Siz Entoni Byorjess haqida bilasizmi?
Shu paytgacha o'zbek kitobxoni bu yozuvchi haqida eshitmagan yoki uning asarlarini o'qimagan bo'lishi mumkin, lekin yaqin orada siz bu yozuvchining ismini ko'p eshitasiz. Chunki yaqinda Byorjessning "1985" nomli asari o'zbek tilida nashrdan chiqariladi. Asar o'zbek tiliga Mushtariy Mamadaliyeva tomonidan tarjima qilindi.
Ochig'i avvalroq bu asarning o'zbek tiliga tarjima qilinayotgani haqida eshitib hayron bo'lgandim: "Nega aynan 1985? Axir Byorjessning eng mashhur asari Clockwork Orange'ku". Keyin o'rganib ko'rsam bu asar Oruellning "1984" asari bilan bog'liq ekan. Ya'ni "1985" birinchi qismida Oruellning asari muhokama qilingan. Lekin hozir bu haqda emas, Byorjessning "Clockwork Orange" — "Murvatli apelsin" asari va uning shaxsi haqida to'xtalmoqchiman.
"Clockwork Orange" — bu asar XX asr klassikasiga aylangan — adabiy paradoks. U huddi achchiq doriga o'xshaydi...
Bir qarashda asar faqat zo'ravonlik haqida so'zlaydigandek, lekin Entoni Byorjess uni chidab bo'lmas og'riqni tuygan holda yozgan.
Uning o'zi intervyuda bu asar haqida shunday degan: "Bu la’nati kitob og‘riq bilan jon-jonimga singib ketgan... Ikkinchi jahon urushi davrida to‘rt nafar Amerika armiyasi dezertirlari tomonidan shafqatsizlarcha kaltaklangan — birinchi rafiqam haqidagi xotiralardan xalos bo‘lishga harakat qildim. U homilador edi, farzand nobud bo'ldi. Sodir bo'lgan voqealardan so'ng, u depressiyaga tushib qoldi va hatto o'z joniga qasd qilishga urindi. Keyinchalik, u faqat ichaverdi va jimgina o'ldi".
Biroq Byorjessning bu asar faqat uning ichki kechinmalari desangiz adashasiz. U hammasini antiutopiyaga aylantirgan. Va u sizning oldingizga jiddiy bir masalani tashlaydi. Darvoqe, bu asar haqda oldin ham yozgan edim. Eng qizig'i o'sha yozganlarimga hozir qisman qo'shilmayman. Chunki oradan biroz vaqt o'tdi. Menda fikrlar, dunyoqarash juda tez o'zgaradi. Menimcha bu normal holat.
Bilasiz, qimmat parfyumlarda uch xil hid, ta'm bo'ladi: notalar. Bu asarni o'qiganimdan keyin paydo bo'lgan birinchi ta'm — shafqatsizlik, zo'ravonlik haqida o'y-xayollar bo'lsa, keyinchalik inson va undagi tanlash imkoniyati haqidagi o'ylar xayolni butkul egallaydi.
Bu asarni hatto jiddiy va fikrlashga undaydigan kitoblar qatoriga ham qo'shganman.
O'zbek kitobxonlari uchun "A Clockwork Orange" kitobi ham yaqin orada o'zbek tiliga tarjima qilinar ekan. "1985" kitobi esa yaqin kunlarda Zabarjad Media tomonidan sotuvga chiqariladi. Shu bahona, Byorjessning bu asarini ham o'qib chiqarkanman.
Demak xalq, Byorjess ijodi bilan yaqindan tanishishni boshlaymiz.
P.S. Unchalik ko'p kitoblarni mag'zini chaqishga ulgurmagan insonlarga "A Clockwork Orange"ni o'qishni tavsiya qilmayman. Siz tushungan narsa bilan muallifning yetkazib bermoqchi bo'lgan g'oyalari mutlaqo turlicha bo'lishi mumkin.
