HISTRIONIK SHAXSIYAT BUZILISHI
Histrionik shaxsiyat buzilishi – haddan tashqari emotsionallik va doimiy ravishda eʼtibor markazida boʻlish istagi bilan xarakterlanadigan buzilishdir. Hozirgi kunda u eng koʻp uchraydigan shaxsiyat buzilishlaridan biri sanaladi. Masalan, ijtimoiy tarmoqlarda obunachilarni jalb qilish maqsadida turli “shov-shuvli” yoki provokatsion xatti-harakatlar guvohi boʻlmoqdamiz.
Ushbu buzilish odatda oʻsmirlik davrida shakllana boshlaydi va tashxis uchun quyidagi belgilardan kamida besh yoki undan ortigʻi mavjud boʻlishi kerak:
1. Eʼtibor markazida boʻlmaslikda noqulaylik his qilish. Yaʼni ularga kimlardir eʼtibor bermay qoʻysa yoki diqqat markazida boʻlmaganda oʻzini notinch hamda noqulay his qiladi.
2. Nooʻrin jinsiy jozibadorlik yoki provokatsion xatti-harakatlar. Yaʼni boshqalar bilan muloqot qilganda, shaxs nooʻrin tarzda jinsiy jozibadorlik yoki odobga zid qiliqlarni namoyish qiladi.
3. Tez oʻzgaruvchan va yuzaki emotsiyalar. Yaʼni emotsiyalari juda tez oʻzgaradi, emotsiyalarda aniqlik va samimiylik boʻlmaydi.
4. Eʼtibor jalb qilish uchun tashqi koʻrinishdan foydalanish. Yaʼni diqqatni oʻziga qaratish maqsadida kiyinish, boʻyanish yoki tashqi koʻrinishning boshqa jihatlariga ortiqcha eʼtibor beradi.
5. Taʼsirchan, ammo detallarga boy boʻlmagan nutq uslubi. Masalan gapirishda juda emotsional boʻladi, dramatik nutq elementlaridan foydalanishga harakat qiladi.
6. Oʻzini dramatik va teatrga xos tarzda namoyish qilish. Yaʼni koʻpincha hissiyotlarni boʻrttirgan holda, teatrona va juda hayajonli tarzda oʻzini tutadi.
7. Oson taʼsirchanlik (suggestivlik). Yaʼni atrofdagilar yoki turli sharoitlardan oson taʼsirlanadi, fikrlarini tez-tez oʻzgartirib turadi.
8. Munosabatlarni haddan tashqari yaqin deb hisoblash. Yaʼni real vaziyatga nisbatan munosabatlarini ortiqcha yaqin va samimiy deb biladi, lekin aslida bunday darajada yaqindan boʻlmasligi mumkin.
Yuqoridagi rasm masxaraboz emas, aynan mavzuga mos boʻlgan va odamlarni o‘ziga jalb qilmoqchi boʻlgan xistrionik shaxsiyat buzilishi kuzatilgan shaxs tasvirlangan.
©️ Psixologiya
Histrionik shaxsiyat buzilishi – haddan tashqari emotsionallik va doimiy ravishda eʼtibor markazida boʻlish istagi bilan xarakterlanadigan buzilishdir. Hozirgi kunda u eng koʻp uchraydigan shaxsiyat buzilishlaridan biri sanaladi. Masalan, ijtimoiy tarmoqlarda obunachilarni jalb qilish maqsadida turli “shov-shuvli” yoki provokatsion xatti-harakatlar guvohi boʻlmoqdamiz.
Ushbu buzilish odatda oʻsmirlik davrida shakllana boshlaydi va tashxis uchun quyidagi belgilardan kamida besh yoki undan ortigʻi mavjud boʻlishi kerak:
1. Eʼtibor markazida boʻlmaslikda noqulaylik his qilish. Yaʼni ularga kimlardir eʼtibor bermay qoʻysa yoki diqqat markazida boʻlmaganda oʻzini notinch hamda noqulay his qiladi.
2. Nooʻrin jinsiy jozibadorlik yoki provokatsion xatti-harakatlar. Yaʼni boshqalar bilan muloqot qilganda, shaxs nooʻrin tarzda jinsiy jozibadorlik yoki odobga zid qiliqlarni namoyish qiladi.
3. Tez oʻzgaruvchan va yuzaki emotsiyalar. Yaʼni emotsiyalari juda tez oʻzgaradi, emotsiyalarda aniqlik va samimiylik boʻlmaydi.
4. Eʼtibor jalb qilish uchun tashqi koʻrinishdan foydalanish. Yaʼni diqqatni oʻziga qaratish maqsadida kiyinish, boʻyanish yoki tashqi koʻrinishning boshqa jihatlariga ortiqcha eʼtibor beradi.
5. Taʼsirchan, ammo detallarga boy boʻlmagan nutq uslubi. Masalan gapirishda juda emotsional boʻladi, dramatik nutq elementlaridan foydalanishga harakat qiladi.
6. Oʻzini dramatik va teatrga xos tarzda namoyish qilish. Yaʼni koʻpincha hissiyotlarni boʻrttirgan holda, teatrona va juda hayajonli tarzda oʻzini tutadi.
7. Oson taʼsirchanlik (suggestivlik). Yaʼni atrofdagilar yoki turli sharoitlardan oson taʼsirlanadi, fikrlarini tez-tez oʻzgartirib turadi.
8. Munosabatlarni haddan tashqari yaqin deb hisoblash. Yaʼni real vaziyatga nisbatan munosabatlarini ortiqcha yaqin va samimiy deb biladi, lekin aslida bunday darajada yaqindan boʻlmasligi mumkin.
Yuqoridagi rasm masxaraboz emas, aynan mavzuga mos boʻlgan va odamlarni o‘ziga jalb qilmoqchi boʻlgan xistrionik shaxsiyat buzilishi kuzatilgan shaxs tasvirlangan.
©️ Psixologiya