Posts filter


Vaqtimizni, yoshligimizni sarflab topayotgan narsamiz faqat pul bo’lsa, demak to’g’ri yo’lda emasmiz. Negaki, erishayotgan natijalarimiz sog’liq va yoshligimiz evaziga kelyapti.

Dunyo foniy, uni matohlari ham. Yillar davomida misqollab yiqqan mablag’ yoki uy-joyimizdan bir kunda ayrilishimiz ham mumkin. Shunday vaziyatda agar faqat boylik orttirilgan bo’lsa, butun sarflangan vaqt kuyib hazon bo’ladi. Lekin inson qilayotgan ishini avvalo, Alloh rizoligini topish uchun, unga ibodat qilish uchun qilsa, oxiratiga zahira qilgan bo’ladi. Undagi yoqotish unchalik ham katta emas.

Biz nega dunyoga kelganmiz? Ishlash uchunmi? Pul topish, mol-davlat orttirish uchunmi? Boshqalardagidek hayotga erishish uchunmi? Yo’q! Allohga, yolg’iz o’ziga ibodat qilish uchun. Alloh insonlarni bir-birlariga muhtoj qilib yaratdi. Bir inson o’z ilmi, yoki kasb-hunari orqali boshqalarni hojatini chiqarar ekan, niyati Allohni rizoligi ekan, u, avvalo, ibodat qiladi.

Inson ertaga 4 narsadan so’raladi. Shulardan 2tasi: vaqtini nimaga sarflagani va yoshligini nimaga sarflagani.

Agar ishlash, biznesdan niyati faqat pul bo’lsa, u vaqt zoye vaqt. Agar pul bir vosita, ishlash orqali Alloh rizoligiga erishmoqchi bo’lsa, farzi kifoyani ado etmoqchi bo’lsa, oilasiga haloldan yedirmoqchi bo’lsa, infoq-ehson qilmoqchi bo’lsa, unda bu ibodat.

Biz eng katta resursimiz, vaqtimiz (yoshligimiz), energiya to’lgan vaqtimizni nimaga sarflayapkanimizga e’tiborli bo’lishimiz kerak. Sarflayotganlarimiz faqat bu dunyo uchun bo’lsa, unda biz undan to’g’ri foydalanmapmiz.

Dildora Anvar


O’tgan yili “saved messages”ga yuborib, keyin o’qib-o’rganib chiqaman degan maqola, video va fayllarning 90% dan ko’pini ochib ham ko’rmagan ekanman.

Bunga sabab ikkita: ma’lumotlar tartibsizligi va o’qish uchun vaqt ajratilmaganligi.

Vaziyatni yaxshilash uchun shu qadamlarni bajardim va ish berdi:

1. Ma’lumotlarni kerak / nokerakka ajratib, foydasizlarini o’chirish

2. Qolganlarini kategoriyalarga bo’lib olish

3. Har bir kategoriya uchun kanal ochib, ma’lumotlarini o’ziga mosida saqlash

4. Ularni o’qish uchun vaqt ajratish

5. Ko’p varoqli fayllarni qog’oz ko’rinishiga o’tkazish

5. “Keyin o’qiyman”, deb saqlab olishdan avval yaxshilab o’ylash yoki joyida o’qib, tanishib ketish

Dildora Anvar


Qur’oni Karim qalb ko’zi ochiq va ma’rifatli kishilar uchun qalb bahori qilib qo’yildi. Bu Kalom qalbga qaratilgan, negaki uning nozil bo’lgan yeri Rasulullohning (s.a.v) ning qalblaridir.

Rasululloh (s.a.v) shunday duo qilar ekanlar: “اللَّهـُمَّ اجْعَل الْقُرْآنَ العظيمَ رَبِيعَ قُلُوبِنا وَنُورَ صُدُورِنا وَجَلاَءَ أَحْزَانِنا وَذَهَابَ هُمُومِنا

Allohim, Qur'oni 'Azimni qalblarimizning bahori, ko'ksimizning nuri, g'amlarimizni yengillatuvchisi va tashvishlarimizni ketkazuvchisi qilgin”.


Rasululloh (s.a.v) me’rojga chiqqanlarida: “Ey Alloh, Ibrohimni o’zingga halil qilding, Musoni karim qilding, menga nima inoyating bor?” deganlarida, Alloh: “Sizni ummatingiz qalblarinini O’zimning Kalomimga idish qilib qo’ymadimmi?” dedi.

