Islom shariatiga ko‘ra nikohi harom bo‘lgan yaqin qarindoshlar ikki guruhga bo‘linadi:
1- Nasab (qon-qarindoshlik) bo‘yicha harom bo‘lganlar
Bu kishilar bilan nikohlanish doimiy ravishda harom qilingan bo‘lib, ular Qur’onda quyidagicha zikr etilgan:
“Sizlarga onalaringiz, qizlaringiz, opalaringiz, ammalaringiz, xolangiz, jiyanlaringiz (ya’ni akangiz yoki ukangiz qizlari, opangiz yoki singlingiz qizlari) harom qilindi” (Niso surasi, 23-oyat).
Shunga ko‘ra, quyidagi qarindoshlar bilan nikohlanish taqiqlangan:
• Ona (buvisi, bobosi tomonidan bo‘ladigan buvisi ham shu jumlaga kiradi).
• Qiz (nabira – o‘g‘il yoki qiz farzandining farzandi ham shu jumlaga kiradi).
• Opa-singil (tug‘ishgan, otadan yoki onadan).
• Amma (ota tomondan bo‘lgan opa-singil).
• Xola (ona tomondan bo‘lgan opa-singil).
• Jiyan (aka yoki uka qizi).
• Jiyan (opa yoki singil qizi).
2- Nikoh sababli harom bo‘lganlar (musoharalik bo‘yicha)
Ba’zi ayollar, nikoh orqali yaqin qarindosh hisoblanib, ular bilan nikohlanish doimiy ravishda harom bo‘ladi. Ular Qur’onda shunday zikr qilingan:
“Sizlarga ayollaringizning onalari va ayollaringizdan bo‘lgan o‘gay qizlaringiz (agar ularning onalariga yaqinlik qilgan bo‘lsangiz) ham harom qilindi. O‘g‘illaringizning (o‘z belingizdan bo‘lgan farzandlaringizning) xotinlari va ikki opa-singilni birga nikohlash ham (harom qilindi)” (Niso surasi, 23-oyat).
Ushbu ayollar bilan nikohlanish mumkin emas:
• Xotinining onasi (ularning qiziga faqat nikoh qilingan bo‘lsa ham, onasi bilan nikohlanish mumkin emas).
• O‘gay qiz (xotinining qizi) (agar erkak onasi bilan yaqinlik qilgan bo‘lsa, qizi unga harom bo‘ladi).
• O‘g‘ilning xotini (agar u o‘zidan bo‘lsa, ya’ni o‘z belidan chiqqan farzandi bo‘lsa).
• Otaning xotini (o‘gay ona).
3- Emiziklik sababli harom bo‘lganlar (ridho’a bo‘yicha)
Payg‘ambarimiz ﷺ aytganlar: “Nasab bo‘yicha harom bo‘lgan narsa emizish orqali ham harom bo‘ladi” (Buxoriy va Muslim rivoyati).
Agar chaqaloq ikki yoshga to‘lishidan oldin besh mahal to‘ygunicha emsa, u bolaga emizgan ayolning o‘z farzandi singari harom bo‘ladi. Shunga ko‘ra, quyidagilar bilan nikohlanish harom bo‘ladi:
• Emizgan ona (chaqaloqni besh mahal emizgan ayol).
• Emizikdosh opa-singil (agar bir ayol ikkala chaqaloqni ham emizgan bo‘lsa).
• Emizikdosh amma (agar emizgan ayol bolaning otasining emizikdosh opasi bo‘lsa).
• Emizikdosh xola (agar emizgan ayol bolaning onasining emizikdosh singlisi bo‘lsa).
• Emizikdosh aka yoki uka qizi.
• Emizikdosh opa yoki singil qizi.
4- Birgalikda nikohlash taqiqlangan ayollar
Ba’zi ayollarni bir vaqtning o‘zida nikohlash harom hisoblanadi:
• Ikki opa-singilni birga nikohlash.
• Ayol va uning ammasi yoki xolasini birga nikohlash.
Bu shariat bo‘yicha doimiy yoki vaqtinchalik ravishda nikohi harom bo‘lgan ayollar toifalaridir.
