PROFIT

O’zbek jamiyatida iqtisodiy o’sish kuzatilmoqda.

Bu yaxshi.

Ammo

Boylik bizni ko’proq kasal bo’lishimizga sabab bo’lmoqdami?

Jamiyatlardagi iqtisodiy rivojlanish aholi semirishiga sabab bo’lishi isbotlangan. Ayniqsa yosh bolalarda .*

Nega unday?

Ayrim sabablari:

- Odamlarda pul ko’payishi ko’p kaloriyali ovqatlar, fast-fudlar ko’p yeyishga sabab bo’ladi

- Iqtisodiy rivojlanishda odamlarda kam harakatlanishni kuzatish mumkin. Bu ofislarda ko’proq ishlash, mashinada ko’p vaqt o’tkazish va hok

- Pul ko’payishi bilan ko’chada ovqat yeyishimiz ortib boradi. Ko’cha ovqatlari odatda kaloriyasi yuqoriroq, ”baquvvat” bo’ladi. Ko’chaga chiqqani erinsak, ”dostavka” qilamiz, bitta kolasi bilan yonida.


18-64 yoshdagilar yarmida ortiqcha vazn, 20% da esa semizlik bor .**

O’zbekiston yurak qon-tomir kasalliklaridan o’lim bo’yicha dunyoda birinchi o’ringa chiqqan .***


Pulimiz ko’paysayu, ammo ertaga uni rohatini ko’rish uchun salomatlik bo’lmasa…

Pulimiz ko’paysayu, yegan ovqatimiz sabab o’lib ketsak…

Pulimiz ko’paysayu, harakatsizligimiz sabab o’lib ketsak…


70 yoshga kirganda yugurib kelayotgan nabirani bir ko’tarib, osmonga otib, qaytib ushlab oladigan avlod bo’lishimiz kerak.


Salomatlik muhimroq… puldan ko’ra…


Bek Olimjon
13.12.2024
Norvegiya

Qisqa video ko’raveradi, uzunlariga sabr yetmay qoladi.

Uzun videoga yetmagan sabr, matnga ham yetmaydi.

Matn o’qimagan, kitob o’qimaydi.

Uzun video va kitoblarsiz ilm olinmaydi.

Ilm olmasa, hayotida muammolar to’xtamaydi.

Muammolardan qochish uchun yana qisqa videolar ko’radi…

ChatGPT yoki Grokdan savol so’rash oddiy holatga aylanib qoldi.

Ammo men kecha bir narsani o’ylab qoldim. AI dan biz savol so’ragan sarimiz uning bilimi ortib boradi. Bizdan ham savol so’rashsa fikrlaymiz va bilim ortadi.

Oddiy misol, bizga ustozlar o’rgatadi, tushunganimizni bilish uchun mavzu bo’yicha savol berishadi.

Kecha undan savol so’rash o’rniga u mendan savol berishini so’radim.

Natija juda qiziq bo’ldi.

Mana bunday deb yozdim:

Mendan (X mavzuni) to’liq tushunib yetmagunimcha savol berishdan to’xtama.

X mavzu bu men o’rganishni xohlagan har qanday mavzu.

Misol uchun
Mendan inflyatsiyani to’liq tushunib yetmagunimcha savol berishdan to’xtama.

Natija quyidagicha bo’ldi.

Dastlab inflyatsiya bo’yicha eng oddiy savollardan birini berdi. Bilimimni tekshirish uchun. Undan keyin javobimga qarab murakkablashib ketaverdi. Har bir tushuncha ortidan bilganimni tekshirish uchun savol so’radi. Agar tushunmadim desam bir qadam ortga qaytib, ”non-chaynab” bergandek qilib tushuntirishga harakat qildi. O’sha mavzudagi muhim tushunchalarni birma-bir aytib bo’lganidan keyin ”qanchalik tushunding?” deb savol berdi.

Eng qizig’i men gapni boshqa tomonga burmoqchi bo’lib mavzuga mutloq aloqasi yo’q narsa haqida yozib ham ko’rdim.

Javobi esa: ”mavzudan chetlashmaylik” bo’ldi 😁

O’zbek tilida ham sinab ko’rdim, Grokda ham ChatGPT da ham. Ingliz tilidagi sifat 10 chandon ortiq.

Autodidaktika bilan ishlay oladigan odamlar endi x10 tezlikda harakatlana oladilar.