Qur’on qalbga nozil bo’lgan. U qalbdan qalbga o’tadi. U faqat xoslargagina beriladi. Alloh bizga bu ne’matni bersa, uni faqatgina O’zining fazli bilan ixtiyor qilib berdi.

Mana shu ilmga ega bo’lish uchun sabablarni qilish kerak:
⁃ tavfiq
⁃ Allohga iltijo qilish
⁃ qalbni, axloqni tozlash.
⁃ istig’for va salovatni ziyoda qilish
⁃ o’sha yo’lda mehnat qilish

Dildora Anvar


Ijtimoiy tarmoqlarda 15 sekundlik video 1 mln kuzatuvchi tomonidan ko’rilishi odatiy holga aylandi.

Bu videoni ko’rishga umumiy 250,000 daqiqa, ya’ni 174 kun sarflanadi degani. Video foydali bo’lsa ho’p-ho’p, ammo aksi bo’lsa muallif insonlarning 174 kunlik umrini zoye qilgan bo’p qoladi.

Ijtimoiy tarmoqlardagi like va ulashishlar soni bizni aldab qo’ymasin. Ertaga har bir ko’rishlar uchun ketgan vaqt yo foydamizga hujjat bo’ladi, yo zararimizga.

Dildora Anvar


Mana shu asarni yaqinda o’qib tugatdim, hamma o’qishi kerak deb o’ylayman. Chunki musulmon kishi boshqalarni o’zgartirishi, tarbiyalashdan avval o’zi va Alloh o’rtasidagi mubosbatini to’g’irlab olishi kerak. Bir inson o’zining islohi bilan mashg’ul ekan, aslida, bu uning jamiyatga qilgan eng katta yordamidir.

Asar qahramonlarining hayoti ham ayni Alloh bilan munosabati o’nglaganda iziga tushadi. Ular yashashdan ma’no topadilar va hotirjamlikka erishadilar.

Yana bu asar yoqolib borayotgan hamdardlik hissini uyg’otadi. Insonlarni sevishni, dunyoning narigi burchagidagilar haqida qayg’urishni o’rgatadi. Biz musulmonlar bir-biridan uzoq yerlarda yashasakda, boshqa tillarda gaplashsakda, qalbimiz birligi va ularning iztirobiyu-baxtini his qilish uchun tarjimonga ehtiyoj yo’qligini o’rgatadi.

p.s sotuvda yo’q deb eshitdim, https://t.me/audiokitoblar_islom shu kanalda audio formatda joylangan ekan.

Dildora Anvar


Namozda bardavom bo’lish uchun sabablar:

- Doimiy duoda bo’lish, Allohdan yordam so’rash

- Namoz va uning ahamiyati haqidagi kitoblarni o’qish (“Mo’minning me’roji”, “Hadis va hayot” 5-juz)

- Kunni rejalashda namoz vaqtlarini asos qilib olish

- Tahoratda yurishga harakat qilish

- Namozni vaqti kirishi bilan ado qilishga shoshilish

- Doim namoz uchun maqbul bo’lgan kiyimda yurish

- 40 kun qazo qilmay o’qishga harakat qilish (qazo qilib qo’ysa, qaytadan boshlash)

- Har qachon va har yerda namoz o’qishga tayyor bo’lish (kiyimlar tahorat uchun qulay bo’lishi, cho’ntak joynamoz bo’lishi va hkz.)

- Namoz o’qish imkonsiz bo’lgan joylarni tark qilish

- Zikrlarni ko’paytirish

- Telefondan foydalanish va vaqtni oladigan behuda ishlardan cheklanish

- Erta uxlash va erta turishga odatlanish

Dildora Anvar


Baxtli bo’lish bu - tanlov. Yashayotgan lahzalarimizda quvonamizmi yoki yo’q o’zimizga bog’liq.

Uy olganimizda… yaxshi topganimizda…bitirganimizda…bolalar katta bo’lganda…imkon bo’lganda… Biz o’zimiz bilib-bilmay quvonchli lahzalarni kelajakka olib qo’yamiz, baxtli onlarni olislarga surib, o’sha paytlarni orzu qilib yashaymiz. Vaholanki, ayni damda “baxtli bo’lish” tanlovi hammamizda bor.

