Finlit.uz - moliyaviy savodxonlik

Elektron tijoratning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:

⚡️ Elektron tijorat sohasida tadbirkorlik faoliyatini yuritish erkinligi.
⚡️ Elektron tijorat doirasida shartnomalar tuzishning ixtiyoriyligi.
⚡️ Elektron tijoratning barcha ishtirokchilari uchun teng sharoitlar.
⚡️ Elektron tijoratga jalb etilgan barcha subyektlarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish.
⚡️ Tovarlar, ishlar va xizmatlarning yuqori sifatini ta’minlash.
⚡️ Elektron tijorat bilan bog‘liq barcha jarayonlarning shaffofligi va ochiqligi.
⚡️ Elektron tijoratning barcha bosqichlarida axborot xavfsizligini ta’minlash.


Elektron tijorat sotuvchisining huquqlari:

🖥 Ofertalarni elektron tijorat tizimlariga joylashtirish.
🖥 Tovarlar yoki xizmatlarni sotish uchun o‘z onlayn-maydonchasini yaratish.
🖥 Internet orqali shartnomalar tuzish va tovarlarni sotish.
🖥 Elektron hujjatlar va xabarlarni saqlash uchun berish.


Elektron tijorat sotuvchisining majburiyatlari:
🔴 Qonun hujjatlariga rioya qilish.
🔴 Tovarlar va xizmatlar to‘g‘risida to‘liq ma’lumot berish.
🔴 Elektron hujjatlarni qonunlarga muvofiq saqlash.
🔴 Taqiqlangan yoki cheklangan tovarlarni sotmaslik.
🔴 Elektron tijorat sohasidagi standartlar va qoidalarga rioya qilish.
🔴 Sotuvchi davlat ro‘yxatidan o‘tgandan yoki zarur litsenziyalarni olgandan keyin elektron tijorat bilan shug‘ullanishni boshlashi mumkin.

Xaridorning huquqlari:
🟢 Shartnomalar orqali tovarlar yoki xizmatlarni sotib olish.
🟢 Tovarlar, xizmatlar va ishlab chiqaruvchilar haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lish.
🟢 Bitimlarning barcha ishtirokchilari uchun teng shartlarni talab qilish.
🟢 O‘z huquq va manfaatlarini himoya qilish.

Xaridorning majburiyatlari:
➕ Shartnoma tuzish uchun hujjatlarni taqdim etish.
➕ Tovarlarga haq to‘lash uchun zarur ma’lumotlarni taqdim etish.
➕Qonun hujjatlariga va shartnoma shartlariga qarab xaridor qo‘shimcha huquq va majburiyatlarga ega bo‘lishi mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

📌 Elektron tijorat an’anaviy savdodan uchta asosiy omil bilan farq qiladi:

✅ Bitimlarning distansion xarakteri. Elektron tijoratda barcha bitimlar internet orqali amalga oshiriladi, bu esa xaridor va sotuvchining jismoniy ishtiroki zaruratini istisno qiladi.

✅ Bitimni yakunlash uchun katta vaqt oralig‘i. Klassik savdodan farqli o‘laroq, elektron tijoratda bitimni yakunlash jarayoni ko‘proq vaqt olishi mumkin.

✅ Biznesning qonuniyligiga bog‘liqligi. Elektron tijoratda muvaffaqiyat ko‘p jihatdan biznesning qonuniy ravishda, barcha qonunchilik talablariga rioya qilgan holda ishlashiga yoki noqonuniy ravishda (masalan, ro‘yxatdan o‘tmasdan va soliq to‘lovisiz) ishlashiga bog‘liq. Sotuvchi ba’zan barcha bitimlarni rasmiylashtirmasdan ham ishlashi mumkin bo‘lgan klassik savdodan farqli o‘laroq, onlayn biznes barcha tranzaksiyalarni albatta hisobga olgan holda to‘liq "oq" yoki "qora" ishlaydi.

🔸 Elektron tijorat ishtirokchilari - bu sotuvchilar va xaridorlardir.

🔹 Sotuvchilar: Onlayn platformalar orqali tovarlar yoki xizmatlarni sotish bilan shug‘ullanuvchi yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar.

🔹Internet orqali tovarlar yoki xizmatlar sotuvchi o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar.

