Tarixiy hikoya
O‘zbekistonning azaliy shahri: Samarqand sarchashmalari
Eramizning IX asrida Samarqand xalifalik tarkibida bo‘lib, uning ahamiyati nafaqat siyosiy, balki madaniy va ilmiy markaz sifatida ham yuqori bo‘lgan. Shaharning obro‘si so‘nggi yillar davomida butun Sharqda yoyilib, karvonlar bu yerlarga olis mamlakatlardan yetib kelardi. Hikoyamiz qahramoni – Husayn ismli yosh yigit shunday davrda yashagan. U ilmga chanqoq, qadimiy qo‘lyozmalar va kitoblar yig‘ishga qiziqqan.
Husaynning ota-onasi uni bolaligidan donishmand odamlar davrasida tarbiya qilgan. U yoshlikdan arabcha, forscha va yunon tilida mutolaalarni o‘rganib, kitoblar orqali dunyoni kashf etgan. Ayniqsa, u Yunoniston faylasuflari Aristotel va Platon asarlariga juda qiziqardi.
Bir kuni Husayn Samarqandning eng katta bozorida Isfahonlik karvonsaroy savdogaridan qadimiy bir qo‘lyozma haqida eshitib qoldi. Savdogar qo‘lyozmani o‘sha zamonda noyob sanalgan ilmiy risola – "Astronomiya asoslari" deb atadi. Husayn bunday durdona asarni ko‘rish orzusida savdogar bilan muzokara olib borib, qo‘lyozmani sotib oldi.
Husayn bu risolani o‘qib, undagi ilmiy fikrlar va masalalar orqali qiziqarli kashfiyotlarga yo‘l ochdi. U Samarqandning mashhur olimlari, jumladan, Ahmad al-Farg‘oniy va uning shogirdlari bilan uchrashib, yangi ilmiy munozaralar olib borardi. Husaynning ixlosi tufayli shahar ilm-fan markazi sifatida yanada rivojlandi.
Oradan yillar o‘tdi. Husayn Samarqand madrasalaridan birida ustozlik qila boshladi. U yosh talabalarga nafaqat ilmiy bilimlarni, balki odob-axloqni ham o‘rgatdi. Uning har bir darsi tarix va kelajak orasidagi ko‘prik edi.
Bu hikoya Husaynning ilmga muhabbatini va Samarqandning dunyo sivilizatsiyasi rivojiga qo‘shgan ulkan hissasini aks ettiradi. Qahramonning intilishlari orqali bu shaharning abadiy ruhi va ulug‘vorligi namoyon bo‘ladi.
Tarixni o‘zgartirgan Samarqandning qudrati ham ilmga bo‘lgan hurmatda edi.
O‘zbekistonning azaliy shahri: Samarqand sarchashmalari
Eramizning IX asrida Samarqand xalifalik tarkibida bo‘lib, uning ahamiyati nafaqat siyosiy, balki madaniy va ilmiy markaz sifatida ham yuqori bo‘lgan. Shaharning obro‘si so‘nggi yillar davomida butun Sharqda yoyilib, karvonlar bu yerlarga olis mamlakatlardan yetib kelardi. Hikoyamiz qahramoni – Husayn ismli yosh yigit shunday davrda yashagan. U ilmga chanqoq, qadimiy qo‘lyozmalar va kitoblar yig‘ishga qiziqqan.
Husaynning ota-onasi uni bolaligidan donishmand odamlar davrasida tarbiya qilgan. U yoshlikdan arabcha, forscha va yunon tilida mutolaalarni o‘rganib, kitoblar orqali dunyoni kashf etgan. Ayniqsa, u Yunoniston faylasuflari Aristotel va Platon asarlariga juda qiziqardi.
Bir kuni Husayn Samarqandning eng katta bozorida Isfahonlik karvonsaroy savdogaridan qadimiy bir qo‘lyozma haqida eshitib qoldi. Savdogar qo‘lyozmani o‘sha zamonda noyob sanalgan ilmiy risola – "Astronomiya asoslari" deb atadi. Husayn bunday durdona asarni ko‘rish orzusida savdogar bilan muzokara olib borib, qo‘lyozmani sotib oldi.
Husayn bu risolani o‘qib, undagi ilmiy fikrlar va masalalar orqali qiziqarli kashfiyotlarga yo‘l ochdi. U Samarqandning mashhur olimlari, jumladan, Ahmad al-Farg‘oniy va uning shogirdlari bilan uchrashib, yangi ilmiy munozaralar olib borardi. Husaynning ixlosi tufayli shahar ilm-fan markazi sifatida yanada rivojlandi.
Oradan yillar o‘tdi. Husayn Samarqand madrasalaridan birida ustozlik qila boshladi. U yosh talabalarga nafaqat ilmiy bilimlarni, balki odob-axloqni ham o‘rgatdi. Uning har bir darsi tarix va kelajak orasidagi ko‘prik edi.
Bu hikoya Husaynning ilmga muhabbatini va Samarqandning dunyo sivilizatsiyasi rivojiga qo‘shgan ulkan hissasini aks ettiradi. Qahramonning intilishlari orqali bu shaharning abadiy ruhi va ulug‘vorligi namoyon bo‘ladi.
Tarixni o‘zgartirgan Samarqandning qudrati ham ilmga bo‘lgan hurmatda edi.