#Foydali
#Malumot
📚 Organik kimyo
Mavzu: Alkinlar CnH2n-2
📝 Alkinlar deb tarkibida uglerod va vodorod atomlari hamda bitta uch bog' saqlagan to'yinmagan uglevodorodlarga aytiladi.
Birinchi vakli Atsetilen C2H2 rangsiz, havodan yengil gaz, suvda kam eriydigan gaz hisoblanadi.
Olinishi:
1. 2C+H2=C2H2 (Volt yoy orqali)
2. 2CH4=C2H2+3H2 (1500°C)
3. CaC2+2H2O=Ca(OH)2+C2H2
4. C2Ag2+2HCl=C2H2+2AgCl
5. KOOC-C2H2-COOK = >C2H2 +
2KOH+2CO2+H2 ( Elektroliz)
Kimyoviy xossalari:
1. Birikish reaksiyalari: ( H2, galogenlar, suv, galogenovodorlar bilan )
a) H2 va Galogenlar ( Pt, Pd kat ) bilan 2 bosqichda birikadi.
C2H2+H2=C2H4+H2=C2H6
b) Suv va galogenovodorodlar bilan Markovnikov qoidasiga binoan birikadi. Atsetilen suv bilan birikkanda aldegid, boshqa alkinlar ketonlar hosil qiladi. Kucherov reaksiyasi(1881-yil):
C2H2+H2O => CH2=CHOH (Vinil spiriti) => CH2-CH=O
Eslatma:
1.Vinil spiriti beqaror sabab bitta uglerod ham qo'shbo'g' ham gidroksil guruh saqlay olmaydi bunday birikmalarda qayta gurpalanish hisobiga aldegidga o'tadi.
2. Bitta uglerod ikkita gidroksil guruh ham saqlay olmaydi bunday birikmalar ham beqaror hisoblanadi.
2. O'rin olish:
Uch bog' tutgan uglerod atomining vodorod harakatchan boʻlib qoladi shu sababli shu vodorod hisobiga atsetilen metallar bilan o'rin olish reaksiyasiga kirishadi va natijada atsetilenid ( karbid ) larni hosil qiladi.
C2H2+2CuCl=C2Cu2+2HCl
b) Ag₂O ning ammiakdagi eritmasi bilan kumush karbid hosil qiladi. Bu
reaksiya alkinlarni bir biridan farqlash va aniqlashda ishlatiladi.
C2H2+Ag2O=C2Ag2+H2O
3. Trimerlanish reaksiyasi:
3C2H2=> C6H6 ( Zelinskiy va Kozanskiy usuli )
3C3H4 => 1, 3, 5, - trimetil benzol
4. Oksidlanish:
Oson oksidlanib dialdegid, so'ng 2 asosli kislota chiqadi.
C2H2+(O) = > O=CH-CH=O ( glioksal )
+(O) => HOOC-COOH (oksolat kislota)
5. Yonish reaksiyasi:
CnH2n-2+1.5n-0.5=nCO2+n-1H2O
✅ Alkinlar uchun umumiy formulalar
1⃣ Umumiy formulasi CnH2n-2
2⃣ Molekulyar massasi 14n-2
3⃣ Pratonlar soni 8n-2
4⃣ Elektronlar soni 8n-2
5⃣ Neytronlar soni 6n
6⃣ Barcha zarrachalar soni 22n-2
7⃣ Umumiy bogʻlar soni 3n-1
8⃣ C-C bogʻlar soni n+1
9⃣ C-H bogʻlar soni 2n-2
🔟 Sigma bogʻlar soni 3n-3
1⃣1⃣ P bogʻlar soni 2 ga teng
1⃣2⃣ P orbitallar soni n
1⃣3⃣ Sp orbitallar soni 4
1⃣4⃣ Sp² orbitallar soni 0
1⃣5⃣ Sp³ orbitallar soni 4n-8
1⃣6⃣ Umumiy gibrid orbitallar soni 6n-6
1⃣7⃣ Qutbli kovalent bogʻlar soni 2n-2
📝Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladik oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌
✅ Do'stlarga ham ulashamiz bizni kuzatishni davom eting!