🔹 Xaridorlar: Tovarlar, ishlar yoki xizmatlarni onlayn sotib oluvchi jismoniy va yuridik shaxslar.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

✅ Bu borada bir nechta omillarni hisobga olish muhimdir:

🔹 Kredit tarixiga salbiy ta’siri. Bir nechta bankka ariza berganingizda, bu kredit tarixingizda bir nechta kredit so‘rovlari sifatida qayd etiladi. Qisqa vaqt ichida ko‘plab so‘rovlar moliyaviy qiyinchiliklarning belgisi sifatida qabul qilinishi mumkin, bu esa banklarning ko‘z o‘ngida sizning kredit qobiliyatingizni pasaytiradi.

🔹 Rad etish xavfi. Banklar bir vaqtning o‘zida bir nechta muassasalarga ariza berganingizni ko‘rsa, bu sizning to‘lov qobiliyatingizga shubha uyg‘otishi va kredit ajratilishda rad javobga olib kelishi mumkin. Bu, shuningdek, har qanday shartlarda kredit olishga harakat qilayotganingiz haqida shubha uyg‘otishi mumkin, bu ham sizning ahvolingizni yomonlashtiradi.

🔹 Bunday muammolarning oldini olish uchun banklarning shartlarini oldindan sinchiklab o‘rganib, eng maqbul taklifni tanlab, faqat bitta bankka ariza berish maqsadga muvofiqdir.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

✅ Bank xizmatlaridan foydalanish: Ko‘pgina chekka hududlarda odamlar har doim ham banklar, kartalar, banklarning mobil ilovalaridan qanday foydalanishni bilmaydilar. Jamoa qanday qilib o‘z mablag‘larini xavfsiz boshqarish va firibgarlikdan qochishni tushuntiradi.

✅ Qarz va kreditlarni boshqarish: Kreditlash masalalariga qanday to‘g‘ri yondashish, qarzga qaramlikdan qanday qochish va agar qarzlar mavjud bo‘lsa, ularni qaytarishni qanday rejalashtirishni o‘rgatadi.

✅ Tadbirkorlik ko‘nikmalarini rivojlantirish: Jamoa, shuningdek, chekka hududlarda yashovchi odamlarga kichik biznes uchun moliyaviy rejalashtirish va pul oqimlarini boshqarish asoslarini o‘rgatib, o‘z bizneslarini yaratishda yordam beradi.

✅ Yoshlar o‘rtasida moliyaviy xabardorlikni oshirish: O‘quvchilar va talabalar uchun treninglar o‘tkazadi, shunda odamlar yoshligidanoq pulni qanday boshqarishni, qanday xavf-xatarlar mavjudligini va moliyaviy xatolardan qanday qochish kerakligini tushunishni boshlaydilar.

✅ Moliyaviy mustaqillikni targ‘ib qilish: Odamlarni yanada moliyaviy mustaqil bo‘lishga, o‘z mablag‘larini to‘g‘ri taqsimlashga va tashqi sharoitlarga bog‘liq bo‘lmaslikka o‘rgatish muhim maqsad hisoblanadi.

🔶 Oxir-oqibat, Finlit.uz jamoasi olis hududlardagi odamlarga nafaqat joriy moliyaviy muammolarni hal qilishda, balki ularning hayot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan yanada barqaror moliyaviy kelajakni qurishda yordam beradi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

📎 Shundan so‘ng, Fazliddin yangi odatlarni joriy qila boshladi:

🔹 Moliyaviy baholash: U o‘z daromad va xarajatlarini tahlil qilishni va har bir qilgan xaridini yozishni boshladi. Bu unga pulni nimaga sarflayotganini va keraksiz xarajatlarni qayerdan qisqartirish mumkinligini ko‘rish imkonini berdi.

🔹 Zaxira jamg‘armasini yaratish: U xavfsizlik yostiqchasini yaratdi - kutilmagan xarajatlar uchun zaxiraga ega bo‘lish uchun har oyda belgilangan summani alohida hisob raqamiga qo‘yardi.

🔹 Qarzlarni to‘lash: Fazliddin eng kata miqdorli kreditlardan boshlab qarzlarni to‘lash rejasini tuzdi. U majburiyatlarni tezroq yopish uchun to‘lash kerak bo`lgan summadan ko‘proq to‘ladi. Bir yil o‘tgach, u qarzlarini to‘liq to‘ladi va bu unga yengillik olib keldi.

