Mergen Xon turkiy va oltoy mifologiyasida aql xudosi hisoblanadi. U ba'zi adabiyotlar Pergen Xan nomi bilan ham tanilgan.Hamma narsani biluvchi, aqlli Mergen xan jannatning 7-qavatida yashaydi. Mergen so'zma-so'z o'q otgan degan ma'noni anglatadi. Uning kamon va o'qi bor. Donoligi bilan otgan o'qi mo'ljaldan aslo adashmaydi. U zulmat kuchlarini mag'lub etuvchi xudodir, chunki "u hamma narsani biladi va hamma narsani qila oladi. Uni fan va falsafaning ham ramzi hisoblanadi. U xudo Kayraxonning o'g'li bo'lib uni yana Ulgen, Qizagan ismli ikkita o'g'li bor. Mergen ertak va rivoyatlarda quyidagi nomlar bilan keladi; Kan Mergen, Ay Mergen, Kartaga Mergen, Sudey Mergen kabilar shular jumlasidan.

Uning ildizi (Ber/Per/Mer) dan olingan. Bu kamonchi, o'q otgan qahramon degan ma'noni anglatadi. Va undan tashqari moʻgʻulcha dono, daho degan maʼnolarni bildiradi.

@ramzshunos