Dunyoi Digar | Samandar Erkinjonov

https://t.me/husan_thinking/1452

This is what I wanted to say for years as an explanation why I don't take pictures often.

Buyerdagi networking narxiga urg'u bekorga emasdi.

Oxirgi oylarda kampusimizdagi ko'plab men aqlli deb o'ylagan o'zbeklar bilan alohida suhbat qurishga, yoki kanallarini yaqindan kuzatishga harakat qilib kelyapman. Keyin men bloglarini kuzatib boradigan tengdoshlarimniyam ora-orada suhbatga chaqirib turaman onlayn. Sabab: men biladiganlar hech nima emas, yosh va kelib chiqish shunchaki faktlar. Bu odamda men o'rganishim kerak bo'lgan nimadir bo'lishi mumkin.

Lekin juda ko'pchiliklari men ularga bergan qiziqish va vaqtni qaytarishmaydi. Aslida, qaytarishlari ham kerakmas, bu postni achchig'imni bildirib qo'yish uchun yozayotganim yo'q. Bunaqa reaksiya berishlar absurdga aylangan allaqachon.

Ba'zi guruhlarda kimdir o'zini tanishtirsa yoki o'zi haqida nimadir yozsa, doim o'zimga qiziq va assotsatsiya qiladigan bir narsani topib, o'sha haqida so'rayman. Sabab: haliyam o'sha.

Aytmoqchi bo'lgan narsam juda oddiy: Siz doim qandaydir odamlar va juftni qidirib yurasiz, lekin hech atrofizdagi odamlarga rostakam e'tibor berib, jiddiy savol so'ramaysiz. Chunki miyangizda uni kimligi haqida nuqta qo'yilgan. Lekin bilmaysizki, inson - eng sirli kitoblardan, yaxshi/yomonligi yo siz uchun kerakli/keraklimasligi u boshqa mavzu. Ammo insonni o'rganish va shunchaki o'zini illuziyasida yashab turgan nodon ekanligini tan olish, oson emas, lekin eng qiziqarli o'rganishlardan shubhasiz.

Odamlar haddan ortiq oqibatsiz yo qiziqishsiz bo'lib ketdi deymiz, lekin oxirgi marta kimni o'zicha qabul qilishga harakat qilganimizni eslolmaymiz. Oldin gaplashmagan lekin u soatlab gapirishi mumkin bo'lgan savollarni bermaymiz.

Buning uchun psixolog, san'atkor yo faylasuf bo'lish shart emas. Sof qiziqish, xolis savollar, begona, yo yaqin bo'lmagan kishi bilan ozgina noqulay tanishuv/yozishuv. Ammo bitta narsa aniq, hech kim xolis niyatingizni bildirib, siz haqingizda ko'proq bilmoqchiman desangiz, rad etmaydi. Har holda, menda unaqasi uchramadi hozircha.

"Haddan ortiq baland dimog', kamgap, odamoviroq"

Bolalikdan o'smirlikka o'tmish paytiga bog'liq ko'plab savollar bor ekan, shularni ba'zilariga shu postda javob bo'lishiga umidvorman.

***

Hozir eslasam, hayotim doimiy kitob o'qishgacha va bundan keyingi davrga o'xshaydi. Taxminan 14-15 yoshimda ko'p o'qishni boshlagan bo'lsam, o'zimni tutishim o'shandan asta-asta o'zgara boshlagan. Kunlar, oylar o'tgan sari men qayg'uradigan, gapiradigan narsalar atrofimdagilarga aytarli qiziq bo'lmay qoldi.

9 yil o'qigan birinchi tojik maktabimda meni 7-sinfimdan "maktab kitobxoni" deb o'ylashardi, "Yosh kitobxon"dagilar kattaroq sovg'a berayotgan, menga planshet berishgan paytlari. Shu-shu, doim qandaydir katta yo kichik kitob doim men bilan birga edi hozirgidek, sinfdoshlarim esa meni haliyam kunu-tun kitob o'qiydi deb o'ylashsa kerak. Albatta, unday emas.