Kelajak naqadar go’zal. AI juda ko’p ishlarimizni yengillashtiradi, samaradorlikni oshiradi.

Hammaga xayrli haftalar tilayman azizlar!

Bek Olimjon
09.12.24
Norvegiya

Yaxshi savol berish haqida…, 2-qism

“Bir insonga uni beradigan javoblaridan ko’ra uning savollariga qarab baho berish kerak” - Voltaire

Savol so’rashda nimalarga e’tibor berish kerak? Yaxshi savol berish uchun nima qilish kerak? Bugungi post mana shu haqida.

Bu mavzuni menga “Norvegiyada o’qish va yashash” mavzusida beriladigan savollar misolida ko’rib chiqamiz. Vaziyatingizga moslashtirib olaverasiz qolganini 😊

Savol berishda mana shunga yaqinroq holda savollarimizni shakllantirsak o’zimizga foydaliroq bo’ladi degan fikrdaman.

Norvegiyada o’qish bu Googledan javob topish mumkin bo’lgan savol bo’lsada, tushunishga oson bo’lishi uchun misol tariqasida olamiz.

1. Savolda aniqlik muhim.

Aniq savol aniq javob olish imkonini beradi. “Men Norvegiyada magistratura qilmoqchiman. Nima qilay?” Bu ancha keng qamrovi keng savol. O’rniga “Men Oslo universitetida iqtisod bo’yicha 2025-yili magistratura qilmoqchiman. Men uchun eng birinchi qadam nima?” mana shu savol bo’lsa aniqroq javob olish mumkin.


2. Savolingizni bir necha aniq detallarga bo’lib bering.

Javob berishni osonlashtiradi. Misol “Norvegiyada yashash harajatlari uchun; uyga, transportga, ovqatga, kiyim kabilarga o’rtacha talaba hayoti uchun minimum va maksimum qancha ketadi?”


3. “Siz nima qilgan bo’lar edingiz…?” mazmunidagi savol odatda yaxshi natija beradi. Bunda javob beruvchidagi mas’uliyatni faqat o’zida qoladi, erkinroq va aniqroq javob olasiz. Misol “Men ishimni tashlab Norvegiyaga o’qishga ketishimni tavsiya etasizmi?” degan savol javob beruvchiga katta mas’uliyat yuklaydi va umumiy, mavhum javob olasiz. Men ketgin desamu, ertaga siz bu qarordan afsus qilsangiz men nima qilaman degan mas’uliyati bo’ladi menda. Shuning uchun yo javob berishdan qochishim mumkin, yoki umumiy javob berishim mumkin. Undan ko’ra “Siz Uzbda yaxshi to’laydigan ishingiz bo’lganida ham, Norvegiyada magistraturaga o’qishga ketgan bo’larmidingiz?” deya savol berish ma’qulroq. Bu savolda eng markaziy punkt nega Uzbdagi ishni tashlab ketgan bo’lar edim degan qismiga aniqroq javob olish imkoni bor.


4. Savol berayotganda misollar bilan bering.

Misol uchun mana bunday “Osloda o’qiyotgan yoki o’qigan ko’p o’zbeklar bor. Ular bilan siz aloqadasiz, qanday xatolar eng ko’p takrorlanganligiga guvoh bo’lgansiz?” Bu savol menga kamida 3-4 ta talaba bo’lib kelgan odamda uchragan umumiy xatolarni aytib berish imkonini beradi.


5. Savolda qarama-qarshilik so’ralishi ham yaxshi.

Misol uchun “Norvegiyada 10 yilga yaqin yashayapsiz. Eng katta plyus va minuslari nimadan iborat?”


6. Qiziquvchanlik bilan savol so’rash. Misol uchun “Norvegiya haqida o’zbek jamiyatida keng tarqalgan noto’g’ri fikrlar qaysilar deb o’ylaysiz?”


7. Savolni so’ragandan so’ng, to’xtab insonni eshitish va nima deyayotganiga sinchkovlik bilan e’tibor berish juda muhim.

Juda ko’pchilik qiladigan xato javobga e’tibor bermaydi, uning savoliga javob berilayotgan vaqtda o’zini keyingi savolini yoki o’zi keyin nima deb gapirishini o’ylab turadi. Savol beruvchi sifatida fikr bildirish shart emas. Ammo tinglash juda-juda muhim.