🔹 Investitsiya va jamg‘armalar: Fazliddin daromadining bir qismini uzoq muddatli vositalarga sarmoya qilishni boshladi. U bankda omonat ohdi va oltin quymalarga sarmoya kiritdi.

🔹 Maqsad va rejalar: Moliyaviy maqsadlarni belgilash muhim edi va u katta xaridlar va hayotning keyingi bosqichlari haqida o‘ylay boshladi. U o‘z oldiga kvartira va mashina uchun boshlang‘ich badal uchun pul jamg‘arishni maqsad qilib qo‘ydi.

🟢 Bir necha yil o‘tgach, bu o‘zgarishlar tufayli Fazliddin nafaqat qarzlardan qutuldi, balki moliyaviy jihatdan o‘zini ishonchli his qildi. U kelajakdagi hayotiy o‘zgarishlarga tayyor edi, o‘z pullarini qanday nazorat qilishni bilardi va kelajakda o‘sishni rejalashtirdi.

💵 Uning moliyaviy barqarorligi real voqelikka aylandi. U kelajakka qo‘rquvsiz qaray oladigan darajaga erishdi. Uning jamg‘armalari va mablag`larine to‘g‘ri rejalashtira olishi unga qulay va barqaror hayotni ta’minlaydi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru

📞 Moliyaviy firibgarlar ko‘pincha telefondagi suhbatda ishonch qozonish yoki suhbatdoshni chalg‘itish uchun ma’lum iboralardan foydalanadilar. Mana ulardan ba’zilari:

🔗"Tavakkalchiliksiz tez foyda". Firibgarlar ko‘pincha minimal yoki hech qanday xavf-xatarsiz yuqori daromadlarni va’da qilishadi. Haqiqiy investitsiyalar esa har doim tavakkalchilik bilan bog‘liq.

🔗"Bu noyob imkoniyat, uni qo‘ldan boy berib bo‘lmaydi". Tezkor harakatlarga undaydigan ibora, shoshilinchlik va tanqislik tuyg‘usini yaratadi.

🔗"Loyihaga sarmoya kiritganlarning barchasi allaqachon foyda oldilar". Muvaffaqiyatlik illyuziyasini yaratish uchun ishlatiladi.

🔗"Hozir harakat qilish kerak, aks holda imkoniyat qo`ldan ketadi". Bosim orqali, chuqur o‘ylab ko‘rmasdan qaror qabul qilishga majbur qiladi.

🔗"Men bu borada ko‘p pul topgan odamlarni bilaman". "Do‘stlar" yoki "tanishlar"ni muvoffaqiyatini ko`rsatib ishonch illyuziyasini yaratish manipulyatsiyaning bir qismidir.

🔗"Bu xususiy taklif, faqat cheklangan odamlar uchun". Inson uchun jozibali bo‘lishi mumkin bo‘lgan eksklyuzivlik va maxfiylik tuyg‘usini yaratish.

🔗"Siz moliyaviy masalalarni tushunishingiz shart emas". Firibgarlar ko‘pincha osonlik va soddalikni va’da qilib, barcha muammolarni o‘z zimmalariga olishlariga ishontirishadi.

🔗"Xavotir olmang, bu mutlaqo qonuniy". Bu ibora shubha qiluvchilarni tinchlantirish va sxemaning qonuniyligi haqida savol berishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun ishlatiladi.

🔗"Mijozlarimiz doimo foyda olishadi". Bu soxta sharhlar yoki "soxta mijozlar" izohlariga asoslangan manipulyatsiya elementi.

🔗"Boshlanish uchun depozit qo‘yish kerak". Boshlang‘ich depozit talabi - bu majburiyatsiz pul olishning keng tarqalgan sxemasi.

🔗"Biz sarmoyangizning qaytarilishini kafolatlaymiz". Har qanday moliyaviy kafolat, ayniqsa, qaytarish mexanizmi haqida batafsil ma’lumot bo‘lmasa, hushyor tortishlikni talab qiladi.

‼️ Agar shunaqa gaplarni eshitsangiz, trubkani darhol qo‘ying!!!