Tezroq kelajakka yetib olish ilinjida doim shoshib yuramiz. Shu zaylda oradan kunlar, yillar o’tib ketadi. 5 yildan keyin ham o’sha qayergadir borish yoki nimadirga erishish uchun shoshib yurgan o’zimizni topamiz. E’tibor bersak, berilib paypog’ini kiyayotgan bolani ham kamida 5-10 martalab tezlatamiz. Ularga eng ko’p ishlatadigan so’zimiz “tezroq bo’l” bo’lsa kerak. Lekin savol berib ko’ramizmi? O’zi qayerga shoshyapmiz? Tezroq kelajakka yetib olib, baxtli bo’lishgami? Hozir shu vaqtning o’zida baxtli lahzalarni yashasa bo’lmaydimi? Bolamizni xursand qilib kelaman deb parkka shoshiltirib oborib, keyin baxtli bo’lishni o’rniga yarim soat bo’lsa ham kiyinib miriqib suhbatlashsa ham o’sha baxt emasmi?!

Nega umrimizni asosiy qismini ishda o’tkazamiz? Yaxshi sharoit qilib berish, sayohat, ko’proq imkoniyat uchunmi? Ular nima uchun kerak? Hammasining oxiri baxtli bo’lishga borib taqaladimi?! Shunday ekan, ishdan kelib, hamma bor tashvishni unutib, baxtli lahzalarni yashashdan nima to’sadi bizni?

Shoshmaslikni bolalardan o’rganaylik. “Slow paced” hayotda yashab ko’raylik, lahzalarni his qilishga ham vaqt ajrataylik. O’zimizni doimiy boshqalar bilan solishtirib, ular erishgan “yutuqlar”ga erishganda baxtli bo’lishni emas, Alloh bizga rizq qilib bergan ne’matlarni ozgina tafakkur qilish bilan hozir baxtli bo’laylik.

Dildora Anvar


Ayol va erkak teng bo’lishi kerakmi?

Savolga javob oddiy: agar barcha narsada ayol va erkak teng bo’lishi kerak bo’lganida Alloh taolo inson zotini ikki jins, ayol va erkakka bo’lib yaratmagan bo’lardi.


Ilm bu - qalb ibodati. Qalb bu - jasadning gavhari. Namoz uchun tahorat va pok yer shart qilinganidek, ilm hosil bo’lishi uchun qalb turli illatlardan va ma’naviy nuqsonlardan pok bo’lishi kerak.

Qalb o’zgaruvchi dedik. O’zgaradimi, demak, ta’sir o’tkazuvchi omillar bor degani bu.

Qalbga nimalar ta’sir o’tkazadi?
- beshta his qilish a’zolari
- fikr, g’oya, hayol va shahvat

Qalbga ta’sir o’tkazuvchi eng kuchli omil bu - fikr va tushunchalardir. Fikr insonda biror ishga rag’bat uyg’otadi, keyin qaror qabul qilinadi, undan keyin niyat va oxirida amal.

Fikr ikki xil bo’ladi: ilhom (ijobiy) va vasvasa (salbiy). Ilhomning sababchisi farishtalardir. Vasvasaning sababchisi shaytondir.

Qalb doimo shayton va farishtalar o’rtasida kurashuvchi hisoblanadi.

Payg’ambarimiz s.a.v.: “Qalbda ikki guruh bor, biri farishtalardan bo’lib, yaxshilikka va haqni tasdiqlashga chaqiradi. Kimki qalbidan shuni topsa, bilsinki bu Alloh taolodandir. Buning uchun Allohga hamd-u sano aytsin. Ikkinchi guruh dushmandandir. U yomonlikka va haqni yolg’onga chiqarishga chaqiradi va yaxshilikdan qaytaradi. Kimki qalbidan shuni topsa, toshbo’ron qilingan shaytonning sharridan Alloh nomi ila panoh tilasin”, dedilar va “Shayton sizga faqirlikni va’da qiladi va faxsh ishlarga buyuradi..” (Baqara suarsi, 268-oyat) oyatini o’qidilar.


Shaytonga qarshi kurash qanday bo’ladi? Qalb qanday poklanadi?

Qachon inson Allohning zikri bilan mashg’ul bo’lsa shaytonning imkoniyatlari kamayib, u qochadi.