8. Javob beruvchining qadriyatlariga mosroq savol berish.

Misol “Norvegiyada musulmonlar bormi?” degandan ko’ra “Biz hayit kunlari dam olamiz, Norvegiyada hayit bayrami kuni ishlashga to’g’ri kelsa nima qilinadi?” savoli kengroq ma’lumot olish imkonini beradi. Shunda javob beruvchi qanchalik taqvodor yoki ateist bo’lsin diniy bayramlar uchun qonuniy dam olish kuni belgilanishini aytadi. Na six kuyadi, na kabob shunda.


Bek Olimjon
07.04.24
Norvegiya

Yaxshi savol berish haqida... 1-qism

Savol berish bu bilim olish kafolati. Shakllantirish muhim bo’lgan ko’nikmalardan biri.

O’zim ustozlar, muvaffaqiyatli insonlar davrasida yaxshi savollar berishni o’rganish jarayonidaman.


Qanday savollar bermaslik yaxshiroq? Qanday savollar berish kerak? Yaxshi savol qanday bo’ladi? Nimalarga e’tibor berish kerak? Post mana shular haqida



Qachon savol so'ramaslik va qanday savollarni so’ramaslik kerak?

1. Javobini googledan topish mumkin bo'lgan umumiy savollar. Misol uchun “Norvegiyada yashash qimmatmi?”, “Norvegiyada o’qish tekinmi?” Tilni bilmaysizmi, tarjimondan foydalaning.

2. Savolni avval o’zidan so’rash. Biz odatda savollarimizga javobni allaqachon bilamiz. Biz javob qidiryapmizmi yoki javob beruvchi tomondan tasdiq yoki bahona qidiryapmizmi, buni aniqlab olishimiz zarur. Misol “25 yoshda ingliz tili o’rgansa bo’ladimi?”. Javob bu yerda aniq.

3. O’ta keng savollarni bermaslik shart. Misol “qaysi sohani tavsiya etasiz?”, “kelajakda qaysi sohalar rivojlanadi?”, “men qaysi sohani tanlay?”. Bu uchun sizni yetarlicha tanimaydi javob beruvchi.

4. Mavhum bo’lgan savollarni bermaslik. Misol “Sizningcha baxtli bo’lish siri nimada?”

5. Ko’p so’raladigan savollar. Misol mendan ko'p so'raladigan savol “Norvegiyada shifokor bo’lish uchun nima qilish kerak?”. Katta ehtimol bilan bunga allaqachon javob berilgan. Izlash kerak!

6. Javobi na sizga, na boshqalarga foydasi bo’lgan savollar. Misol “Oyligiz qancha?”

7. Javobi aniq “ha” yoki aniq “yo’q” bo’lgan savollar. Misol “Yugurishni tavsiya etasizmi?”, “Treydingni tavsiya etasizmi?”

8. Savol berishda o’zini reklama qilish yoki aqlli ekanligini ko’rsatish. Nobody cares. Savol reklama bo’lishi kerak emas.

9. Savolni javob olish uchun emas, o’ziga e’tibor qaratish yoki boshqalarda sizga nisbatan g'amxo'rlik uyg'otish uchun so’rash. Nobody cares.

10. Kimnidir oilasi haqida savol so’rashda juda ehtiyot bo’lish. Ayniqsa turmush o’rto’gi haqida.

11. O’zingiz haqingizda savollar? Misol “Nega meni hamma yomon ko’radi?”. How on earth can someone answer this question?

12. Siyosatshunos yoki teolog bo’lmagan odamdan siyosat va din haqida so’ramaslikni tavsiya etaman. O'zi aslida siyosat borasida savol-jaovbga vaqt sarflash ma'qul emas.

13. Bir vaqtda bir nechta savol so’rash. Javob beruvchi odam sekretar emaski yozib olgani.

14. Uzun matn yoki nutqli savol bermaslik kerak. Detallarni imkon qadar qisqa tasvirlab, bir qator gapdan iborat savol bo’lishi

15. Kimnidir taqvosi, e’tiqodi yoki gunohlari haqida shaxsiy savol berish. Bu 6-punktga ham to’g’ri keladi. Misol “Siz nasha chekkanmisiz, aroq ichganmisiz, namoz o'qiysizmi va hok”. Bunga javoblar hattoki onalardan berkitiladi.


