Шаҳарсозлик реновацияси тўғрисидаги қонун лойиҳаси эълон қилинипти. Қонун лойиҳасини қараб чиқдим ва мени эътиборимни тортган айрим жихатлар билан бўлишмоқчиман.
Қонун лойиҳсининг 3-моддасида асосий тушунчалар келдитириб ўтилган. Унда мастер режа (Masterplan) тушунчаси киритилган. Шу кунгача, Ўзбекистон худудида мен хали бирор бир меъёрий хужжатда ”Мастер режа” тушунчасига таърифни кўрмаганман.
Реновация сўзи рус, инглиз ва немис тилидаги таърифлари бир бирларидан озми- кўпми фарқ қилишини кўришимиз мумкин. Лекин, ушбу қонун лойиҳасида “Шаҳарсозлик реновацияси” ва “Реновация лоийҳаси” атамалари киритилган ва уларга таъриф берилган.
Реновация лойиҳасини ташкил қилишда бош режа, мастер режа ва урбанизация жараёнларини инобатга олиш кўрсатилган. Қайсидир маънода шаҳарсозлик реновациясида шу каби талаблар бўлгани яхши деб ўйлайман. Балки, шу талаблар орқали иккита ховлини қўшиб ёки туртта эски домни бузиб фақат уй қуриш билан чекланиб қолмаслар. Яъни, идеалда реновация лойихасида бутун бир ҳудуд (квартал, турар-жой комплекси, махалла) инобатга олиниши керак бўлади.
Қонун лойиҳасининг 6-моддасида мулкдорлардан ёзма розилик олиш ва ижтимоий назорат бўлишлиги ҳақидан ёзилган бўлсада, менимча, шаҳарсозлик реновация кенгашларида мулкдорларнинг вакиллари бўлиши керак. Шу билан бирга, улар лойиҳалаш жараёнига иштирок этиши керак. Яъни, лойиҳачилар реновация концепцяисин тақдимот қилиши ва аҳоли фикрларини инобатга олган холда лойиҳалаш жараёнини давом этиришлари керак бўлади.
Ерлардан самарали фойдаланишни ташкил этиш принциплари моддасида алоҳида қилиб “Бино-иншоотларни жойлаштиришда, қоида тариқасида юқорига ўсиш тамойили қўлланилиши лозим”, деб ёзиб қўйилган. Умуман олганда, замонавий урбанистика принципларида биноларни юқорига қараб усишидан қочиш керак дейилади ва мен бунга қўшиламан. Унда ушбу моддада парковкалар хисобидан самарали фойдаланиш, деб алоҳида ёзиб қўйишса ҳам бўларкан.
Қонун лойиҳасида кўпгина атамалар киритилган ва Реновация лойиҳаларига талаблар қўйилган. Лекин, мен Шаҳарсозлик реновацияси ҳудудларида хавфсиз йўллар, хавфсиз атроф-муҳитни ва тўсиқсиз муҳитни ташкил қилиш ҳақида талабни кўрмадим. Ҳамма жойни яна бетонлаб, асфальтлаб ташлмаслик керак. Агар ҳудудлар қайтадан қуриладиган бўлса, ижтимоий тенглик талабларини ҳам инобатга олиш керак.
Лойиҳачилар хафа блишмасину, лекин шу кунга қадар турар-жой компелкси лойиҳаси билан шуғулланган архитектура бюроларининг ҳаммаси ҳам урбанизация жараёнларини ўрганиша олмайди. Бунинг учун илмий асос ва алоҳида институт (ташкилот) лар керак. Мени билишимча, Ўзбекистон давлат олийгоҳларида Урбанистика алоҳида фан сифатида ўрганилмайди. Шунинг учун кадрлар масаласини ҳам қаергадир қўшиб кетиш керак.
Юқорида таъкидлаб ўтганимдек, ушбу қонунда лойиҳаларни аҳоли билан муҳокамасини ташкил қилишни киритиб кетишни яхши имконяти бор. Хар-хил форумлар, йиғинлар, айлана стол атрофида, тадбирни номи ва шкалдан қатъий назар, муҳокамалар бўлиши керак.