Shu tasvirdan ko'pchilik o'ylashi mumkin, yoshligidan shunaqa kamgap, odamlardan uzoqroqda bo'lishni yaxshi ko'radigan ekanda deb. Lekin yo'q, aytishga krinj tuyulsada, u fikrlarni rad etishga bularni aytishim kerak: o'sha 9 yillik maktabimda sinf sardor bo'lib qolganman doim, keyin Kamalak, Yoshlar ittifoqida avvaliga maktab, keyin tumanda asosiy sardor bo'ldim. Keyin karantin boshlanib, hammasi o'zgarib ketdi.

Meni introvertligim yanada oshdi, shaxsiyatim va qadriyatlarimda 180 gradusga o'zgarishlar bo'ldi. Kitob o'qish, kitoblarga bog'liq ijtimoiy tarmoqlarda har xil harakatlar qilishga(kitob guruhlari ochib kitobxonlikni targ'ib qilish, bookblog yuritish) berilib ketdim(like addiction). Lekin shu orada qanchadan-qancha yangi odamlar, har xil tajribalarga ega bo'ldim.

Karantin tugadi, men Farg'ona shahriga ko'chdim o'qishga tayyorlanaman deb. Uyerdagi maktabimda faqat 11-sinfni o'qidim, va ular orasida o'zimni juda-juda begona his qilardim. Gap faqat shahardagi eng "sho'x" maktablardan birida ekanligimda emas, o'zim haqimdagi shubhalar va yaqinlarimdan hissiy uzoqlik sezganim ham meni ancha "odamovi"ga aylantirgandi.

Lekin shu davrda(2020) "Farg'ona kitobxonlar klubi"ni tug'ilishiga sababchilaridan biri bo'lganim, buyerda o'zimga o'xshaganlarni topganim, uchrashuvlarni olib borganim, har xil loyihalar qilganimdan keyin jamiyatda o'z o'rnimni seza boshladim.

O'zimni Holden deyishimam shu paytlardan boshlangan. Selinjerni Holden degan qahramonidagi jamiyatda normga aylangan, lekin aslida unday bo'lmagan narsalarga, kattalarning "odatiy" xiyonatlariga qarshilik kayfiyati menda ham jilolanardi ko'zlarimda.

FarDu'da o'qishni boshlaganimdayam, ilk oylarda ko'pchilik kursdoshlar men bilan qulay his qilmasdi o'zini. Keyinchalik yaqin bo'lib ketganimizdan keyin, meni ancha "boshqacha" deb o'ylashganini aytishdi.

***

Shu 18 yoshgacha bo'lganlari edi, qolgan 2 yil boshqa hikoya. Lekin hozirgi Samandar shu tepadagi hamma voqealar sari ko'pchilikni "qabul"isiz ham o'zini yaxshi his qilishni boshlagani, endi qolganlardan yaxshi bo'lish, dunyoni o'zgartirish, boshqalardan nafratlanish kabi narsalar umuman ahamiyatsiz narsaga aylanganini yozish bu postni maqsadi edi.

p.s. Pastda esa bolalikni yashashni boshlayotgan Samandar sizlarga qo'l ko'taryapti (labidan bilsangiz bo'ladi, rasmga tushishni yaxshi ko'rmagan u paytam)

Chaykovskiyni eshita turib, nima qilsangizam, xuddi san'at asarini yaratayotgandek ish qilasiz o'ziyam.

Ba'zida orasida filmlardan sizga juda tanish bo'lgan kompozitsiyalar uchraydi, qanday qilib bir odam bunchalik ko'p kinolarda bo'lishi, lekin men oldin u haqida kam eshitganman deb so'rashingiz tayin men qatori.

Fasih.uz sarhisobi (2024)

Bu hayotdagi eng qiyin narsa bu o'zini bilish, tanish.
- Miletlik Fales (qadimgi yunon faylasufi)

Men kim edim uyerda o'zi: Falsafa bo'limida tarjimon, muharrir, keyinchalik esa elektron noshir(agar maqola chop etuvchini shunday nomlay olsak).