Mana shularni o'zi ham yaxshigina filtr vazifasini bajaradi. Shularni qo'llasak savollarimiz sifati ancha yaxshilanadi. Yaxshi savol bera olish bu ham o'rganish kerak bo'lgan muhim ko'nikma. Vaqt va mehnat talab etadi. Sekinlik bilan natijaga erishiladi.


Bek Olimjon
07.04.2023
Norvegiya

Grammar Storage da quyidagi mavzular bor:

1. Present Continuous
2. Present Simple
3. Present Perfect
4. Present Perfect continuous
5. Past Simple
6. Past Continuous
7. Past Perfect
8. Past Perfect Continuous
9. Used to
10. Be (am/is/are) / get used to
11. Be going to (do)
12. Future Simple
13. Future Continuous
14. Future Perfect
15. Future Perfect Continuous
16. Would
17. Wish
18. Have Something Done
19. Some & Any
20. If Conditionals
21. Tag Questions
22. Modal Verbs
23. Need
24. It is time
25. Prefer and Would Rather
26. Adjective + to verb 1
27. Be afraid of -ing vs be afraid of to verb 1
28. Be interested in vs be interested to verb 1
29. Another / Other / The other
30. Passive Voice
31. Purpose
32. So vs Such
33. Expressions + ing
34. -ing vs -ed
35. Enough
36. Too
37. At the end vs in the end
38. Relative clauses
39. Participles
40. Which / what in questions
41. The reason ...
42. At least vs at last
43. Few / a few / little / a little
44. A lot of
45. No / Not / None
46. Reported speech
47. Adjectives
48. The last vs the latest
49. Shout at vs shout to
50. Throw at vs throw to
51. Additions to remarks
52. No longer vs any more (longer)
53. Even
54. Conjunctions
55. Subject Verb Agreement
56. Where / When
57. Before After
58. Emphasis
59. See somebody do / doing
60. Questions
61. It is said that ...
62. Subjunctive mood
63. Make vs Let
64. Need
65. As if / as though

Kurs text + audio shaklda

Bu degani ko'chada ham grammatikani o'rgansangiz bo'ladi 🎧

Namuna uchun @youronlineadmin ga yozing.

Ҳаёт ташвишлари сабаб сиқилаяпсизми? Қўлингиз бирор ишга боргиси келмаяптими? Ҳаётда нимага эришдим дея ўзингизга савол бераяпсизми? 30 ёшдамисиз?

Унда ўрта ёш инқирозига хуш келибсиз биродари азиз!

Ўрта ёш инқирози ҳақида

30-50 ёш атрофидаги кишиларда ўрта ёш инқирози келиб чиқиш ҳолатлари учраб туради. Бундай кризис одатда эмоционал ва психологик ўзгаришлар билан биргаликда содир бўлади. Мазкур ёшдаги симптомлар ҳаммада ҳар хил кечиши мумкин, бирор кенг тарқалган, умумий бўлган белгилар ҳам мавжуд. Шуларни кўриб чиқамиз.

1. Ҳаёт тўғрисида мулоҳазалар:

Эришилмаган мақсадлар ва ушалмаган орзулар ҳақида афсусланиш.

2. Приоритетлар ўзгариши:

Карерани, ҳаёт тарзини ёки муносабатларни ўзгартириш истагининг пайдо бўлиши.

3. Депрессия ва безовталик:

Безовталик ҳисси ёки тушкунлик ҳолатларининг ортиб бориши.

4. Ҳаёт маъноси қидириш:

Янги машғулот ёки мақсад излаш билан кун ўтказиш

5. Конфликтларнинг кучайиши:

Яқин инсонлар, ҳамкасблар ёки турмуш ўртоғи билан баҳслар кўпайиб бориши.

6. Жисмоний ўзгаришлар:

Танадаги ўзгаришларни пайқаш, масалан, қариш, соғлиқ билан боғлиқ муаммолар.

7. Импулсив қарорлар:

Ишни ўзгартириш, ажрашиш ёки қимматбаҳо нарсаларни сотиб олиш каби ўйламай қилинган ҳаракатлар.

8. Ўзини бошқалар билан таққослаш:

Ўз ҳаётини бошқа инсонларнинг ҳаёти билан доимий таққослаш.