P.S. Аслида хужжат жуда катта экан. Мен асосан лойиҳалаш қисмларига қараб чиқдим.
Қонун лойиҳсининг 3-моддасида асосий тушунчалар келдитириб ўтилган. Унда мастер режа (Masterplan) тушунчаси киритилган. Шу кунгача, Ўзбекистон худудида мен хали бирор бир меъёрий хужжатда ”Мастер режа” тушунчасига таърифни кўрмаганман.
Реновация сўзи рус, инглиз ва немис тилидаги таърифлари бир бирларидан озми- кўпми фарқ қилишини кўришимиз мумкин. Лекин, ушбу қонун лойиҳасида “Шаҳарсозлик реновацияси” ва “Реновация лоийҳаси” атамалари киритилган ва уларга таъриф берилган.
Реновация лойиҳасини ташкил қилишда бош режа, мастер режа ва урбанизация жараёнларини инобатга олиш кўрсатилган. Қайсидир маънода шаҳарсозлик реновациясида шу каби талаблар бўлгани яхши деб ўйлайман. Балки, шу талаблар орқали иккита ховлини қўшиб ёки туртта эски домни бузиб фақат уй қуриш билан чекланиб қолмаслар. Яъни, идеалда реновация лойихасида бутун бир ҳудуд (квартал, турар-жой комплекси, махалла) инобатга олиниши керак бўлади.
Қонун лойиҳасининг 6-моддасида мулкдорлардан ёзма розилик олиш ва ижтимоий назорат бўлишлиги ҳақидан ёзилган бўлсада, менимча, шаҳарсозлик реновация кенгашларида мулкдорларнинг вакиллари бўлиши керак. Шу билан бирга, улар лойиҳалаш жараёнига иштирок этиши керак. Яъни, лойиҳачилар реновация концепцяисин тақдимот қилиши ва аҳоли фикрларини инобатга олган холда лойиҳалаш жараёнини давом этиришлари керак бўлади.
Ерлардан самарали фойдаланишни ташкил этиш принциплари моддасида алоҳида қилиб “Бино-иншоотларни жойлаштиришда, қоида тариқасида юқорига ўсиш тамойили қўлланилиши лозим”, деб ёзиб қўйилган. Умуман олганда, замонавий урбанистика принципларида биноларни юқорига қараб усишидан қочиш керак дейилади ва мен бунга қўшиламан. Унда ушбу моддада парковкалар хисобидан самарали фойдаланиш, деб алоҳида ёзиб қўйишса ҳам бўларкан.
Қонун лойиҳасида кўпгина атамалар киритилган ва Реновация лойиҳаларига талаблар қўйилган. Лекин, мен Шаҳарсозлик реновацияси ҳудудларида хавфсиз йўллар, хавфсиз атроф-муҳитни ва тўсиқсиз муҳитни ташкил қилиш ҳақида талабни кўрмадим. Ҳамма жойни яна бетонлаб, асфальтлаб ташлмаслик керак. Агар ҳудудлар қайтадан қуриладиган бўлса, ижтимоий тенглик талабларини ҳам инобатга олиш керак.
Лойиҳачилар хафа блишмасину, лекин шу кунга қадар турар-жой компелкси лойиҳаси билан шуғулланган архитектура бюроларининг ҳаммаси ҳам урбанизация жараёнларини ўрганиша олмайди. Бунинг учун илмий асос ва алоҳида институт (ташкилот) лар керак. Мени билишимча, Ўзбекистон давлат олийгоҳларида Урбанистика алоҳида фан сифатида ўрганилмайди. Шунинг учун кадрлар масаласини ҳам қаергадир қўшиб кетиш керак.
Юқорида таъкидлаб ўтганимдек, ушбу қонунда лойиҳаларни аҳоли билан муҳокамасини ташкил қилишни киритиб кетишни яхши имконяти бор. Хар-хил форумлар, йиғинлар, айлана стол атрофида, тадбирни номи ва шкалдан қатъий назар, муҳокамалар бўлиши керак.
P.S. Аслида хужжат жуда катта экан. Мен асосан лойиҳалаш қисмларига қараб чиқдим.