Bosmachilar: sovet propagandasi va haqiqat
Bosmachilar harakati haqida ikki qarama-qarshi yondashuv mavjud:
1. Sovet propagandasi – Ularni talonchi va qaroqchilar sifatida tasvirlagan.
2. Milliy qarash – Ularni mustaqillik va erkinlik uchun kurashgan qahramonlar deb biladi.
Keling, bu ikki yondashuvni tahlil qilib, haqiqatga yaqinroq xulosaga kelamiz.
---
1. Sovet propagandasi bosmachilarni qanday tasvirlagan?
Sovetlarning asosiy ayblovlari:
Bosmachilar – qaroqchilar va talonchilar edi
> Sovet tarixchilari bosmachilarni oddiy xalqni talagan, jinoyatchi guruhlar sifatida tasvirlagan.
Ular inqilob va xalq dushmanlari edi
> Sovetlar bosmachilarni inqilobga qarshi bo‘lgan boylar, feodallar va burjuaziyaning qo‘g‘irchoqlari deb taqdim etgan.
Bosmachilar chet el tomonidan qo‘llab-quvvatlangan
> Ular Britaniya, Usmonlilar va Afg‘oniston tomonidan moliyalashtirilgan isyonchilar sifatida ko‘rsatilgan.
Sovet targ‘iboti qanday ishlagan?
Kitoblar, gazetalar va filmlar – Bosmachilar haqida filmlar, adabiyotlar va darsliklar chiqarilgan.
Ommaviy targ‘ibot – Sovetlar bosmachilarga qarshi jang qilgan qizil askarlarni "qahramon" deb e’lon qilgan.
Bosmachilar ichidagi xoinliklar – Ayrim bosmachilar Sovetlarga yon bosganida, ularni "kechirilgan jinoyatchilar" sifatida ko‘rsatishgan.
---
2. Haqiqat: Bosmachilar kim edi?
Aslida bosmachilar turli ijtimoiy qatlamlardan chiqqan milliy kurashchilar edi. Ular bir necha guruhlarga bo‘lingan:
Milliy istiqlolchilik tarafdorlari
> Mustaqillik va islomiy qadriyatlarni saqlab qolishni istagan kishilar (Madaminbek, Ibrohimbek kabi).
Sobiq amir va xon tarafdorlari
> Buxoro amirligi va Qo‘qon xonligini qayta tiklashga harakat qilgan guruhlar.
Oddiy xalq himoyachilari
> Sovetlar tomonidan majburiy mehnat va og‘ir soliqlarga qarshi chiqqan dehqonlar va chorvadorlar.
Haqiqiy bosqinchilar
> Ayrim guruhlar haqiqatdan ham talonchilik bilan shug‘ullangan.
Bosmachilar nega Sovetlarga qarshi chiqqan?
Diniy erkinlikni saqlash – Sovetlar islomiy ta’limotlarga qarshi kurash boshlagan.
Milliy mustaqillik – Ular Turkistonni mustaqil davlat qilishni istashgan.
Sovet zulmiga qarshi chiqish – Qizil armiya zo‘ravonligi, majburiy mehnat va kollektivizatsiya siyosati xalq noroziligini kuchaytirgan.
---
3. Bosmachilar haqiqatda qanday kurashgan?
Gerilla urushi olib borishgan – Tog‘li va cho‘l hududlarda Sovetlarga qarshi hujumlar uyushtirishgan.
Shahar va qishloqlarni vaqtinchalik ozod qilishgan – Ba’zan Qo‘qon, Andijon, Buxoro kabi shaharlarni egallashgan.
Afg‘oniston va Eronga chekinganlar – Ayrim bosmachilar chet elga qochib, yillar davomida kurashni davom ettirishgan.
---
4. Bosmachilikning tugatilishi
1920-yillarning oxiriga kelib, Sovet armiyasi bosmachilarni siqib chiqarishni boshladi.
Tashviqot va aldov yo‘li bilan bosmachilar taslim qilindi.
1930-yilga kelib, deyarli barcha yirik bosmachilar yo‘q qilindi yoki chet elga qochdi.
---
5. Xulosa: Bosmachilar haqiqatda kim edi?
Sovetlar ularni faqat jinoyatchi sifatida tasvirlagan, lekin haqiqatda ular xalqning mustaqillik harakati edi.
Bosmachilar orasida haqiqiy qahramonlar ham, bosqinchilar ham bo‘lgan.
Ularning asosiy maqsadi Sovet mustamlakachiligidan qutulish edi.
Bugungi kunda bosmachilarga nisbatan baholar turlicha bo‘lib qolmoqda.