Dildora Yuldosheva


Tolib(a) ilm olishdan quyidagilarni niyat qilishi kerak:

• Alloh taoloning roziligini topish
• oxirat saodatiga erishish
• o’zidan va boshqalardan ilmsizlikni ketkazish
• ilmi bilan dinga xizmat qilish
• komillikka intilish
• savob, gunoh, halol va haromi tanib olish
• farzi kifoyani ado qilish

Dildora Yuldosheva


“Albatta, amallar niyatlarga bog’liqdir. Har bir kishing niyat qilgan narsasi bo’ladi…”, deb boshlangan mashhur hadisdan quyidagicha xulosa ham chiqarish mumkin:

Niyat shu qadar muhimki, u tufayli aslida ibodat sanalgan amallar oddiygina dunyo amali bo’lib qolishi mumkin. Va lekin, bizning nazdimizda dunyo amali bo’lib ko’ringan ishlar ibodatga aylanishi, oxiratda foydamizga hujjat bo’lishi mumkin.
(shu sababli ham inson hayoti dunyoviy yoki diniyga ajratilmaydi)

Tolib(a) xalqimga, jamiyatga foydasi tegsin deb kerakli ilm olishi va ulashishi;
Ona farzandim chin ummat bo’lsin deb uni o’stirishi;
Erkak ahli ayolimning ehtiyojlarini halol yo’l bilan qondiray deb ter to’kishi;
Ayol oilam pokiza taom ila quvvatlansin deb ovqat tayyorlashi;
Kishi jonzotlarga mehribon bo’lishga buyurilganman deb hayvon boqishi;
Yuvinishda g’uslni niyat qilib poklanishi;
Hattoki, tahoratda uyquga ketib bomdodga uyg’onishi ham uyqudagi ibodat sanalarkan.

Allohning roziligiga biz qaysi amalimiz bilan erishamiz bilmaymiz. Aniqki, har bir amal niyat bilan boshlanadi. Shunday ekan, ilk va har qadamda go’zal niyatni unutib qo’ymaylik.

Dildora Yuldosheva


Abu Bakr al-Varroq al-Balxiy: “Rajab oyi urug’ ekiladigan, Sha’bon oyi ekin sug’oriladigan, Ramazon oyi esa hosil yig’ib olinadigan oydir”, deganlar.

21/90 qoidasini eshitganmisiz? Insonga biror narsa odat bo’lishiga 21 kun, hayot tarziga aylanishiga esa 90 kun ketadi. Biz Ramazonda ko’proq ibodat, Qur’on hifzi, ro’za, ehson kabi amallar bilan mashg’ul bo’lmoqchimizmi, tayyorgarlikni oldindan boshlashimiz kerak.

Nega Rajab oyi urug’ ekiladigan oy deyiladi?

Bu oyda inson yaxshi amallarni odat qilib olishi mumkin. Bu oyda nafsiga qarshi kurashadi. O’zini bir hisobda qiynaydi, negaki, nafsiga og’ir ishlarni bajaradi. Shayton vasvasasiga qarshi kurashadi.

Sha’bon oyida odatga aylangan bu ishida bardavom bo’ladi. Nafs ko’nikadi, muntazamlikka erishadi.

Demak, Rajab va Sha’bon oylari tayyorgarlik oylari ekan, Ramazon emas. Bu oylar eng ko’p kuch beriladigan (effort) oylardir.

Uchunchi oy, Rajab oyi esa “lazzat” oyidir. Qilgan mehnatlarining hosilini ko’rish oyidir. 3 oylik tajribadan lazzatlanish oyidir. Kishi ibodat qilganidan lazzatlanadigan, Qur’onni tiovat qilganidan lazzatlanadigan, ro’za tutganidan lazzatlanadigan oydir.

p.s bugun Rajab oyining 2-kuni

Dildora Yuldosheva




Qalb nima?

Qur’onning 132 o’rnida kelgan “qalb” so’zi o’zgarib turuvchi, almashib turuvchi ma’nolarini bildiradi.

Oisha onamizdan rivoyat qilingan hadisda Rosulalloh s.a.v. “Har bir qalb qalb Rahmon panjalaridan ikki panja o’rtasida turadi. Agar u o’sha qalbni to’g’ri bo’lishini istasa, to’g’irlab qo’yadi, agar og’dirishni istasa, og’dirib qo’yadi”, degan ekanlar.

Bundan quyidagilarni xulosa qilish mumkin:

1. Ilmga amal qila olishimiz uchun u qalbimizga kirib borishi kerak (aqlga emas). Qalb esa Allohning mulkidir. Istagan vaqti burib qo’yadi.