@Bookerberg
Shu paytgacha o'zbek kitobxoni bu yozuvchi haqida eshitmagan yoki uning asarlarini o'qimagan bo'lishi mumkin, lekin yaqin orada siz bu yozuvchining ismini ko'p eshitasiz. Chunki yaqinda Byorjessning "1985" nomli asari o'zbek tilida nashrdan chiqariladi. Asar o'zbek tiliga Mushtariy Mamadaliyeva tomonidan tarjima qilindi.
Ochig'i avvalroq bu asarning o'zbek tiliga tarjima qilinayotgani haqida eshitib hayron bo'lgandim: "Nega aynan 1985? Axir Byorjessning eng mashhur asari Clockwork Orange'ku". Keyin o'rganib ko'rsam bu asar Oruellning "1984" asari bilan bog'liq ekan. Ya'ni "1985" birinchi qismida Oruellning asari muhokama qilingan. Lekin hozir bu haqda emas, Byorjessning "Clockwork Orange" — "Murvatli apelsin" asari va uning shaxsi haqida to'xtalmoqchiman.
"Clockwork Orange" — bu asar XX asr klassikasiga aylangan — adabiy paradoks. U huddi achchiq doriga o'xshaydi...
Bir qarashda asar faqat zo'ravonlik haqida so'zlaydigandek, lekin Entoni Byorjess uni chidab bo'lmas og'riqni tuygan holda yozgan.
Uning o'zi intervyuda bu asar haqida shunday degan: "Bu la’nati kitob og‘riq bilan jon-jonimga singib ketgan... Ikkinchi jahon urushi davrida to‘rt nafar Amerika armiyasi dezertirlari tomonidan shafqatsizlarcha kaltaklangan — birinchi rafiqam haqidagi xotiralardan xalos bo‘lishga harakat qildim. U homilador edi, farzand nobud bo'ldi. Sodir bo'lgan voqealardan so'ng, u depressiyaga tushib qoldi va hatto o'z joniga qasd qilishga urindi. Keyinchalik, u faqat ichaverdi va jimgina o'ldi".
Biroq Byorjessning bu asar faqat uning ichki kechinmalari desangiz adashasiz. U hammasini antiutopiyaga aylantirgan. Va u sizning oldingizga jiddiy bir masalani tashlaydi. Darvoqe, bu asar haqda oldin ham yozgan edim. Eng qizig'i o'sha yozganlarimga hozir qisman qo'shilmayman. Chunki oradan biroz vaqt o'tdi. Menda fikrlar, dunyoqarash juda tez o'zgaradi. Menimcha bu normal holat.
Bilasiz, qimmat parfyumlarda uch xil hid, ta'm bo'ladi: notalar. Bu asarni o'qiganimdan keyin paydo bo'lgan birinchi ta'm — shafqatsizlik, zo'ravonlik haqida o'y-xayollar bo'lsa, keyinchalik inson va undagi tanlash imkoniyati haqidagi o'ylar xayolni butkul egallaydi.
Bu asarni hatto jiddiy va fikrlashga undaydigan kitoblar qatoriga ham qo'shganman.
O'zbek kitobxonlari uchun "A Clockwork Orange" kitobi ham yaqin orada o'zbek tiliga tarjima qilinar ekan. "1985" kitobi esa yaqin kunlarda Zabarjad Media tomonidan sotuvga chiqariladi. Shu bahona, Byorjessning bu asarini ham o'qib chiqarkanman.
Demak xalq, Byorjess ijodi bilan yaqindan tanishishni boshlaymiz.
P.S. Unchalik ko'p kitoblarni mag'zini chaqishga ulgurmagan insonlarga "A Clockwork Orange"ni o'qishni tavsiya qilmayman. Siz tushungan narsa bilan muallifning yetkazib bermoqchi bo'lgan g'oyalari mutlaqo turlicha bo'lishi mumkin.
@Bookerberg