O'lik uydan maktublar... Fyodor Dostoyevskiyning ushbu nomli romanining nomiyoq o'quvchiga qiziq tuyuladi. O'lik uy? U nima? Uy qanaqasiga o'lik bo'lishi mumkin...
1850-yildan toki 1854-yilga qadar Fyodor Dostoyevskiy Omsk shahridagi qamoqxonaga surgun qilinadi, o'sha vaqtlardagi xotiralardan ilhomlangan holda adib 1862-yilda "O'lik uydan maktublar" romanini nashr ettiradi. Dostoyevskiy o'shanda: "O'lik uy - qamoqxonalar va surgunxonalardir, u yerdagi mahbuslar esa o'lik uyning tirik insonlaridir", degan edi...
Roman yagona bir davomiy syujetga ega bo'lmagan holda kichikroq esselardan tashkil topgan. Romanda asosiyroq qahramon qilib, xotinini o'ldirgani uchun 10 yilga surgun qilingan Aleksandr Petrovich ko'rsatiladi, esselar asosan uning tilidan va tushunchalaridan tashkil topadi. Romanda qolaversa, mahbuslar va surgundagilar, ularning qismatlari va ular orasidagi o'zaro ruhiy holatlar haqida ham yozuvchining qarashlari tasvirlangan. Asarda mening ko'zim ilg'agan, ta'sir kuchi yuqori bo'lgan 2 ta fikr aytib o'tilgan, aslida fikrlar bundan ham ko'proq. Adib asarda hovlidan qaytib kazarmaga kirish mahbusga doimo yomon ta'sir qilishi haqida yozadi. Bu bilan yozuvchi go'yoki erk - bu insonga berilgan eng ulug' ne'matlardan biridir, undan to'g'ri foydalana bilmoq kerak, degandek go'yo. Yana, Dostoyevskiy ushbu asarda bir fikrni ilgari suradi, aslida qamoqxonalar ham majburiy jazo o'tash uchun xizmatlar ham jinoyatchini to'liq tuzatolmaydi. Bu fikrlarni kengroq yoritish uchun asarning aynan o'sha joyini to'liq yozib qo'yaman: "Ko'pchilik taxmin qilganidek jinoyatga ma'lum bir tayyor nuqtai nazar bilan qarash kifoya qilmaydi, shu vajdan ham uning mohiyati murakkabroqdir. Qamoqlar ham, majburiy xizmat ham jinoyatchini tuzatmaydi, ular jinoyatchini faqat jazolaydi va ma'lum ma'noda jamiyatni yovuz kimsaning kelgusidagi zug'umlaridan asraydi va unga osoyishtalik ato etadi. Qamoqxona bilan eng kuchaytirilgan majburiy xizmat jinoyatchidagi ichi qoralik, nafrat, mash'um lazzatga hirs va mudhish yengiltaklikni kuchaytiradi, holos. Biroq, mutlaqo aminmanki, eng mashxur hisoblangan yolg'iz bandilik tizimi ham faqatgina yolg'on, qalbaki va yuzaki maqsadlarga erishadi. Bu tizim inson vujudidagi eng zarur, eng mudhish sharbat - hayot shavqini so'rib tashlaydi, qalbidagi kuch-quvvatni qirqadi, holsizlantiradi, vahimaga soladi va ana shundan so'ng bu ruhan darmoni qurib, holdan toygan chala jinnini tuzatilgan va tavbasiga tayangan odamning namunasi sifatida jamiyatga topshiradi..."
Xullas shunaqa gaplar do'stlar, mutolaaga yaqin bo'ling!
Murodjon Sharopov, Fyodor Dostoyevskiyning "O'lik uydan maktublar" asariga taqriz ©️
t.me/dastgir_me
1850-yildan toki 1854-yilga qadar Fyodor Dostoyevskiy Omsk shahridagi qamoqxonaga surgun qilinadi, o'sha vaqtlardagi xotiralardan ilhomlangan holda adib 1862-yilda "O'lik uydan maktublar" romanini nashr ettiradi. Dostoyevskiy o'shanda: "O'lik uy - qamoqxonalar va surgunxonalardir, u yerdagi mahbuslar esa o'lik uyning tirik insonlaridir", degan edi...
Roman yagona bir davomiy syujetga ega bo'lmagan holda kichikroq esselardan tashkil topgan. Romanda asosiyroq qahramon qilib, xotinini o'ldirgani uchun 10 yilga surgun qilingan Aleksandr Petrovich ko'rsatiladi, esselar asosan uning tilidan va tushunchalaridan tashkil topadi. Romanda qolaversa, mahbuslar va surgundagilar, ularning qismatlari va ular orasidagi o'zaro ruhiy holatlar haqida ham yozuvchining qarashlari tasvirlangan. Asarda mening ko'zim ilg'agan, ta'sir kuchi yuqori bo'lgan 2 ta fikr aytib o'tilgan, aslida fikrlar bundan ham ko'proq. Adib asarda hovlidan qaytib kazarmaga kirish mahbusga doimo yomon ta'sir qilishi haqida yozadi. Bu bilan yozuvchi go'yoki erk - bu insonga berilgan eng ulug' ne'matlardan biridir, undan to'g'ri foydalana bilmoq kerak, degandek go'yo. Yana, Dostoyevskiy ushbu asarda bir fikrni ilgari suradi, aslida qamoqxonalar ham majburiy jazo o'tash uchun xizmatlar ham jinoyatchini to'liq tuzatolmaydi. Bu fikrlarni kengroq yoritish uchun asarning aynan o'sha joyini to'liq yozib qo'yaman: "Ko'pchilik taxmin qilganidek jinoyatga ma'lum bir tayyor nuqtai nazar bilan qarash kifoya qilmaydi, shu vajdan ham uning mohiyati murakkabroqdir. Qamoqlar ham, majburiy xizmat ham jinoyatchini tuzatmaydi, ular jinoyatchini faqat jazolaydi va ma'lum ma'noda jamiyatni yovuz kimsaning kelgusidagi zug'umlaridan asraydi va unga osoyishtalik ato etadi. Qamoqxona bilan eng kuchaytirilgan majburiy xizmat jinoyatchidagi ichi qoralik, nafrat, mash'um lazzatga hirs va mudhish yengiltaklikni kuchaytiradi, holos. Biroq, mutlaqo aminmanki, eng mashxur hisoblangan yolg'iz bandilik tizimi ham faqatgina yolg'on, qalbaki va yuzaki maqsadlarga erishadi. Bu tizim inson vujudidagi eng zarur, eng mudhish sharbat - hayot shavqini so'rib tashlaydi, qalbidagi kuch-quvvatni qirqadi, holsizlantiradi, vahimaga soladi va ana shundan so'ng bu ruhan darmoni qurib, holdan toygan chala jinnini tuzatilgan va tavbasiga tayangan odamning namunasi sifatida jamiyatga topshiradi..."
Xullas shunaqa gaplar do'stlar, mutolaaga yaqin bo'ling!
Murodjon Sharopov, Fyodor Dostoyevskiyning "O'lik uydan maktublar" asariga taqriz ©️
t.me/dastgir_me