2. Banda Allohdan to’g’ri yo’lga hidoyat qilishini so’rab doimiy duoda bo’lishi. Yuqoridagi hadisdan anglash mumkinki, qalb holatini o’zgartirib qo’yish, uni iymon bilan rizqlantirib qo’yish Robbimizga juda oson.

3. Allohning Hidoyati yetgandan so’ng qalblarimizni og’ishtirmay (o’zgartirmay), Haq yo’lda sobit qadam qilishini so’rash. Bu duolarni ko’p takrorlashimiz kerak:

يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِى عَلَى دِينِكَ
“Ey qalblarni aylantirib turuvchi Zot, qalbimni Diningda sobit-qadam qil”.

مُصَرِّفَ القُلُوبِ صَرِّفْ قُلُوبَنَا عَلَى طَاعَتِكَ
“Ey qalblarni boshqarib turuvchi Allohim, bizni qalbimizni ham O'zingning toatingga burib qo'ygin”.

Dildora Yuldosheva


2025-yilni qanday o’tkazganingizni sarhisob qila olish uchun yil mobaynida shularni yozib yuring:

1. O’qigan kitoblaringiz. Mutolaa qilishni boshlagan va tugatgan vaqtlaringizni ham qayd qilib qo’ysangiz yaxshi. O’rtacha tezligingizni aniqlab olasiz, qanday turdagi kitob siz uchun yengil-u, qaysinisi murakkab ekanini aniqlab olasiz.

2. Odatlar. Yangi yil uchun kunlik odatlar ro’yhatini tuzib oling va har kun qanchalik bajarganingizni yozib boring. (habit trackerlar qulay qog’ozdan ko’ra)

Namuna:
namoz (5 mahal)
tonggi zikrlar (10 daqiqa)
Qur’on xatm (20 sahifa)
mutolaa (30 daqiqa)
tunggi zikrlar (10 daqiqa)
yaxshilik qilish (kamida 1 ta)


3. O’qigan kitoblaringiz haqida xulosalar: nimani bilib oldingiz, qaysi jihatlarni hayotingizga tadbiq etdingiz?

4. Kuzatayotgan bloglaringiz, o’qiyotgan insonlaringiz. Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarni filtrlab oling, keraksizlarini tark eting. Qaysi sahifa sizga qanday qiymat beryapti? Hayotingizni yaxshi tarafga o’zgartiryaptimi? Tahlil qilib yuring.

5. Yod olayotgangan sura, oyat, duolaringiz. O’zingizga haftalik va kunlik vazifa belgilab, murojaa qilib yuring. Yodlanganlarini belgilang.

6. Ilm. Qaysi ilm uchun qancha vaqt sarflayapsiz? (Pomodoro uslubi yordam beradi)

7. Shaxsiy rivojlanish. Hayotingizni qaysi jabhalarini tuzatyapsiz? Nimani o’zgartirdingiz? Nimani o’rgandingiz? Nimani amalda qo’llashni boshladingiz?

8. Sohangiz bo’yicha natijalar. Bu yo’lda nimalar qilyapsiz va nimaga erishyapsiz? Har bir milestonni qayd qilib qo’ying.

9. Uxlash vaqtingiz va davomiyligi. Nechchida uyquga yotyapsiz? Qancha vaqt sarflayapsiz uyquga? Nechchida uyg’onyapsiz? (sleep tracker o’rnatib olishingiz mumkin)

10. Ovqatlanish. Qanday mahsulotlarni yeyishni tark qildizngiz? Ratsioningizga nimalarni qo’shib boryapsiz?

Dildora Yuldosheva


Xato qilish emas, uni takrorlash yoki tuzatmaslik ayb. Xatoni tuzatish - inson o’zini isloh qilishi uchun tashlagan birinchi qadami desak ham bo’ladi.

Xato qiladi -> Tahlil qiladi -> Tuzatadi -> Natijaga erishadi / Yechim topadi


Xatoni tahlil qilishda yozish juda yaxshi uslub. Vaziyatni qog’ozga qoralab, mana shu savollarga javob berasiz:

1. nima xato qildim?
2. nega u xatoni qildim?
3. qaysi omillar xato qilishimga sabab bo’ldi?
4. o’zimni qanday his qildim?
5. to’g’ri yo’l qanaqa edi?
6. xatoyimni qanday tuzatsam bo’ladi?
7. keyingi safar yana shu xatoni qilmaslik uchun nimani o’zgartirishim kerak?

