"Arab bahori"
2010-yil oxirida arab dunyosida boshlangan qator norozilik namoyishlariga berilgan umumiy nom boʻlib, namoyishlar Tunis, Misr, Yaman, Jazoir, Iordaniya, Mavritaniya, Saudiya Arabistoni, Ummon, Sudan, Suriya, Liviya hamda Marokash kabi mamlakatlarni qamrab oldi.
Tarix kitoblarida eʼtirozlarga inqilob deya baho berilgan.
Eʼtirozlar sabablari: yuqori darajadagi ishsizlik, qashshoqlikning keng tarqalishi, jinoyatchilik, hukumatlarning loyal emasligi va qonun-tartibotni saqlashga qodir emasligi, siyosatchilar va amaldorlar orasida keng tarqalgan korrupsiya sabab davlatga bo'lgan ishonchning yoʻqotilishi, jamiyatda boylar va kambag'allar o'rtasidagi keskin tengsizliklar
Inqilobga turtki: Inqilob 2010-yil 18-dekabrida Tunisda, Muhammad Buazizining politsiya poraxoʻrligi va qattiqqoʻlligiga achchiq qilib oʻzini yoqib yuborishidan boshlanib ketdi.
Ommaviy tus olishi: Tunis toʻntarilishidagi muvaffaqiyat va mintaqadagi siyosiy oʻxshash vaziyatlar tufayli, namoyishlar toʻlqini qoʻshni mamlakatlarga tarqalib ketdi, jumladan shunday yirik eʼtirozlar Jazoir, Iordaniya, Misr va Yamanda davom etdi, nisbatan kichik miqyosda ham boshqa arab mamlakatlarida shunday voqealar roʻy berdi.
Inqiloblar natijasi: Inqilob natijasida birinchi boʻlib oʻzgargan hukumat Tunisniki boʻldi: sobiq Prezident Zayn al-Abidin ibn Ali Saudiya Arabistoniga qochib ketdi.
Keyingi katta eʼtirozlar Misrda 2011-yil 25-yanvarida boshlandi. Toʻrt kunlik namoyishlardan soʻng Prezident Husni Muborak islohotlar oʻtkazishga vaʼda berdi, biroq lavozimidan kechish niyatini bildirmadi. Shundan keyin davom etgan namoyishlardan soʻng Husni Muborak 30 yillik mansabini qayta egallamasligini, sentabrda boʻlib oʻtadigan saylovlardan soʻng isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi.
Bu paytda Iordaniya qiroli Abdulla II bosh vazirni almashtirdi.
Yaman Prezident Ali Abdulloh Solih esa keyingi saylovlarda nomzodini qoʻymaslikka vaʼda berdi.
P.s avtoritar boshqaruv aksariyat hollarda "fall state" bilan tugaydi. Baʼzi istisnolar ham mavjud, masalan Singapur shunday muvaffaqiyatli avtoritarizmga yorqin misol. Bunda avtoritar elitaning ilmiy salohiyati hal qiluvchi omil boʻladi.
Koʻp hollarda avtokratiyalar hokimiyatga kelganlarida, oʻzlarini Singapur ( Li Kuan-Yu) ga qiyoslashadi, ammo 99% holatlarda bu muvaffaqiyatsiz tugaydi. Chunki avtokratlar koʻpincha layoqatsiz boʻlib chiqadi.
@siyosatshunoskundaligi
2010-yil oxirida arab dunyosida boshlangan qator norozilik namoyishlariga berilgan umumiy nom boʻlib, namoyishlar Tunis, Misr, Yaman, Jazoir, Iordaniya, Mavritaniya, Saudiya Arabistoni, Ummon, Sudan, Suriya, Liviya hamda Marokash kabi mamlakatlarni qamrab oldi.
Tarix kitoblarida eʼtirozlarga inqilob deya baho berilgan.
Eʼtirozlar sabablari: yuqori darajadagi ishsizlik, qashshoqlikning keng tarqalishi, jinoyatchilik, hukumatlarning loyal emasligi va qonun-tartibotni saqlashga qodir emasligi, siyosatchilar va amaldorlar orasida keng tarqalgan korrupsiya sabab davlatga bo'lgan ishonchning yoʻqotilishi, jamiyatda boylar va kambag'allar o'rtasidagi keskin tengsizliklar
Inqilobga turtki: Inqilob 2010-yil 18-dekabrida Tunisda, Muhammad Buazizining politsiya poraxoʻrligi va qattiqqoʻlligiga achchiq qilib oʻzini yoqib yuborishidan boshlanib ketdi.
Ommaviy tus olishi: Tunis toʻntarilishidagi muvaffaqiyat va mintaqadagi siyosiy oʻxshash vaziyatlar tufayli, namoyishlar toʻlqini qoʻshni mamlakatlarga tarqalib ketdi, jumladan shunday yirik eʼtirozlar Jazoir, Iordaniya, Misr va Yamanda davom etdi, nisbatan kichik miqyosda ham boshqa arab mamlakatlarida shunday voqealar roʻy berdi.
Inqiloblar natijasi: Inqilob natijasida birinchi boʻlib oʻzgargan hukumat Tunisniki boʻldi: sobiq Prezident Zayn al-Abidin ibn Ali Saudiya Arabistoniga qochib ketdi.
Keyingi katta eʼtirozlar Misrda 2011-yil 25-yanvarida boshlandi. Toʻrt kunlik namoyishlardan soʻng Prezident Husni Muborak islohotlar oʻtkazishga vaʼda berdi, biroq lavozimidan kechish niyatini bildirmadi. Shundan keyin davom etgan namoyishlardan soʻng Husni Muborak 30 yillik mansabini qayta egallamasligini, sentabrda boʻlib oʻtadigan saylovlardan soʻng isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi.
Bu paytda Iordaniya qiroli Abdulla II bosh vazirni almashtirdi.
Yaman Prezident Ali Abdulloh Solih esa keyingi saylovlarda nomzodini qoʻymaslikka vaʼda berdi.
P.s avtoritar boshqaruv aksariyat hollarda "fall state" bilan tugaydi. Baʼzi istisnolar ham mavjud, masalan Singapur shunday muvaffaqiyatli avtoritarizmga yorqin misol. Bunda avtoritar elitaning ilmiy salohiyati hal qiluvchi omil boʻladi.
Koʻp hollarda avtokratiyalar hokimiyatga kelganlarida, oʻzlarini Singapur ( Li Kuan-Yu) ga qiyoslashadi, ammo 99% holatlarda bu muvaffaqiyatsiz tugaydi. Chunki avtokratlar koʻpincha layoqatsiz boʻlib chiqadi.
@siyosatshunoskundaligi