⚠️Boshqa kanal adminlar manba bilan olishini unutmang♻️
✍@Student_kimyo
🔻Kanalga obuna boʻlish
@KIMYO_S_A_00
https://t.me/Kimyo_S_A_00
#Malumot
📚 Organik kimyo
Mavzu: Alkinlar CnH2n-2
📝 Alkinlar deb tarkibida uglerod va vodorod atomlari hamda bitta uch bog' saqlagan to'yinmagan uglevodorodlarga aytiladi.
Birinchi vakli Atsetilen C2H2 rangsiz, havodan yengil gaz, suvda kam eriydigan gaz hisoblanadi.
Olinishi:
1. 2C+H2=C2H2 (Volt yoy orqali)
2. 2CH4=C2H2+3H2 (1500°C)
3. CaC2+2H2O=Ca(OH)2+C2H2
4. C2Ag2+2HCl=C2H2+2AgCl
5. KOOC-C2H2-COOK = >C2H2 +
2KOH+2CO2+H2 ( Elektroliz)
Kimyoviy xossalari:
1. Birikish reaksiyalari: ( H2, galogenlar, suv, galogenovodorlar bilan )
a) H2 va Galogenlar ( Pt, Pd kat ) bilan 2 bosqichda birikadi.
C2H2+H2=C2H4+H2=C2H6
b) Suv va galogenovodorodlar bilan Markovnikov qoidasiga binoan birikadi. Atsetilen suv bilan birikkanda aldegid, boshqa alkinlar ketonlar hosil qiladi. Kucherov reaksiyasi(1881-yil):
C2H2+H2O => CH2=CHOH (Vinil spiriti) => CH2-CH=O
Eslatma:
1.Vinil spiriti beqaror sabab bitta uglerod ham qo'shbo'g' ham gidroksil guruh saqlay olmaydi bunday birikmalarda qayta gurpalanish hisobiga aldegidga o'tadi.
2. Bitta uglerod ikkita gidroksil guruh ham saqlay olmaydi bunday birikmalar ham beqaror hisoblanadi.
2. O'rin olish:
Uch bog' tutgan uglerod atomining vodorod harakatchan boʻlib qoladi shu sababli shu vodorod hisobiga atsetilen metallar bilan o'rin olish reaksiyasiga kirishadi va natijada atsetilenid ( karbid ) larni hosil qiladi.
C2H2+2CuCl=C2Cu2+2HCl
b) Ag₂O ning ammiakdagi eritmasi bilan kumush karbid hosil qiladi. Bu
reaksiya alkinlarni bir biridan farqlash va aniqlashda ishlatiladi.
C2H2+Ag2O=C2Ag2+H2O
3. Trimerlanish reaksiyasi:
3C2H2=> C6H6 ( Zelinskiy va Kozanskiy usuli )
3C3H4 => 1, 3, 5, - trimetil benzol
4. Oksidlanish:
Oson oksidlanib dialdegid, so'ng 2 asosli kislota chiqadi.
C2H2+(O) = > O=CH-CH=O ( glioksal )
+(O) => HOOC-COOH (oksolat kislota)
5. Yonish reaksiyasi:
CnH2n-2+1.5n-0.5=nCO2+n-1H2O
✅ Alkinlar uchun umumiy formulalar
1⃣ Umumiy formulasi CnH2n-2
2⃣ Molekulyar massasi 14n-2
3⃣ Pratonlar soni 8n-2
4⃣ Elektronlar soni 8n-2
5⃣ Neytronlar soni 6n
6⃣ Barcha zarrachalar soni 22n-2
7⃣ Umumiy bogʻlar soni 3n-1
8⃣ C-C bogʻlar soni n+1
9⃣ C-H bogʻlar soni 2n-2
🔟 Sigma bogʻlar soni 3n-3
1⃣1⃣ P bogʻlar soni 2 ga teng
1⃣2⃣ P orbitallar soni n
1⃣3⃣ Sp orbitallar soni 4
1⃣4⃣ Sp² orbitallar soni 0
1⃣5⃣ Sp³ orbitallar soni 4n-8
1⃣6⃣ Umumiy gibrid orbitallar soni 6n-6
1⃣7⃣ Qutbli kovalent bogʻlar soni 2n-2
📝Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladik oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌
✅ Do'stlarga ham ulashamiz bizni kuzatishni davom eting!
⚠️Boshqa kanal adminlar manba bilan olishini unutmang♻️
✍@Student_kimyo
🔻Kanalga obuna boʻlish
@KIMYO_S_A_00
https://t.me/Kimyo_S_A_00