Kishi bu savollarga hayolan javob berishidan ko’ra yozgani afzal. Kartina oydinroq ko’rina boshlaydi. Yozarkan, inson yengil tortadi. Chunki yozishni o’zi xatosini tuzatishga bo’lgan ilk urinishdir.

Dildora Yuldosheva


Forward from: 📔Dora’s Page
Bolalar va gadjetlar: nega cheklashimiz kerak?

Longread post, o’zi va farzandi hayotini isloh qilmoqchi bo’lganlar uchun…

Biz kattalarning organizmi bolalarnikidan tubdan farq qiladi. 20-30 yil vaqt davomida bizda yashashimiz uchun kerak bo’lgan ko’nikmalar shakllanib bo’lgan. Gadjetlar esa hayotimizni osonlashtirish, uzoqni yaqin qilish va yana boshqa qulayliklar uchun o’ylab topilgan.

Bolalarchi? Hali rivojlanishning turli bosqichlaridan o’tmagan, hayotiy ko’nikmalari yo’q bo’lgan organizm uchun gadjetlar hayotni osonlashtiradimi?! Agar rivojlanish davrlari 4 bosqichga bo’linsa, bolaning oldida har bir davr uchun o’z missiyasi bor. Keling, bosqichma-bosqich ko’rib chiqamiz:

1-bosqich.

0-3 yosh. Bu davr bola jismoniy mustaqillikka erishadigan davr. Yana inson miyyasida eng katta o’zgarishlar ro’y beradigan vaqt oralig’i deb qarsak ham bo’ladi. Chunki 1 yoshgacha butun hayoti davomida shakllanadigan neyron bog’liqliklarning 75% qismi (3 yoshgacha 88%) shakllanib bo’ladi. Bu daqiqasiga o’rtacha 2 mln neyron bog’liqlik degani. Ekran qarshisida o’tirgan bolada esa bunday bog’liqliklar o’ladi. Endi kuniga necha daqiqa ekran qarshisida o’tirishiga qarab bola qancha million bog’liqliklarni yoqotishini hisoblab ko’ring.

Bola qancha ko’p tajriba orttirib ko’rsa (ta’tib, ushlab, bosib), rivojlanish ko’rsatkichi shuncha yuqori bo’ladi. Gadjetlarga qaram bolalarda bunday tajriba bo’lmaydi.



2-bosqich.

3-6 yosh. Bola funksional mustaqillika erishadigan davr. Harakat, nutq va his-tuyg’ular jadal rivojlanadigan davr. Agar vaqtida ushbu ko’nikmalar rivojlanishi uchun to’g’ri muhit yaratilmasa, keyinchalik salbiy oqibatlari namoyon bo’lishi mumkin. Mana shu vaziyatga misol tariqasida Maugli bolani olishimiz mumkin. Bolalik davrida hayvonot olamida hayot kechirgan bu bola, keyinchalik, odam tilini o’rgana olmagan. Bunga sabab esa nutqqa sensitiv bo’lgan davrning o’tib ketganligidir.

Shu yerda odam miyyasi qanday ishlashi haqida qisqacha eslab olsak. Insonni tabiiy narsalar o’rab tursa, miyyasi odatdagidek ishlaydi. U charchamaydi, toliqmaydi. Tabiat qo’ynida vaqt o’tkazgan paytingiz yozingizdami? Inson o’zini sokin va hotirjam his qiladi.

Endi virtual olam haqida o’ylab ko’ring: har 2-3 sekundda kadrlar almashinuvi, insonga yod bo’lgan turli shakllar va hkz. Miyyaning bu holatda ishlashini qizib ketgan kompyuterga o’xshatish mumkin. Bir vaqtning o’zida informatsiya shu qadar ko’pligidan, miyya uni qabul qilish va qayta ishlashga ulgurmaydi.

Bola virtual olamdan qabul qilayotgan ma’lumotini real hayot bilan bog’lay olmaydi. Chunki unda hali reallik va noreallik chegralari yo’q. Bu holat esa miyya faoliyatini buzadi va turli kasalliklarga sabab bo’lishi mumkin.


3-bosqich.

6-12 yosh. Bola aqliy mustaqillikka erishadigan davr. Bu bosqichgacha qancha ko’p neyron bog’liqlik paydo bo’lgan bo’lsa, bola intellekti shuncha yuqori bo’ladi. Negaki, 6 yoshgacha neyron bog’lanishlarning 97% qismi sodir bo’ladi.