Таъкидлаб ўтиш жоизки, ўрта ёш инқирози – бу ҳаёт циклининг табиий қисми бўлиб, дўстлар, оила ёки руҳий саломатлик бўйича соҳа мутахассислари кўмагида енгиш мумкин.

@ psixobloguz

Нега юқори интеллектуал инсонлар ўз муҳаббатларини топишлари қийин? Бунга тўртта сабабни кўриб чиқамиз:

1. Юқори даражадаги интеллектуал одамлар бўлажак жуфтидан юқори стандартлар ва кутувларга эга бўлиши мумкин. Қишлоқча айтганда, планкани тепага қўйишади. Кўп талаблари бўлади. Бу эса уларга мос инсонни топишни қийинлаштиради.

2. Улар муносабатларда доимий анализга ва танқидий ёндашишга мойил бўлишади. Бу ҳам яқин муносабатларни ўрнатишга тўсиқ яратиши мумкин.

3. Уларнинг умумий қизиқишлари жуда ҳам хусусийлашган бўлиб, потенциал жуфт доирасини торайтириши мумкин.

4. Улар ёлғизликни афзал кўришади ёки шахсий муносабатларни ривожлантириш зарарига ўз устида ишлашлари мумкин.

Аммо бир нарсани ёдда тутиш керак, ҳар бир ҳолат индивидуалдир. Ҳамма юқори интеллектуал салоҳиятли инсонлар шунақа деб айтиш нотўғри.

@ psixobloguz

Ўзбекистонда нега Нобель мукофоти совриндорлари чиқмайди?

Ҳеч шу саволни ўзингизга бериб кўрганмисиз? Мен охирги уч-тўрт йил давомида доимо шу саволни ўзимга бераман. Бир неча хулосаларим бор, биринчи навбатда таълим тизимининг бошида тўғри одамлар ўтиргани йўқ, бу жуда ҳам долзарб муаммо, иккинчидан ягона бир таълим йўлимизни танлаб ололганимиз йўқ, бир кун Сингапурни истаб қоламиз, иккинчи кун Япония, учинчи кун Финландия…

Бошқа айрим сабаблар…

1. Илмий ва инновацион базанинг ривожланиши: Нобель мукофотига сазовор бўлиш учун чуқур илмий изланишлар, инновациялар ва технологияларнинг ривожланиши зарур. Ўзбекистонда илмий тадқиқотларга ажратиладиган молиявий ва техник ресурслар ҳали ҳам жаҳон стандартлари даражасида эмас. Илмий муассасаларда замонавий ускуналар, лабораториялар ва тадқиқот марказлари етишмаслиги муваффақиятли илмий натижаларга тўсиқ бўлиши мумкин.

2. Таълим тизими ва кадрлар етиштириш: Халқаро мукофотларга муносиб ёш олимларни етиштириш учун кучли таълим тизими зарур. Ўзбекистонда таълим сифати йил сайин яхшиланиб бормоқда, лекин жаҳоннинг етакчи университетлари билан таққослаганда, ўрганиш ва тадқиқот қилиш учун зарур шароитлар ҳали ҳам чекланган. Кўплаб иқтидорли ёшлар, хорижга кетишни афзал билишади, бу эса маҳаллий илмий салоҳиятни ривожлантиришда қийинчилик туғдиради.

3. Илмий ҳамкорлик ва халқаро интеграция етишмаслиги: Нобель мукофоти олиш учун халқаро майдонда таниқли ва етакчи илмий ҳамжамиятлар билан ҳамкорлик қилиш жуда муҳим. Ўзбекистондаги илмий муассасалар ҳали кўплаб етакчи университетлар ва тадқиқот марказлари билан доимий ҳамкорлик алоқаларини ўрнатмаган. Бу ёш олимлар учун халқаро майдонда тажриба алмашиш имкониятини камайтиради.

4. Молиявий ва маъмурий қўллаб-қувватлаш етишмовчилиги: Илмий изланишлар кўп вақт, молия ва қўллаб-қувватлаш талаб қилади. Ўзбекистонда давлат ёки хусусий сектор томонидан илмий лойиҳаларга ажратиладиган маблағлар кам бўлиши, ёш олимларнинг катта натижаларга эришиш имкониятини чеклайди.

