Бепул юридик ёрдам ва маслахат/Бесплатная юридическая консультация

Ушбу канални ўз танишларингиз билан бўлишинг илтимос.

Олий таьлимда контракда тахсил олаётган талабаларга контракт тўлови учун қонунчиликдаги имтиёзлар

Солиқ кодексининг 378-моддаси 16-бандига биноан, таълим контракти тўловини иш ҳақи ёки бошқа даромадлардан амалга оширган шахс солиқ имтиёзлари олса бўлади. ОТМларда таълим олиш учун ажратилган даромадлари солиққа тортилмайди.Агар сиз кимнидир контракт пулини тўлаб берсангиз ойлигиздан ушлаб қолинадиган даромад солиғи олинмайди.

Имтиёздан ким фойдаланиши мумкин

👉Фарзандлари (26 ёшга тўлмаган) шартнома асосида ўқийдиган ота-оналар;
👉 Турмуш ўртоқлари шартнома асосида ўқийдиган шахслар;
👉 Расман ишлаётган талабалар.

Шуни эсдан чиқармангки,бу имтиёз яқин қариндошлар, яъни ака-ука ва опа-сингиллар, хола, амаки ва бошқаларнинг шартномаларини тўлашга қўлланилмайди.

Солиқ чегирмаси нима имтиёз беради?

Давлат ОТМлари ва Ўзбекистонда аккредицитациядан ўтган олийгоҳларда ўзининг ўқиши, йигирма олти ёшга тўлмаган фарзандларининг ёки турмуш ўртоғининг ўқиши учун йўналтириладиган маблағларга солиқ чегирмаси берилади.

Солиқ имтиёзи қайси даромад манбаларига тегишли?

Қуйидаги манбалар ҳисобидан ўқиш учун тўлов амалга оширилганда, жисмоний шахсларга солиқ чегирмаси тақдим этилади:

👉Ўз маблағлари;

👉Жисмоний шахсга тижорат банклари томонидан берилган таълим кредитлари;

👉Юридик шахслар томонидан жисмоний шахсларга қайтариш шарти билан берилган маблағлар (ссудалар).

Солиқ имтиёзини қандай олса бўлади?

Солиқ имтиёзи жисмоний шахснинг жами йиллик даромади тўғрисидаги декларациясини солиқ хизмати органларига топширган ҳолда ёки солиқ тўловчининг тўлов манбаига (иш берувчи) ёзма аризаси асосида олиниши мумкин.

Агар солиқ имтиёзи иш жойидан қўлланилса, жисмоний шахс қуйидагиларни ташкилот бухгалтериясига тақдим этади:

Талаба (талабалар) билан олий ўқув юрти ўртасида тўловли-контракт асосида ўқитиш тўғрисида тузилган шартнома (шартномалар) нусхаси;

Тижорат банки билан таълим кредитини олиш учун тузилган шартнома (шартномалар) нусхаси (агар таълим кредити олган бўлса);

Таълим олувчининг (таълим олувчиларнинг) паспорти ёки туғилганлик тўғрисидаги гувоҳномаси нусхаси тақдим этилади.

Бундай ҳолда, ташкилот бухгалтерияси контракт тўлаш учун ажратилган маблағни маошдан ушлаб қолиб, ОТМ ҳисобига етказиб беради.

#Қонунчиликдаги_янгиликлар

Ҳукумат қарори (8-сон, 06.01.2022 й.) билан Фуқароликни расмийлаштириш соҳасида айрим давлат хизматлари кўрсатишнинг маъмурий регламентлари тасдиқланди

🔰 Қарорга кўра, қуйидаги хизматлар Миграция ва фуқароликни расмийлаштириш бўлинмалари (ваколатли орган) ва давлат хизматлари марказлари билан бир қаторда онлайн тарзда Ягона интерактив давлат хизматлари портали (my.gov.uz) орқали амалга оширилади:

👉 Ўзбекистон фуқароси, Ўзбекистонда доимий яшовчи чет эл фуқароси ва фуқаролиги бўлмаган шахслар томонидан идентификацияловчи ID-картасини олиш учун мурожаат қилиш бўйича давлат хизмати;

👉 Ўзбекистонда доимий яшовчи фуқаролиги бўлмаган шахслар ва Ўзбекистон фуқаролари томонидан фуқароликка қабул қилиш ёки фуқароликдан чиқиш учун ваколатли давлат органига мурожаат қилиш бўйича давлат хизмати кўрсатиш.