Zo'r g'oyali loyiha, bizni bo'limda ham yomon jamoa yig'ilmagan, faqat tajribalar kerak edi bizga. Shunga qaramay, bu 3 oy oralig'ida juda zo'r maqolalar joylandi saytga. Men ham o'zimdan 1-2 yosh kichik ko'plab iqtidorlarni ko'rdim, tanishdim.

Uch oy ichida men quyidagi ishlarga ulgurishga harakat qildim:

- 6 ta maqolani tarjima qildim.
- 16 ta maqolani o‘z nomimda tahrir qildim.
- Yana shuncha miqdordagi maqolalarni qaytadan tahrir qildim.

Ko‘pincha maqolalar birinchi tahrirdan keyin ham o'qimishli holatda bo‘lmasdi. Shu sabab men o'zim saytda chop etgan maqolalarimni ko'pini boshidan qayta tahrir qildim. Bu jarayonning o‘zi menda kattaroq tajriba shakllanishiga olib keldi.

Tarjimalarim:

- fasih.uz/posts/haqiqiy-muammo-bolmagan
- fasih.uz/posts/afsuslanish-bilan-qanday-kurashish-mumkin
- fasih.uz/posts/falsafiy-idrok
- fasih.uz/posts/falsafa-ozi-nima
- fasih.uz/posts/dekartning-1-3-mulohazalari-meditatsiyalari
- fasih.uz/posts/dekartning-4-6-mulohazalari-meditatsiyalari

Tavsiya qiladigan top 5 maqolalarim (o‘zim yozganlardan tashqari):

- fasih.uz/posts/qadimgi-sinizm-sivilizatsiyani-rad-etish-va-tabiatga-qaytish
- fasih.uz/posts/aflotunning-kritosi-qachon-qonunni-buzishimiz-kerak
- fasih.uz/posts/vitgenshteynning-shaxsiy-til-argumenti
- fasih.uz/posts/kantning-ulugvorlik-nazariyasi
- fasih.uz/posts/tanqidiy-fikrlovchi-odam-qanday-boladi

Loyiha meni tarjima va tahrirda o'zimni sinab ko'rishga, yetarlicha qobiliyatimni kashf etishimga yordam berdi. Hatto shu faoliyatim tufayli og‘zaki tarjimon sifatida ish taklifini olishimda asosiy sabablardan biri bo'ldi. Ammo shaxsiy sabablarga ko‘ra taklifni rad etdim.

Shunday gaplar, yaqinda @fargona_kitobxonlar_klubi da ham kitoblarga bog'liq kichik, lekin qiziq maqolalar tarjimasi sizlarni kutib turadi.

Aytgancha, so'ngso'z o'rnida: Fales aytgan eng qiyin narsani qilishdan hecham charchamang!

p.s. Surat DALL-E orqali Pol Gagen uslubida ushbu post uchun chizilgan.

Kaleidoscopes We Carry

Sometimes I count the faces I see each day, like collecting scattered puzzle pieces. Five, maybe ten conversations that stretch beyond the usual pleasantries each week. Lately, I've been noticing how we all attached to what we call our opinions and preferences. Like when someone says with absolute certainty that this particular restaurant in XMUM is both the cheapest and best - as if they've mapped every corner of our campus through their taste without looking at the wallet.

Then I see another type of person who measures life achievements like train stations they've passed through, marking each one with the authority of a station master. I keep thinking about this IELTS story. Someone who climbed that mountain of English proficiency, and reached their "8" after countless months of study. When they meet someone with a "6", they see the number but miss the landscape of stories behind it.

It reminds me of what Nietzsche's perspectivism, though I doubt he ever had to take IELTS). Well he believes we're all looking at the world through lenses we've crafted from our experiences. Like kaleidoscopes where every turn shows a different pattern, but we forget that someone else might be holding their kaleidoscope at a completely different angle.

The truth is, our certainties are as fragile as morning frost. One day you're absolutely sure about something – the best coffee shop, the right career path, who someone is at their core – and then the world shifts 180 degrees, like a record spinning to its B-side. Everything you thought you knew reorganizes itself into new patterns, making you wonder if you ever really knew anything at all.