👉 @RabbimovJasur
Bosmachilar harakati haqida ikki qarama-qarshi yondashuv mavjud:
1. Sovet propagandasi – Ularni talonchi va qaroqchilar sifatida tasvirlagan.
2. Milliy qarash – Ularni mustaqillik va erkinlik uchun kurashgan qahramonlar deb biladi.
Keling, bu ikki yondashuvni tahlil qilib, haqiqatga yaqinroq xulosaga kelamiz.
---
1. Sovet propagandasi bosmachilarni qanday tasvirlagan?
Sovetlarning asosiy ayblovlari:
Bosmachilar – qaroqchilar va talonchilar edi
> Sovet tarixchilari bosmachilarni oddiy xalqni talagan, jinoyatchi guruhlar sifatida tasvirlagan.
Ular inqilob va xalq dushmanlari edi
> Sovetlar bosmachilarni inqilobga qarshi bo‘lgan boylar, feodallar va burjuaziyaning qo‘g‘irchoqlari deb taqdim etgan.
Bosmachilar chet el tomonidan qo‘llab-quvvatlangan
> Ular Britaniya, Usmonlilar va Afg‘oniston tomonidan moliyalashtirilgan isyonchilar sifatida ko‘rsatilgan.
Sovet targ‘iboti qanday ishlagan?
Kitoblar, gazetalar va filmlar – Bosmachilar haqida filmlar, adabiyotlar va darsliklar chiqarilgan.
Ommaviy targ‘ibot – Sovetlar bosmachilarga qarshi jang qilgan qizil askarlarni "qahramon" deb e’lon qilgan.
Bosmachilar ichidagi xoinliklar – Ayrim bosmachilar Sovetlarga yon bosganida, ularni "kechirilgan jinoyatchilar" sifatida ko‘rsatishgan.
---
2. Haqiqat: Bosmachilar kim edi?
Aslida bosmachilar turli ijtimoiy qatlamlardan chiqqan milliy kurashchilar edi. Ular bir necha guruhlarga bo‘lingan:
Milliy istiqlolchilik tarafdorlari
> Mustaqillik va islomiy qadriyatlarni saqlab qolishni istagan kishilar (Madaminbek, Ibrohimbek kabi).
Sobiq amir va xon tarafdorlari
> Buxoro amirligi va Qo‘qon xonligini qayta tiklashga harakat qilgan guruhlar.
Oddiy xalq himoyachilari
> Sovetlar tomonidan majburiy mehnat va og‘ir soliqlarga qarshi chiqqan dehqonlar va chorvadorlar.
Haqiqiy bosqinchilar
> Ayrim guruhlar haqiqatdan ham talonchilik bilan shug‘ullangan.
Bosmachilar nega Sovetlarga qarshi chiqqan?
Diniy erkinlikni saqlash – Sovetlar islomiy ta’limotlarga qarshi kurash boshlagan.
Milliy mustaqillik – Ular Turkistonni mustaqil davlat qilishni istashgan.
Sovet zulmiga qarshi chiqish – Qizil armiya zo‘ravonligi, majburiy mehnat va kollektivizatsiya siyosati xalq noroziligini kuchaytirgan.
---
3. Bosmachilar haqiqatda qanday kurashgan?
Gerilla urushi olib borishgan – Tog‘li va cho‘l hududlarda Sovetlarga qarshi hujumlar uyushtirishgan.
Shahar va qishloqlarni vaqtinchalik ozod qilishgan – Ba’zan Qo‘qon, Andijon, Buxoro kabi shaharlarni egallashgan.
Afg‘oniston va Eronga chekinganlar – Ayrim bosmachilar chet elga qochib, yillar davomida kurashni davom ettirishgan.
---
4. Bosmachilikning tugatilishi
1920-yillarning oxiriga kelib, Sovet armiyasi bosmachilarni siqib chiqarishni boshladi.
Tashviqot va aldov yo‘li bilan bosmachilar taslim qilindi.
1930-yilga kelib, deyarli barcha yirik bosmachilar yo‘q qilindi yoki chet elga qochdi.
---
5. Xulosa: Bosmachilar haqiqatda kim edi?
Sovetlar ularni faqat jinoyatchi sifatida tasvirlagan, lekin haqiqatda ular xalqning mustaqillik harakati edi.
Bosmachilar orasida haqiqiy qahramonlar ham, bosqinchilar ham bo‘lgan.
Ularning asosiy maqsadi Sovet mustamlakachiligidan qutulish edi.
Bugungi kunda bosmachilarga nisbatan baholar turlicha bo‘lib qolmoqda.
👉 @RabbimovJasur