5. Илмий натижаларнинг тижоратлаштирилмаслиги: Кўплаб Нобель мукофоти совриндорлари ўз тадқиқотларини амалиётга татбиқ қилиб, жамиятга фойда келтирувчи ишларни амалга оширишган. Ўзбекистонда илмий ишланмалар ва натижаларни саноат ёки бизнес билан боғлаб, тижоратлаштириш салоҳияти паст бўлиб, бу эса илмий натижаларнинг кенг оммага етиб боришини чеклайди.

Сизнингча биздан Нобель мукофоти совриндорлари чиқадими?

@ bektoshkhatamov

Пигмалион эффекти.

Пигмалион эффекти тарихи антиқа ўхшатишдан келиб чиққан. Бу термин қадимги юнон афсонасидаги Пигмалион исмли ҳайкалтарошдан келиб чиққан бўлиб, у ўз яратган аёл ҳайкалига ошиқ бўлиб қолади ва уни ҳаётга қайтаришни орзу қилади. Афсонага кўра, унинг чуқур ишончи туфайли ҳайкал тирик аёлга айланади.

Психологияда бу тушунча 1960-йилларда социологлар Роберт Розентал ва Леонор Жейкобсоннинг тажрибаларидан сўнг шаклланган. Улар ўқитувчиларнинг ўқувчиларга бўлган кутилмалари натижасида ўқувчиларнинг академик натижаларига қандай таъсир кўрсатишини ўрганишган.

Қизиқ томони шундаки, социологлар синфдан беш нафар ўқувчини ажратиб олишган ва уларга зеҳни ўткир, билими зўр деб баҳо беришган, аслида ўқувчилар бошқа ўқувчилардан ҳеч нимаси билан фарқ қилмаган, лекин бир йилда ўша болаларнинг натижалари бошқаларникидан кескин фарқ қилишни бошлаган ва бориб-бориб улар ростан ҳам катта муваффақиятларга эришган инсонлар бўлишади.

Пигмалион эффекти — одамлар ўзларидан ёки бошқалардан кутган натижаларининг амалга ошиш эҳтимоли юқори бўлганини англатади. Бу эффектга кўра, бирор шахсга нисбатан юқори ёки паст умидлар билдирилганида, у одам шу кутилмаларга мос равишда ҳаракат қилади ва натижада айнан шу натижаларга эришиш эҳтимоли ортиши мумкин. Бу феномен педагогика ва бошқарув каби соҳаларда катта аҳамиятга эга бўлиб, ишонч ва умиднинг одамларнинг фаолиятига таъсирини тушунишда қўлланилади.

P.S. Дадамнинг бир гаплари бор: “Бир одамни бир ой бир жойда қамаб қўйиб унга ҳар куни “сен чўчқасан” деб айтсанг, 31-куни чўчқага ўхшаб овоз чиқаради. Буни қарангки, психологияда бу эффект ҳам бор экан, бу ҳақида кейинги постда ёзаман.

@ bektoshkhatamov

Agarda sizda hamma ishlar sekin ketayotgan bo'lsa, demak siz bir vaqtning o'zida ko'p ish qilyapsiz.

Nimanidir tez qilish uchun, sizda fokus bo'lishi kerak!

@ hasanovblog

O'qishni samarali usullari:

1. Maqsadni aniqlash: O‘qishga kirishdan oldin, aniq maqsadni belgilash foydali bo‘ladi. Bu sizni diqqatni to‘plashga va o‘qishdan ko‘proq foyda olishga yordam beradi.


2. Muhitni tayyorlash: O‘qish jarayonida chalg‘ituvchi narsalardan uzoq bo‘lish juda muhim. Tinch va yoritilgan joyni tanlang va barcha kerakli vositalarni oldindan tayyorlab qo‘ying.


3. O'qish texnikalari:

Pomodoro usuli: 25 daqiqa davomida ishlash va 5 daqiqa dam olish. Bu usul diqqatni saqlash va samaradorlikni oshirishga yordam beradi.

SQ3R usuli (Survey, Question, Read, Recite, Review): Materialni yaxshiroq tushunishga va eslab qolishga yordam beradigan kompleks yondashuv.

Aktiv o'qish: Matnni o'qiyotganda muhim qismlarni ajratish, savollar berish va xulosa chiqarish orqali yanada faol o'qish.