👨‍💻 Шунга кўра, мурожаат этувчи ID-карта олиш учун электрон сўровнома тўлдиради.

📲 Ваколатли орган сўровномага киритилган маълумотларнинг ҳаққонийлигини текшириб, улар тўғри бўлган тақдирда мурожаат этувчига тегишли хабарнома юборади.

💰Фуқаро 3 иш куни ичида белгиланган миқдорда давлат божи тўлайди.

➡️ Тўлов амалга оширилиб, ID-картани олиш юзасидан тегишли хабарномани олгач, 3 иш куни ичида тегишли ҳужжатларни ваколатли органга шахсан келиб тақдим этади.

💳 Ваколатли орган томонидан талабнома шакллантирилгандан сўнг мурожаат этувчига 1 иш кунида ID-карта расмийлаштирилади ва тақдим этилади.

#Муҳим_савол❗️

ЎҚИТУВЧИЛАРНИ САЙЛОВ ТАДБИРЛАРИГА ЖАЛБ ҚИЛИНИШИ МАЖБУРИЙМИ?



Assalomu alaykum. Saylovga saylov uchastkasi ishtrokchilaridan tashqari boshqa yani o'qituvchilar aholi yashash maydoniga chiqib ro'yxat shakillantirishga majburma. (Toshkent shahar da juda ko'p kuzatilmoqda shaxsan menda ham. Biz saylovda a'zo emasmiz biz nimaga ro'yxat qilishimiz kerak shunga huquqiy javob bersangiz)?

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

❌ Саволнинг мазмунидан сайлов ўтказиш тадбирларига жалб қилиш ҳақида сўраяпсиз, шундайми? Агар шундай бўлса, бу мумкин эмас.

1⃣ Биринчидан, Меҳнат кодекси 7-моддасига кўра мажбурий меҳнат, яъни бирон-бир жазони қўллаш билан таҳдид қилиш орқали (шу жумладан меҳнат интизомини сақлаш воситаси тариқасида) иш бажаришга мажбурлаш тақиқланади.

💁‍♂️ Шуни ҳам таъкидлаш керакки, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 349-сонли “Ўзбекистон Республикасида Мажбурий меҳнатга барҳам беришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорида ходимларнинг кафолатланган меҳнат ҳуқуқларини таъминлаш, бирон-бир шаклдаги мажбурий меҳнатдан фойдаланиш тақиқланган.

2⃣ Иккинчидан, ходимни бундай тадбирларга жалб қилиш тақиқланади. ❌

Чунки Меҳнат кодекси 177-моддасига мувофиқ Иш берувчи ходимдан унинг меҳнат вазифалари доирасига кирмайдиган ишларни бажаришни, қонунга хилоф ёки ходим ва бошқа шахсларнинг ҳаёти ва соғлиғи учун хавф туғдирувчи, уларнинг шаъни ва қадр-қимматини камситувчи ҳаракатлар қилишни талаб этишга ҳақли эмас.

☝️Нормада ходимнинг меҳнат вазифаларига кирмайдиган ишлар жумласи келтирилган. Хўш, ўқитувчининг меҳнат вазифалари ичида сайлов тадбирларида қатнашиш борми ўзи? Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 07.12.2019 йил 393-сонли буйруғига асосан ўқитувчининг лавозим мажбуриятлари белгиланган.

🙅‍♂️ Бироқ улар орасида сайлов тадбирларига жалб қилиш ҳақида ҳеч қандай қоида йўқ.

❗️Эсдан чиқарманг! “Таълим тўғрисида”ги Қонуннинг45-моддасига кўра, педагог ходимларни уларнинг лавозим мажбуриятлари билан боғлиқ бўлмаган ҳар қандай бошқа ишга жалб қилиш тақиқланади.