1- Nasab (qon-qarindoshlik) bo‘yicha harom bo‘lganlar
Bu kishilar bilan nikohlanish doimiy ravishda harom qilingan bo‘lib, ular Qur’onda quyidagicha zikr etilgan:
“Sizlarga onalaringiz, qizlaringiz, opalaringiz, ammalaringiz, xolangiz, jiyanlaringiz (ya’ni akangiz yoki ukangiz qizlari, opangiz yoki singlingiz qizlari) harom qilindi” (Niso surasi, 23-oyat).
Shunga ko‘ra, quyidagi qarindoshlar bilan nikohlanish taqiqlangan:
• Ona (buvisi, bobosi tomonidan bo‘ladigan buvisi ham shu jumlaga kiradi).
• Qiz (nabira – o‘g‘il yoki qiz farzandining farzandi ham shu jumlaga kiradi).
• Opa-singil (tug‘ishgan, otadan yoki onadan).
• Amma (ota tomondan bo‘lgan opa-singil).
• Xola (ona tomondan bo‘lgan opa-singil).
• Jiyan (aka yoki uka qizi).
• Jiyan (opa yoki singil qizi).
2- Nikoh sababli harom bo‘lganlar (musoharalik bo‘yicha)
Ba’zi ayollar, nikoh orqali yaqin qarindosh hisoblanib, ular bilan nikohlanish doimiy ravishda harom bo‘ladi. Ular Qur’onda shunday zikr qilingan:
“Sizlarga ayollaringizning onalari va ayollaringizdan bo‘lgan o‘gay qizlaringiz (agar ularning onalariga yaqinlik qilgan bo‘lsangiz) ham harom qilindi. O‘g‘illaringizning (o‘z belingizdan bo‘lgan farzandlaringizning) xotinlari va ikki opa-singilni birga nikohlash ham (harom qilindi)” (Niso surasi, 23-oyat).
Ushbu ayollar bilan nikohlanish mumkin emas:
• Xotinining onasi (ularning qiziga faqat nikoh qilingan bo‘lsa ham, onasi bilan nikohlanish mumkin emas).
• O‘gay qiz (xotinining qizi) (agar erkak onasi bilan yaqinlik qilgan bo‘lsa, qizi unga harom bo‘ladi).
• O‘g‘ilning xotini (agar u o‘zidan bo‘lsa, ya’ni o‘z belidan chiqqan farzandi bo‘lsa).
• Otaning xotini (o‘gay ona).
3- Emiziklik sababli harom bo‘lganlar (ridho’a bo‘yicha)
Payg‘ambarimiz ﷺ aytganlar: “Nasab bo‘yicha harom bo‘lgan narsa emizish orqali ham harom bo‘ladi” (Buxoriy va Muslim rivoyati).
Agar chaqaloq ikki yoshga to‘lishidan oldin besh mahal to‘ygunicha emsa, u bolaga emizgan ayolning o‘z farzandi singari harom bo‘ladi. Shunga ko‘ra, quyidagilar bilan nikohlanish harom bo‘ladi:
• Emizgan ona (chaqaloqni besh mahal emizgan ayol).
• Emizikdosh opa-singil (agar bir ayol ikkala chaqaloqni ham emizgan bo‘lsa).
• Emizikdosh amma (agar emizgan ayol bolaning otasining emizikdosh opasi bo‘lsa).
• Emizikdosh xola (agar emizgan ayol bolaning onasining emizikdosh singlisi bo‘lsa).
• Emizikdosh aka yoki uka qizi.
• Emizikdosh opa yoki singil qizi.
4- Birgalikda nikohlash taqiqlangan ayollar
Ba’zi ayollarni bir vaqtning o‘zida nikohlash harom hisoblanadi:
• Ikki opa-singilni birga nikohlash.
• Ayol va uning ammasi yoki xolasini birga nikohlash.
Bu shariat bo‘yicha doimiy yoki vaqtinchalik ravishda nikohi harom bo‘lgan ayollar toifalaridir.