4. Qisqa eslatmalar va konspektlar tayyorlash: O'qiyotgan materialdan asosiy ma'lumotlarni qisqa eslatmalar shaklida yozib olish o'quv jarayonini samaraliroq qiladi. Bu bilan keyinchalik materialni qayta ko‘rib chiqish osonlashadi.


5. Muloqot va o‘zaro munozara: O‘qiganlaringizni boshqalar bilan muhokama qilish yoki o‘zingizga savol berish orqali bilimni mustahkamlash.


6. O'quv vaqtini boshqarish: Kun davomida eng samarali vaqtni aniqlab, shu paytda murakkab materiallarni o‘qishga urinish. Bu xotirani yaxshilaydi va charchoqni kamaytiradi.


7. Sog‘lom turmush tarzi: Yaxshi uyqu, muntazam jismoniy mashqlar va sog‘lom ovqatlanish miya faoliyatini qo‘llab-quvvatlaydi, bu esa o‘qish samaradorligini oshiradi.

@Profit_RS

"Maktabda negadir eng kerakli fan yo‘q, o‘zini anglash degan fan har bir maktabda bo‘lishi kerak" (c) Oskar Xartman

Katta ishlarni qilib tashlashni xohlaymiz, qo‘limizda odamlar ishlasin, biz bilan faxrlanishsin, yoshlarga o‘rnak bo‘laylik, oila a’zolarimizning og‘irini yengil qilaylik.

Katta natijaga erishishni sirini men bilmayman, faqat umumiy qoidalar. Mana sizga ulardan biri (menimcha eng asosiysi) - o‘zingizni o‘rganing. Uning uchun pastdagi savollarga javob berib ko‘ring:
1) Men hozir kimman?
2) 1/3/10 yildan keyin kim bo‘lmoqchiman?
3) Qaysi vaqt men samaradorliman?
4) Qanday muhitda men yaxshi ishlayman?
5) Kunim yaxshi o‘tishi uchun men ertalab nechida turishim kerak va kechasi nechida yotishim kerak?
6) Energiyam kun davomida nimalarga yetadi? Nimalarga uni ketkazmagan yaxshi?
7) Qanday odamlar bilan men o‘zimni yaxshi his qilaman?
8) Qanday odamlar mening energiyamni/kayfiyatimni/vaqtimni uvol qiladi?

Biz biologik mashinamiz, har birimiz har xil model. Ishlatish instruksiyasi berilmagan, o‘zingiz self-study qilasiz.

Balkim siz Jeep’siz va yomon yo‘llarda yaxshi yurasiz. Balkim siz Mers’siz va shaharga mo‘ljallangansiz.

Agar o‘zingizni anglamasangiz, siz somon tashiyotgan Bugatti bo‘lishingiz mumkin. Bir tarafdan ish qilinyapti, lekin ancha kattaroq ish ham qilsa bo‘lar edi.

Chidab berishimiz kerak!

Farzandimizga, o’quvchimizga vazifalar beramiz. O’ssin, rivojlansin deymiz.

Rivojlanish og’riq bilan keladi, qiynalayotganini, charchayotganini ba’zan yig’layotganini ko’ramiz.

Yurak bag’rimiz eziladi, qiynalayotganini ko’rib qiynalib ketamiz. O’rniga qilib bergimiz, qilmasa ham to’xtatgimiz va hozirgi holatiga rozi bo’lgimiz keladi.

Qiziq joyi shu yerda biz ularni emas o’zimizni ko’proq o’ylaymiz. Ular qiynalayotgani bizga og’riq beradi. Qarab turolmaymiz, og’riqqa chidab turolmaymiz. Hissiyotda noto’g’ri qaror berib qo’yamiz.

Uzoqni o’ylagan ustoz/ota-ona shu yerda chidab berishi kerak! Turib berishi kerak o’zidagi og’riqqa!

O’quvchimiz/farzandimiz qiynalsin lekin keyingi bosqichga o’tsin. Kelajak hayoti osonroq bo’lsin, muvaffaqiyatliroq bo’lsin, aqlliroq, bahtliroq bo’lsin. U uchun hozir qiynalsin, lekin berilgan vazifalarni qilsin. Javobgarlar esa sabr qilsin!

@ MuallimMuhammad

Agar kitob oʻqisang...

Atrofingdagilar seni tushunolmay qolishadi. 5-10 yildan beri yaqin boʻlgan insonlaring bilan mavzular zerikarli boʻla boshlaydi. Ularni yoʻqotasan.