That's why I find myself hovering at 70%, maybe 80% certainty about things, never quite reaching that confident 90%. It's not indecision – more like leaving room for the mystery. After all, in this campus of thousand stories, who am I to claim I've read them all?

Kamyuni "Vabo"sidan bugunimizga begona bo'lmay qolayotgan jamiyat haqida:

Javob qanaqa chiqmasin g‘ayirlikmi yoki xayrixohlikmi, odatda mo‘ljalga tegmaganidan, samimiy gununglashish ishtiyoqidan voz kechishga to‘g‘ri kelardi. Yoki har holda, sukut saqlash azobiga dosh berolmaganlar, xohlasa-xohlamasa, urf bo‘lgan shevani ishlatishga o‘tar, ular ham qolipga tushgan, lug‘atdan, hodisalar bayonnomasi lug‘atidan, xullas, gazeta lavhasiga o‘xshash gaplardan foydalanish yo‘lini tutar, chunki yon-atrofdagi hech kim to‘g‘ri yurakdan aytiladigan shevani bilmas edi.

***

Va albatta, poyezd kelmasligini anglab qoladigan daqiqa keladi. Va shunda biz ayrilig‘imiz cho‘zilgandan-cho‘zilishini, endi bugungi kunga ko‘nikishga harakat qilishimiz kerakligini tushunamiz. Tushungandan keyin esa, o‘zimizning, mohiyatan olganda, endi juda oddiy bandi ekanimizga, ixtiyorimizda faqat bir narsa xotiralar qolganiga, agar oramizda kelajakda yashashga jazm qilgan odam topilsa, unda bunday jasoratli kishining o‘z intilishlaridan, albatta, imkon qadar voz kechishiga to‘g‘ri kelishiga, chunki tasavvur, unga ishonib yashaydigan har qanday odamga jarohat yetkazganday, uni ham og‘ir yaralashiga batamom ishonamiz.

My Experience with a Viral Lecture 🎓

After watching Marty Lobdell's study skills lecture (24M views on YouTube!) several times during 2024, I decided to try these game-changing tips in my daily life.

Real changes I've made that worked:

❇️ Blue light glasses as my "focus ritual" - even without screens
❇️ A small desk lamp that turned my dorm room into a proper study space
❇️ SQ3R method for tackling complex university topics
❇️ Daily use of Anki, Quizlet, Xmind, and Notion

Simple? Yes. Effective? Up to You! Sometimes the most basic tips create the biggest impact when actually implemented.

After living without a phone for 63 days (still continuing - yeah, it's not the story I said about 38 days) and not being able to use my laptop for 6 days, it proved to me that life is full of moments and we have plenty of time every day. Sometimes I study and read for hours without knowing the time, or what's going on in the world is not important anymore. I'm having lunch - I'm just having lunch, no YouTube or movie. I'm going to sleep - I read and really sleep very well. I wake up not knowing the time - just estimating by the state of the sun and sky, and interestingly, in most cases I can estimate properly. When I talk with someone - I really talk with them, I want to listen to their stories, because I've become bored from doing another activity for hours and everything is interesting to me naturally. I open and read several pages of different books, I laugh, I think and continue living. It's like pure peacefulness and completeness.

I've repaired my laptop and I'm using it, but after even 12 hours I could say it's making my life faster, more worrying, and maybe it's because I could have imposter syndrome, but I wish I could reach faster the stage of my life where I can live in this way - no urgent things, news and so many people. Just having fresh curiosity for nature, life and people.

Now I'm thinking of having 1 technology-free day once a week at least. Have you ever experienced a technology-free day? Would you try it?

Esingdami

Yil ham boshlandi menga shu haftadan, bu qaytishni yana bir mungli qo'shiq bilan boshlanishini xohlamadim, lekin bu she'rni chiroyi va dardi buyerda turishi kerak. Usmon Azimdan yana bir shedevr:

Esingdami

Ming kunlik ayriliq,
Ming yilliq ayriliq esingdami?
Esingdami
Ming asrlik ayriliq,
Dunyodan cheksiz ayriliq esingdami?

Esingdami
Meni tanimasliging,
Seni bilmasligim esingdami?
Esingdami
Seni izlaganim,
Hech qachon uchrashmaganimiz esingdami?

