Forward from: Tahlil Fronti 📰
Erondagi millatchilik harakatlari , yoxud Eron parchalanib ketishi mumkinmi?
Eron—tarixiy jihatdan boy va murakkab mamlakat—so'nggi yillarda turli ichki muammolar, jumladan, separatistik harakatlar bilan shug'ullanmoqda. Bu muammolar davlatning siyosiy va ijtimoiy barqarorligiga tahdid solmoqda. Quyida ushbu muammolar haqida qisqacha ma'lumot keltirilgan:
1. Etnik va madaniy xilma-xillik:
Eron aholisi turli etnik guruhlar, jumladan, forslar, ozarbayjonlar, kurdlar, arablar, belujlar va boshqalardan iborat. Forslar mamlakatning asosiy etnik guruhi bo‘lib, davlat siyosati ham ko‘pincha fors madaniyatiga tayanadi. Bu boshqa etnik guruhlar orasida norozilikni keltirib chiqarishi mumkin.
2. Kurd masalasi:
Kurdlar Eronning g‘arbiy qismida, asosan, Kurdiston viloyatida yashaydi. Ular uzoq vaqt davomida katta avtonomiya yoki mustaqillikka intilib kelgan. Kurd millatchilari tomonidan tashkil etilgan harakatlar, jumladan, qurolli guruhlar, vaqti-vaqti bilan hukumat kuchlari bilan to‘qnash kelmoqda. Bu vaziyat hukumatni doimiy tarzda kurd masalasini hal qilishga undamoqda.
3. Belujlar va janubiy sharqiy Eron:
Belujlar, asosan, Siston va Balujiston viloyatida yashaydigan sunniy musulmonlar bo'lib, ular ham uzoq vaqtdan beri hukumatdan avtonomiya talab qilishmoqda. Hududda separatistik harakatlar va jangarilik faoliyati mavjud bo'lib, ular Eron armiyasi va xavfsizlik kuchlariga qarshi hujumlar uyushtirishadi.
4. Arablar va Xuziston:
Xuziston viloyati Eronning janubi-g'arbiy qismida joylashgan va u yerda ko'p sonli arab aholisi yashaydi. Ular ham Erondagi siyosiy va iqtisodiy hayotdan chetlatilganini his qilishi mumkin. Ayrim arab guruhlari mustaqillik yoki avtonomiya talab qilmoqda.
5. Markaziy hukumat va repressiv siyosat:
Eron hukumati ushbu separatistik harakatlarga qarshi qattiq repressiv chora-tadbirlar qo‘llaydi. Bu esa mamlakatdagi norozilik kayfiyatini kuchaytiradi va ba’zan qurolli to‘qnashuvlarga olib keladi. Hukumat mamlakatning hududiy yaxlitligini saqlab qolishga intilmoqda, ammo bu jarayonda inson huquqlarini cheklash va repressiya kabi usullar qo‘llanilmoqda.
6. Xorijiy aralashuvlar:
Eronning ichki muammolariga ayrim xorijiy davlatlar ham aralashib turadi. Masalan, AQSh va Saudiya Arabistoni kabi davlatlar ayrim separatistik harakatlarga bilvosita yoki bevosita yordam ko'rsatganlikda ayblangan.
Eronning ichki siyosiy va ijtimoiy muammolari murakkab va ko'p qirrali bo'lib, ular davlatning ichki barqarorligi va xalqaro maydondagi pozitsiyasiga jiddiy ta'sir ko'rsatmoqda.
✉️"Tahlil Fronti" – Ma'lumotga intiling, tahlilda ilg'or bo'ling.
Eron—tarixiy jihatdan boy va murakkab mamlakat—so'nggi yillarda turli ichki muammolar, jumladan, separatistik harakatlar bilan shug'ullanmoqda. Bu muammolar davlatning siyosiy va ijtimoiy barqarorligiga tahdid solmoqda. Quyida ushbu muammolar haqida qisqacha ma'lumot keltirilgan:
1. Etnik va madaniy xilma-xillik:
Eron aholisi turli etnik guruhlar, jumladan, forslar, ozarbayjonlar, kurdlar, arablar, belujlar va boshqalardan iborat. Forslar mamlakatning asosiy etnik guruhi bo‘lib, davlat siyosati ham ko‘pincha fors madaniyatiga tayanadi. Bu boshqa etnik guruhlar orasida norozilikni keltirib chiqarishi mumkin.
2. Kurd masalasi:
Kurdlar Eronning g‘arbiy qismida, asosan, Kurdiston viloyatida yashaydi. Ular uzoq vaqt davomida katta avtonomiya yoki mustaqillikka intilib kelgan. Kurd millatchilari tomonidan tashkil etilgan harakatlar, jumladan, qurolli guruhlar, vaqti-vaqti bilan hukumat kuchlari bilan to‘qnash kelmoqda. Bu vaziyat hukumatni doimiy tarzda kurd masalasini hal qilishga undamoqda.
3. Belujlar va janubiy sharqiy Eron:
Belujlar, asosan, Siston va Balujiston viloyatida yashaydigan sunniy musulmonlar bo'lib, ular ham uzoq vaqtdan beri hukumatdan avtonomiya talab qilishmoqda. Hududda separatistik harakatlar va jangarilik faoliyati mavjud bo'lib, ular Eron armiyasi va xavfsizlik kuchlariga qarshi hujumlar uyushtirishadi.
4. Arablar va Xuziston:
Xuziston viloyati Eronning janubi-g'arbiy qismida joylashgan va u yerda ko'p sonli arab aholisi yashaydi. Ular ham Erondagi siyosiy va iqtisodiy hayotdan chetlatilganini his qilishi mumkin. Ayrim arab guruhlari mustaqillik yoki avtonomiya talab qilmoqda.
5. Markaziy hukumat va repressiv siyosat:
Eron hukumati ushbu separatistik harakatlarga qarshi qattiq repressiv chora-tadbirlar qo‘llaydi. Bu esa mamlakatdagi norozilik kayfiyatini kuchaytiradi va ba’zan qurolli to‘qnashuvlarga olib keladi. Hukumat mamlakatning hududiy yaxlitligini saqlab qolishga intilmoqda, ammo bu jarayonda inson huquqlarini cheklash va repressiya kabi usullar qo‘llanilmoqda.
6. Xorijiy aralashuvlar:
Eronning ichki muammolariga ayrim xorijiy davlatlar ham aralashib turadi. Masalan, AQSh va Saudiya Arabistoni kabi davlatlar ayrim separatistik harakatlarga bilvosita yoki bevosita yordam ko'rsatganlikda ayblangan.
Eronning ichki siyosiy va ijtimoiy muammolari murakkab va ko'p qirrali bo'lib, ular davlatning ichki barqarorligi va xalqaro maydondagi pozitsiyasiga jiddiy ta'sir ko'rsatmoqda.
✉️"Tahlil Fronti" – Ma'lumotga intiling, tahlilda ilg'or bo'ling.