6-12 yosh boladagi qiziqish eng yuqori davr hisoblanib, nima bersa shuni o’qib-o’rganishga tayyor bo’ladi. Bu imkoniyatdan foydalanib qolish kerak. Mustaqil fikrlash, yechim topish, tanqidiy fikrlash, qilgan ishlariga javob bera olish ko’nikmalari ustida ishlash kerak. Vaqtni uvol qilmaslik uchun ota-onalar qattiq tirishishlari kerak bo’ladi.


4- bosqich.

12-18 yosh. Sotsial va ekonomik mustaqillik davri. Bu yoshda bolani kontrol qilish qiyin, virtual olamda esa deyarli imkonsiz. Raqamli qaramlik esa eng tuban yo’llardan. Shuning uchun niholni yoshligidan to’g’ri muhitda o’stirish kerakki, bu kelajak uchun poydevor bo’lsin. Negaki, ota-ona ming nazorat qilishga urinib, bolaga cheklovlar qo’ysa ham boladagi qaramlik biridan boshqasiga (ruhiy, alkogolik, narkotik) oson ko’chadi.


Xulosa shu 👇🏻

• 15 yoshgacha bolaga gadjet emas, tajriba kerak.
• Gadjetlardagi rivojlantiruvchi o’yinlar / videolar va boshqalar bu - aksar holatda Marketing.
• Gadjetlar bilan yashagan bolalarda ko’zlar yonmaydi.

p.s Postni foydali deb bilsangiz ko’proq ota-onalarga yetib borishiga o’z hissangizni qo’shing.

Dildora Yuldosheva


“Filni yesa bo’ladimi?” yohud maqsad qanday qo’yiladi?

- Filni yesa bo’ladimi?

- Ha, albatta. Har kun bir bo’lakdan yesa, oxir-oqibat tugatadi. Maqsad bilan ham shunday. Unga bir kunda erishishning iloji yo’q. Har kun o’sha maqsad yo’lida bir qadam tashlash orqali unga yetadi.

- Demak, bu qoida teskarisiga ham ishlaydi.

- Huddi shunday. Filni bittada yeyishni imkoni yo’q, u insonni falokatga boshlaydi. Imtihonga 24 soat qolgandagina tayyorgarlikni boshlash huddi bir o’tirishda filni yeb tugatishga bo’lgan urinishga o’xshaydi. Bu katta riskni talab qiladi. Kichik qismlardan, lekin muntazam shug’ullanish eng riski kam va effektiv yo’l hisoblanadi. Bu yerda yana bir muhim jihat bor.

- Qanday?

- Bo’laklab yeyishdan oldin, nimani yeyishni aniqlashtirib olish. Bizni misolda bu - fil.

- Bu bilan har kun bir qadam tashlashdan avval maqsadni aniqlashtirib olish kerak demoqchisiz.

- Ha. A nuqtadan yo’lga chiqqan odam ishni nimadan boshlashi kerak?! B nuqtani aniqlashtirib olishdan.

O’zingizga shu savol bering:

1. Hozir qayerdaman?
2. Qayerda bo’lmoqchiman?
3. Nega u yerga?
4. Qachon bo’lmoqchiman?
5. Kim bilan bo’lmoqchiman?
6. Qanday borsa bo’ladi? (yo’llar / variantlar)
7. U yerga borish uchun bu yil / oy / hafta / bugun nima qilishim kerak?
8. U yerga borishim uchun nimalardan voz kechishim kerak?
9. U yerga borganimda kim bo’laman?


Dildora Yuldosheva


Muvaffaqiyatli insonlar biografiyasi bilan tanishsak, “qanday qilib shuncha ishga ulgurgan ekanlar?” degan savol paydo bo’ladi. Men buni javobi oddiy deb o’ylayman. Muvaffaqiyatli inson - o’z ustida ishlashdan to’xtamaydigan insondir. Bu esa ilm talabida bo’lish orqaligina amalga oshadi. Ahamiyat bersak, ilm olish, uni yuqishi, hayotiga tadbiq qila olishi uchun tolibi ilmning hayotidagi har jabhada o’zgarishlar sodir bo’ladi. Har bir sabab zanjir kabi bir-biriga ulanib, ilm singishiga ta’sir o’tkazadi. Masalan, har qanday ilm talabidagi inson nafaqat dars tayyorlaydi va yoki kitob o’qiydi, balki dars qilish vaqti, xonasi, jihozlari, ularga bo’lgan munosabati, sog’lig’i, luqmasi, intizomi, uyqusi, odatlari va hakozolarga ham diqqatli bo’ladi. Hayotiga ta’sir etishi mumkin bo’lgan har narsa borki, o’rganib, isloh qilib boradi. O’zini o’rganadi desak ham to’g’ri bo’ladi.