Esingdami,
Hijron azoblari,
Uyqusiz kechalar esingdami?
Esingdami,
Bizsiz kezmagan sohillar,
Sayr etmaganimiz bog’lar esingdami?

Esingdami,
Bizsiz huvullagan ko’chalar,
Birga yashamagan uyimiz esingdami?
Esingdami,
Meni topolmay yig’laganing,
Eshitmaganing ismim esingdami?

Esingdami,
Yolg’iz-yolg’iz yurganimiz,
Baxtli bo’lmaganimiz esingdami?
Esingdami,
Senga yozmagan xatlarim,
Xatlarimning har bir so’zi esingdami?

Esingdami,
Menga qo’ng’iroq qilmaganing,
Hech qachon qo’ng’iroq qilmaganing esingdami?
Esingdami,
Birgina umr so’rab ikkimizga,
Ming hayotdan kechganim esingdami?
Esingdami?
Azizim, esingdami,
Bir hayot ham yoʻqligi esingdami?

Esingdami,
Men qurmagan hovli,
Hovlidagi daraxtlar esingdami?
Esingdami, gullar ochilgani,
“barcha gul – sensan”, deganim esingdami?
Esingdami,
Nochorgina yashaganimiz,
Tangalarni sanaganimiz esingizdami?

Esingdami,
Dunyoga kelmagan bolalarimiz,
Nevaralarimiz esingdami?
Qizlarimizning har biri – Oybarchin,
O’g’illarimiz Alpomish edi, esingdami?

Men esa
Seni eslaganim-eslagan,
Hech qachon uchrashmaganim,
Seni eslaganim-eslagan –
Birga kechirmagan
Umrimizning
Har lahzasi
Yodimdadir.

Birga kechirmagan
Eng chiroyli umrimiz
Sening
Esingdami?

Esingdami?

Dunyoni o'zgartira olsaydim agar

Tonglar bo'lar edi, albatta, uzun,
Onam to'yib uxlab olmog'i uchun.

***

Bu dunyo dalildir, Dunyo - devona!
Olisda qolganman, taqdir-da, Ona...

Nima kerak menga shuhratu olqish -
Ona, bilmaganman, Poyingda behisht.

***

O'zgartira olsaydim dunyoni behad,
Ilk visol damlari bo'lardi faqat.

Visol yog'dusidan nurlanib, yor-a,
Uchrashaverardik faqat ilk bora.

Sen jiddiy iymanib menga boqarding,
Kuyingda daryoday men ham oqardim.

Ko'zingda porlagan pinhon tabassum,
Meni mangu ishqqa etardi mahkum.

Sezardik, qaytadan yaraldik hozir -
Bizlarni muhabbat ayladi asir!

Sezardik, tugamas bu davru-davron.
Bizni bandi etdi bu go'zal zindon!

***

Magar yetmasa gar dunyoga kuchim...
Baxtli yashar edim borliging uchun!

O'zgarmasa hamki, erkam, bu dunyo,
Qalbimda hamisha socharding ziyo.

Mening ham tunimda oylar bo'lardi,
Yuragingdan menga joylar bo'lardi.

***

O'zgarmasa hamki, erkam, bu dunyo...

Xayrli sovg'a

O'ylab qarasam, man uchun yil fevralni boshida tugarkan - yilning oxirgi semesterini baholari chiqsa. Chunki deyarli bor vaqt va o'ylarimni shunga bag'ishlaganman. Shuning uchun imtihonlar payti o'zimga bir "ro'za" berib, "tozalanib" olmoqchiman.

Bilaman, sizlarniyam "sarhisoblar" zeriktirishni boshlagandir. Sizlarni xursand qilib, yaqin 40 kun ichida va balki undan ham ko'proq vaqt sizlarni bezovta qilmayman. Xabar va izohlarni ham o'qimaslikka harakat qilaman.

Buyerga yozolmayotgan narsalarimni yoza oladigan, o'z uslubimni ishlarimda ko'rsata oladigan, sizlardan reaksiya kutishni to'xtatgan paytimda qaytib kelaman.