GODONI KUTIB
XIX asr o‘rtalarida Kamyu, Sartr, Ioneskular qatorida irlandiyalik adib Samuel Bekket “Godoni kutib” tragikomediyasi bilan absurd teatrini boshlab berdi. Asar dastlab 1953-yilda Parij sahnalarida qo‘yiladi.
Sobiq Ittifoq mafkurasi 80-yillargacha uni zararli yozuvchilar ro‘yxatiga qo‘shib qo‘ydi. Keyin esa Bekket asarlarini chiriyotgan kapitalistik hayotning in’ikosi sifatida baholashdi. Bekket asarlarini XX asr ma’naviyatining timsoli sifatida qabul qilish haqiqatga yaqinroqdir. 50-yillardayoq u ko‘targan muammolarga insoniyat o‘ttiz yil o‘tib duch keldi. Bu yozuvchining inson psixologiyasini chuqur bilishini hamda insoniyat Bekket ko‘targan muammolardan qochib qutulolmasligini ko‘rsatdi.
Xo‘sh, Godo kim? Nega uni kutishadi? Nega uni kutishga bu odamlar majbur? Asar sarlavhasida kelgan nom egasi pyesada qanday rol o‘ynaydi? Gap shundaki, Godo hech kim, u pyesa yakunlanib, pardalar tushirilganda ham sahnada ko‘rinish bermaydi. Uni hech kim ko‘rmagan, lekin uning borligi haqida hamma biladi. U yo‘qlik, sarob. Ya’ni Godo mavjud emas.
Asar ikki bosh qahramoni Vladimir va Estragonning noma‘lum bir joyga yig‘ilishidan boshlanadi. Ularning maqsadi Godo bilan gaplashib olish — nima to‘g‘risida suhbatlashishlari esa nafaqat o‘qirmanga, balki Vladimir va Estragonning o‘zlariga ham aniq emas. Ular shu ilinjda (e‘tiqodda desak ham bo‘ladi) noma’lum kundan beri uni kutishadi. Kecha ham kutishgandi, bugun ham kutishyapti, ertaga ham Godoni kelishiga umid qilib yo‘l poylashadi. Ular kutganining kelishiga ishonadi. Orada umid uzilsa, juda bo‘lmasa, o‘zlarini daraxtga, o‘sha Godo bilan uchrashishga kelishilgan yerda o‘sgan yakka daraxtga osishadi. (Aksiga olib, arqon ham topilmaydi shu paytda. Ustiga-ustak daraxt qurg‘ur ham o‘ta nimjon). Asardan anglashilinishicha, ular oltmish-yetmish yoshlar chamasidagi odamlar bo‘ladi. Balki, shu yoshgacha kutishgandir Godoni…
FENOMEN🌐
XIX asr o‘rtalarida Kamyu, Sartr, Ioneskular qatorida irlandiyalik adib Samuel Bekket “Godoni kutib” tragikomediyasi bilan absurd teatrini boshlab berdi. Asar dastlab 1953-yilda Parij sahnalarida qo‘yiladi.
Sobiq Ittifoq mafkurasi 80-yillargacha uni zararli yozuvchilar ro‘yxatiga qo‘shib qo‘ydi. Keyin esa Bekket asarlarini chiriyotgan kapitalistik hayotning in’ikosi sifatida baholashdi. Bekket asarlarini XX asr ma’naviyatining timsoli sifatida qabul qilish haqiqatga yaqinroqdir. 50-yillardayoq u ko‘targan muammolarga insoniyat o‘ttiz yil o‘tib duch keldi. Bu yozuvchining inson psixologiyasini chuqur bilishini hamda insoniyat Bekket ko‘targan muammolardan qochib qutulolmasligini ko‘rsatdi.
Xo‘sh, Godo kim? Nega uni kutishadi? Nega uni kutishga bu odamlar majbur? Asar sarlavhasida kelgan nom egasi pyesada qanday rol o‘ynaydi? Gap shundaki, Godo hech kim, u pyesa yakunlanib, pardalar tushirilganda ham sahnada ko‘rinish bermaydi. Uni hech kim ko‘rmagan, lekin uning borligi haqida hamma biladi. U yo‘qlik, sarob. Ya’ni Godo mavjud emas.
Asar ikki bosh qahramoni Vladimir va Estragonning noma‘lum bir joyga yig‘ilishidan boshlanadi. Ularning maqsadi Godo bilan gaplashib olish — nima to‘g‘risida suhbatlashishlari esa nafaqat o‘qirmanga, balki Vladimir va Estragonning o‘zlariga ham aniq emas. Ular shu ilinjda (e‘tiqodda desak ham bo‘ladi) noma’lum kundan beri uni kutishadi. Kecha ham kutishgandi, bugun ham kutishyapti, ertaga ham Godoni kelishiga umid qilib yo‘l poylashadi. Ular kutganining kelishiga ishonadi. Orada umid uzilsa, juda bo‘lmasa, o‘zlarini daraxtga, o‘sha Godo bilan uchrashishga kelishilgan yerda o‘sgan yakka daraxtga osishadi. (Aksiga olib, arqon ham topilmaydi shu paytda. Ustiga-ustak daraxt qurg‘ur ham o‘ta nimjon). Asardan anglashilinishicha, ular oltmish-yetmish yoshlar chamasidagi odamlar bo‘ladi. Balki, shu yoshgacha kutishgandir Godoni…
FENOMEN🌐