Shu sababli blogda endi boshqa mavzularda ham postlar bo’lishi mumkin. Buni yuqorida aytilgan zanjirning bir qismi deb qabul qilasizlar. Blogdagi o’zgarish ichimizdagi o’zgarish tufaylidir. Kaminaning boshqa sohalarda u uchun kerakli ilmlarni o’rganishga kirishganidan dalolatdir bu. Ommaga aytilishiga sabab esa biz eng boshlang’ich darajadamiz. Ilmlarning barchasi Robbisiga yetaklashini anglab, buni yashab o’tish uchun yo’lga chiqqan yo’lovchimiz. Bu yerdagi fikrlar shaxsiy. Ular qaysidir tajriba yoki vaziyatning bizga ko’ringan qisminigina baholab yozilgan bo’ladi. Shunday ekan, nuqson yoki xatolardan holi bo’lmasligi aniq. O’quvchi ham buni bilib turib o’qishi, fikrlarni tahlil qilishi va o’zi uchun foydalilarini olishi tavsiya etiladi. Umuman olganda, bu yerdagilar avvalo, o’zimizga eslatma. Undan keyin esa ilmni boshqalarga yetkazish uchun bir urunishdir.

Alloh foydamizga hujjat qilsin!

p.s. Sizga savolim, muvaffaqiyatli inson deganda kimni tushunasiz?


Menga yana bir dars bo’ldi.

Taxi chaqirgan edim. Bir qo’limda bolam va katta sumkam, ikkinchisida kolysaka. Sog’ holatimda bo’lganimda ham uchchalasini ko’tarishga qiynalardim, lekin bir haftadan beri bel og’rig’i qiynayotgan edi.

Ishqilib haydovchi yordamlashib yuborsinda deb umid qilib kuta boshladim. Moshina kelib to’xtadi. “Eshikni ochib turaman, aravini uzatib yuboring”, dedi haligi kishi. Hafsalam pir bo’ldi. Tashqaridan qiynalayotganimni bilintirmaslikka urinib aravani uzatdim. Moshinaga o’tirdik. Ichimdan “insoniylik qayoqda qoldi” deganimcha hayol surib, o’zim bilan gaplashib ketdim.

Saldan keyin haydovchi menga muloyimlik bilan musiqani o’chirib qo’yishi mumkinligini o’zi fahmlab taklif qildi. Bolamga shamol tegmasin deb oynalarni ko’tarib qo’ydi.

Naqd pulim uyda qolibdi, hijolat bo’lib to’lov turini kartaga almashtirishni so’rasam, haydovchilarga hos bo’lmagan vazminlik bilan “sizga qaysi biri qulay bo’lsa shuni tanlang”, dedi. Endi bu vaziyatlar meni yana o’ylantira boshladi. Nega yumshoq ko’ngil va muomalali inson boya menga yordam bermadi?! Gap bu yerda menga yordam bermaganida emas, u kishi haqidagi ilk taassurotim bilan keyingi fikrlarim mos kelmayapkan edi.

Manzilga yetib keldik, bolam uxlab qolgan. Yana aravani olishim kerak. Bir qo’limda bolamni tutib, moshinadan aravani tushirgunimcha bolam uyg’onib ketdi. Bu holatni ko’rib turgan haydovchini gapidan men uyalib ketdim.

“Singlim, uzr. Oyoq ishlamaydi. Qiynalib qoldiz, tushirishib yuboromadim”

Men o’zimdan uyaldim. Gumonimni chiroyli qilmaganimdan uyaldim. O’sha inson uchun suyundim. Uni oyoqlari ishlamasa ham, Alloh uni go’zal qalb bilan siylab qo’yibdi.

Biz “no’tog’ri”, “adolatsiz” deb sanagan holatlarda qarshi tarafga nisbatan gumonimizni doim chiroyli qilishimiz kerak ekan. Chunki vaziyat har doim ham biz o’ylagandek bo’lmaydi. Biz o’ylagandek bo’lgan taqdirda ham boshqalarga nisbatan chiroyli gumonda bo’lishimiz toqatimizni ziyoda va qalbimizni keng qilarkan.

Dildora Yuldosheva

20 last posts shown.