Yolgʻizlikni sevib qolasan. Tafakkur qilish, xayol surish, yolgʻiz piyoda yurish hobbyga aylanadi.

Atrofdagi adolatsizliklar, manipulyatsiyalarni tez payqay boshlaysan. Bu baʼzan stressga tushiradi.

Xayoling savollar bilan toʻladi. Baʼzan ularning qurshovida soatlab qolib ketasan. Diniy ilming yetishmasa bu seni notoʻgʻri yoʻlga boshlashi ham hech gap emas.

Odamlar "oʻzi bu avvaldan shunaqa" degan insonlarni tushuna boshlaysan. Ular bilan suhbatlashasan va ularning taqdiri ularni shu kuyga solganini anglab yetasan.

Gapirishdan koʻra eshitishni seva boshlaysan.

@ MuallimMuhammad

Китоблар ҳақида гап кетганда, ўзимнинг бир тажрибам эсга келди. Анчадан буён ёзмоқчи бўлиб турувдим, баҳона топилди.

Анча йиллар олдин (лимитсиз интернет кириб келгач) мен ҳам, кўпчилик қатори, YouTube'га ўтириб қолган эдим. Бу видеосервис чексиз контент манбаидир — исталган мавзуда исталган шаклда ва ҳажмда видео топилади.

Нима мавзу бўлса, дарров видео қидириб, йўлларда видео кўриб/эшитиб кетиб, қанча контент истеъмол қилиб юборганимни билмайман. Лекин ўтган йилдан эътиборан YouTube'дан тўйиниш кузатдим ўзимда.

Чексиз подкастларда тайинли гап, чуқур таҳлил кам, қандайдир блогер-у экспертларнинг фикри ё қизиқмас, ё қайта-қайта такрорланавериб зериктириб юборади; сон-саноқсиз эксплейнерлар шунчаки Wikipedia'ни "қизиқ"роқ, "кулгили"роқ қилиб қайта гапириб беради, ҳеч қандай янги билим бермайди; маърузалар орасида оригинали жуда кам. Хуллас, маълум соҳалардагина жуда кам сифатли контент топиш мумкин. Масалан, мутахассислигингиз бўлмаган соҳада бошланғич билим берувчи сифатли контент топиш мумкин (масалан, мусиқа бўйича топганман); кино даражасида сифатли олинадиган оз сонли эксплейнерлар бор (Utopia Show сингари); футбол, кино каби соҳаларда аналитика эшитиш шахсан менга қизиқ (фан соҳасини яхши билганим учун шекилли, мени қониқтирадиган аналитика деярли йўқ).

Хуллас, YouTube'да жуда кўп нарса бор ва ҳеч нарса йўқ. YouTube китобнинг ўрнини боса олмайди. Илмий китобда у каби сервислардан топилмайдиган чуқур таҳлил, илмий ёндашув, янги фактлар ва назариялар бор; бадиий адабиётдаги бадиият ва мессиж у контентда учрамайди; илмий-оммабоп китоблар билан рақобатлашадиган оз сонли канал бор (Veritasium, Топлес).

Шунга охирги икки йилда секин-асталик билан YouTube'га кетадиган вақтни китобга сарфлаяпман. YouTube форматидаги контент ўрнига ҳамиша аудиокитоб эшитиб юраман. Икки йилда саксонта атрофида китоб, юз-икки юз майда матн (ҳикоя, мақола) эшитдим.

Албатта, китобни фақат эшитмайман, ўқийман ҳам — касб тақозоси билан илмий матнларни доим кузатиб, ўрганиб юрсам, бадиий ёки бошқа турдаги матнларга кунига камида ярим соат ёки ҳафта сўнгида бир неча соат ажратишга ҳаракат қиламан.

Маълумот сифати, таҳлил чуқурлиги бўйича ҳали ҳам китобнинг ўрнини босадиган ҳеч нарса йўқ.

@AsanovEldar

Aqlli bo'lish — bu maktabda o'rgatilganidek, yodlab olingan narsalarni takrorlash qobiliyati emas.

Aqlli bo'lish — bu yangi tajribalardan saboq olish, muammolarni hal qilish va yangi vaziyatlarga moslasha olish qobiliyatidir.

Richard Phillips Feynman

#Hikmat

@ GiyosiddinYusuf