Тарих такрорланади.
Тарихда бўлиб ўтган воқеалар кўпинча қайта такрорланади. Инсоният хатоларидан сабоқ олмаганда ёки шароитлар ўхшаш бўлиб қолганида, бир пайтлар содир бўлган воқеалар яна юзага келади.
Масалан, Рим империяси ҳаддан ташқари кенгайиб кетган, ички бошқарув тизими заифлашган, коррупция кучайган ва охир-оқибат қулаган. Худди шундай, Усмонийлар империяси ҳам ўзининг олтин давридан кейин ички инқирозлар ва ташқи таҳдидларга бардош бера олмаган. Демак, кучли давлатлар ички муаммоларни ҳал қила олмаса, барибир қулашга маҳкум бўларкан.
Иқтисодий инқирозлар
1929 йилги Буюк Депрессия ва 2008 йилги молиявий инқироз ўхшаш сабабларга кўра юзага келган. Иккала ҳолатда ҳам банк тизимидаги муаммолар, спекуляция ва нотўғри бошқарув иқтисодий таназзулга олиб келган. Хуллас, молия тизими ўйламай бошқарилса, натижаси оғир бўлади.
Босқинчилик урушлари
Чингизхон замонида мўғуллар ўзининг кучли ҳарбий стратегияси билан бутун дунёни забт этишга уринган. Наполеон ҳам шунга ўхшаш мақсад билан Европани эгаллашга киришган, лекин охир-оқибат ўз хатолари туфайли мағлуб бўлган. Демак, босқинчиликнинг охири кўпинча муваффақиятсизликка олиб келади.
Жаҳон урушларининг сабаблари
Биринчи ва Иккинчи Жаҳон урушлари сабаблари бир-бирига ўхшаш: миллатчилик, иқтисодий тенгсизлик ва мустамлакачилик. Бу урушлар инсоният қанчалик хато қилса, шунча кўп азоб чекишини яна бир бор исботлаган.
Қуролланиш пойгаси
Бир пайтлар Европа давлатлари ўзаро қуролланиш бўйича пойга бошлаган эди, бу Биринчи Жаҳон урушига олиб келди. Кейинчалик АҚШ ва СССР қуролланиш пойгасига киришиб, дунёни Совуқ уруш таҳликасига солган. Қуролланиш ҳеч қачон тинчликка олиб келмаганини тарихдан кўрсак бўлади.
Тарихни яхши ўрганмасак, бир кун келиб ўша хатоларни ўзимиз такрорлашимиз мумкин. Шу сабаб, тарихга жиддий ёндашиб, ундан сабоқ олишимиз керак.
Тарихда бўлиб ўтган воқеалар кўпинча қайта такрорланади. Инсоният хатоларидан сабоқ олмаганда ёки шароитлар ўхшаш бўлиб қолганида, бир пайтлар содир бўлган воқеалар яна юзага келади.
Масалан, Рим империяси ҳаддан ташқари кенгайиб кетган, ички бошқарув тизими заифлашган, коррупция кучайган ва охир-оқибат қулаган. Худди шундай, Усмонийлар империяси ҳам ўзининг олтин давридан кейин ички инқирозлар ва ташқи таҳдидларга бардош бера олмаган. Демак, кучли давлатлар ички муаммоларни ҳал қила олмаса, барибир қулашга маҳкум бўларкан.
Иқтисодий инқирозлар
1929 йилги Буюк Депрессия ва 2008 йилги молиявий инқироз ўхшаш сабабларга кўра юзага келган. Иккала ҳолатда ҳам банк тизимидаги муаммолар, спекуляция ва нотўғри бошқарув иқтисодий таназзулга олиб келган. Хуллас, молия тизими ўйламай бошқарилса, натижаси оғир бўлади.
Босқинчилик урушлари
Чингизхон замонида мўғуллар ўзининг кучли ҳарбий стратегияси билан бутун дунёни забт этишга уринган. Наполеон ҳам шунга ўхшаш мақсад билан Европани эгаллашга киришган, лекин охир-оқибат ўз хатолари туфайли мағлуб бўлган. Демак, босқинчиликнинг охири кўпинча муваффақиятсизликка олиб келади.
Жаҳон урушларининг сабаблари
Биринчи ва Иккинчи Жаҳон урушлари сабаблари бир-бирига ўхшаш: миллатчилик, иқтисодий тенгсизлик ва мустамлакачилик. Бу урушлар инсоният қанчалик хато қилса, шунча кўп азоб чекишини яна бир бор исботлаган.
Қуролланиш пойгаси
Бир пайтлар Европа давлатлари ўзаро қуролланиш бўйича пойга бошлаган эди, бу Биринчи Жаҳон урушига олиб келди. Кейинчалик АҚШ ва СССР қуролланиш пойгасига киришиб, дунёни Совуқ уруш таҳликасига солган. Қуролланиш ҳеч қачон тинчликка олиб келмаганини тарихдан кўрсак бўлади.
Тарихни яхши ўрганмасак, бир кун келиб ўша хатоларни ўзимиз такрорлашимиз мумкин. Шу сабаб, тарихга жиддий ёндашиб, ундан сабоқ олишимиз керак.