi va Garsia Markes eng mashhur kolumbiyalik yozuvchiga aylandi. Uning ijodi ta’siri Lotin Amerikasidan tashqariga yoyildi. New York Times gazetasi bu asarni Injilga qiyosladi va uni har bir inson o‘qishi shart deb ta’kidladi.
Markesning hayotining bu davri o‘z qiyinchiliklarimiz haqida ham o‘ylashga majbur qiladi. Shunday misollarni eslaganda, haqiqiy yutuqlar osonlik bilan emas, balki qo‘rquvlar, muvaffaqiyatsizliklar va mujodalada tug‘ilishini tushunasiz. Va aynan shunday asarlar sizga kuch ato etadi.
Buyuk yutuqlar buyuk sa’y-harakatlarni talab qiladi. Va Gabo tarixiga nazar tashlaganda, biz boshdan kechirayotgan barcha azoblarning o‘ziga yarasha ahamiyati borligini tushunamiz. Ular biz uchun buyuk narsaga erishish yo‘lining bir qismidir. Markesning o‘zi aytganidek: “Nimaiki boshingdan o‘tgan bo‘lsa bekorga emas”.
Muallif: Madi Raimov