#Foydali_malumotlari
📚 Organik kimyo
Mavzu: Sikloalkan CnH2n
Sikloparafin, Siklan Naften, Polimetilen deb nomlanuvchi nomlari ham bor.
📝 Sikloalkanlar deb tarkibida uglerod va vodorod atomlaridan tashkil topgan to'yingan siklik birikmalarga aytiladi.
Olinishi:
1. Alkanlarning digalogenli hosilalariga aktiv metal yoki Zn ta'sirida:
Br−(CH₂)n−Br + Mg=CnH2n + MgBr₂
Br−(CH₂)₃−Br + Zn=C₃H₆+ZnBr2 (Gustavson)
Br−(CH₂)₃−Br + 2LiHg (litiy amalgama)=C₄H₈ + 2LiBr + 2Hg
2. Benzolni gidrogenlab olinadi
C6H6+3H2=C6H12
3. Ikki asosli karbon kislotalarning kalsiyli tuzlarini pirolizga uchratib va hosil boʻlgan siklik ketonni qaytarish yo'li bilan.
[(CH2)nCOO]2Ca=CaCO3+(CH2)nC=O
(CH2)nC=O+2H2=(CH2)n+1+H2O
Kimyoviy xossalari:
1. Birikish reaksiyasi (Br2, H2, HBr ) Kichik siklilaridan onsonroq kechadi.
C3H6+H2=C3H8
C3H6+HBr=C3H7Br
2.O'rin olish yuqori siklli sikloalkanlar birikish emas o’rin olish reaksiyasiga kirishadi. Zanjir ochilmaydi.
C₅H₁₀+Cl₂=C₅H₉Cl+HCl
3. Oksidlanish yuqori temperaturada kuchli oksidlovchilar ta’sirida 2 asosli kislotalar hosil qiladi.
C₅H₁₀ + 5O=HOOC(CH₂)₃COOH (glutar kislota) + H₂O
4. Nitrolanish 5 va undan ortiq a’zoli sikloalkanlar alkanlar singari nitrolanadi. (Konavalov reaksiyasi)
C6H12+HNO3=C6H11-NO2+H2O
5. Degidrogenlash:
C6H12=C6H6+3H2 (Zelinskiy)
6. Fenolni gidrogenlab siklogeksanol, uni oksidlab siklogeksanon, yana oksidlab 2 asosli karbon kislota (Adipin kislota) olinadi.
C₆H₅OH => C₆H₁₁OH => C₆H₁₁=O => HOOC(CH₂)₄COOH
fenol, siklogeksanol, siklogeksanon,
adipin kislota
Ishlatilinishi:
C₆H₇(OH)₅- kversit, C₆H₆(OH)₆-inozit deyiladi. Ular o'stiruvchi moddalar sifatida ishlatiladi.
Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladim oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌
⚠️Boshqa kanal adminlar manba bilan olishini unutmang♻️
✍ @Student_kimyo
🔻Kanalga obuna boʻlish
@Kimyo_S_A_00
📚 Organik kimyo
Mavzu: Sikloalkan CnH2n
Sikloparafin, Siklan Naften, Polimetilen deb nomlanuvchi nomlari ham bor.
📝 Sikloalkanlar deb tarkibida uglerod va vodorod atomlaridan tashkil topgan to'yingan siklik birikmalarga aytiladi.
Olinishi:
1. Alkanlarning digalogenli hosilalariga aktiv metal yoki Zn ta'sirida:
Br−(CH₂)n−Br + Mg=CnH2n + MgBr₂
Br−(CH₂)₃−Br + Zn=C₃H₆+ZnBr2 (Gustavson)
Br−(CH₂)₃−Br + 2LiHg (litiy amalgama)=C₄H₈ + 2LiBr + 2Hg
2. Benzolni gidrogenlab olinadi
C6H6+3H2=C6H12
3. Ikki asosli karbon kislotalarning kalsiyli tuzlarini pirolizga uchratib va hosil boʻlgan siklik ketonni qaytarish yo'li bilan.
[(CH2)nCOO]2Ca=CaCO3+(CH2)nC=O
(CH2)nC=O+2H2=(CH2)n+1+H2O
Kimyoviy xossalari:
1. Birikish reaksiyasi (Br2, H2, HBr ) Kichik siklilaridan onsonroq kechadi.
C3H6+H2=C3H8
C3H6+HBr=C3H7Br
2.O'rin olish yuqori siklli sikloalkanlar birikish emas o’rin olish reaksiyasiga kirishadi. Zanjir ochilmaydi.
C₅H₁₀+Cl₂=C₅H₉Cl+HCl
3. Oksidlanish yuqori temperaturada kuchli oksidlovchilar ta’sirida 2 asosli kislotalar hosil qiladi.
C₅H₁₀ + 5O=HOOC(CH₂)₃COOH (glutar kislota) + H₂O
4. Nitrolanish 5 va undan ortiq a’zoli sikloalkanlar alkanlar singari nitrolanadi. (Konavalov reaksiyasi)
C6H12+HNO3=C6H11-NO2+H2O
5. Degidrogenlash:
C6H12=C6H6+3H2 (Zelinskiy)
6. Fenolni gidrogenlab siklogeksanol, uni oksidlab siklogeksanon, yana oksidlab 2 asosli karbon kislota (Adipin kislota) olinadi.
C₆H₅OH => C₆H₁₁OH => C₆H₁₁=O => HOOC(CH₂)₄COOH
fenol, siklogeksanol, siklogeksanon,
adipin kislota
Ishlatilinishi:
C₆H₇(OH)₅- kversit, C₆H₆(OH)₆-inozit deyiladi. Ular o'stiruvchi moddalar sifatida ishlatiladi.
Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladim oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌
⚠️Boshqa kanal adminlar manba bilan olishini unutmang♻️
✍ @Student_kimyo
🔻Kanalga obuna boʻlish
@Kimyo_S_A_00