❌ Демак, ўқитувчини сайлов тадбирларида мажбурий равишда жалб қилиш мумкин эмас.

❗️Шу сабабли ушбу масала бўйича ўқитувчилар ўз ҳақ-ҳуқуқларини билиб олсинлар

#Биласизми

Турар жойга унда истиқомат қилувчиларнинг хоҳиш-иродасига хилоф равишда ноқонуний тарзда кириш, мансабдор бўлмаган шахс томонидан содир этилган бўлса, БҲМнинг учдан бир қисмидан бир бараваригача (90 минг сўмдан 270 минг сўмгача) миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

#2021_йил_1_октябрдан

Ёшларнинг “Бизнесга биринчи қадам” стартап ғоялари танловлари ташкил этилади ҳамда ҳар бир туман ва шаҳарда камида 3 нафардан ғолибга грантлар бериш амалиёти жорий этилади.

Энг яхши лойиҳаларнинг ҳар бири учун БҲМнинг 200 бараваригача грант маблағлари берилади.

#Қонунчиликдаги_янгиликлар

Жойлардаги савдо ва кўнгилочар кўчаларда қўшимча патруллик йўналишлари ва постлар ташкил этилади

“Йирик шаҳарларда, вилоятлар ва туманлар марказларида туну кун фаолият юритувчи савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари жойлашган ҳудудларда жамоат хавфсизлигини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Ҳукумат қарори (587-сон, 20.09.2021 й.) қабул қилинди

🔰 Қарорга кўра, савдо ва хизмат кўрсатиш объектларининг 24 соат мобайнида туну кун фаолият юритишга доир жамоат хавфсизлиги бўйича соддалаштирилган талаблар ўрнатилади. Бунда Ички ишлар вазирлиги, Миллий гвардия, Фавқулодда вазиятлар вазирлиги томонидан:

🔸 йирик шаҳарларда, вилоятлар ва туманлар марказларида ташкил этиладиган савдо ва кўнгилочар кўчаларда қўшимча патруллик йўналишлари ва постлар ташкил этилади;

🔸 хизматга жалб қилинган нарядларнинг зичлигини оширишни назарда тутган ҳолда мавжуд куч-воситалар тақсимотига тегишли ўзгартиришлар киритилади;

🔸 тадбиркорлар мол-мулкини қўриқлаш, ҳар хил фавқулодда ҳолатларнинг олдини олиш бўйича қўшимча чоралар кўрилади.

▫️ Қарор расмий эълон қилинган кундан эътиборан 3 ой ўтгач кучга киради.

#Қонунчиликдаги_янгиликлар

Судьялар фаолияти очиқ ва шаффоф электрон рейтинг дастури асосида баҳоланади

“Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги Қонун (ЎРҚ–717-сон, 20.09.2021 й.) Президент томонидан имзоланди.

“Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги Қонунга киритилган ўзгартиришларга кўра, Кенгаш:

➖ судьялар орасида коррупция ҳолатларининг олдини олиб, уларни барвақт аниқлаш бўйича чора-тадбирлар кўради;
➖ суд тизимида аниқланган ҳар бир коррупция ҳолатини кўриб чиқади ва принципиал баҳолайди.

📌 Шунингдек, киритилган ўзгартиришларга кўра, Кенгаш судьялар фаолиятини очиқ ва шаффоф электрон рейтинг дастури асосида баҳолаш мезонларини аниқлаш бўйича чора-тадбирлар кўради.

Қонун билан Кенгаш раиси ўринбосари ваколатларига ўзгартиришлар киритилди. Унга кўра, Кенгаш раиси ўринбосари:

👉 Судьялар дахлсизлигини таъминлаш ва коррупциянинг олдини олиш бўйича суд инспекциясининг фаолиятига раҳбарликни амалга оширади, унинг фаолияти самарадорлигини таъминлаш учун жавобгар бўлади;

👉 ахборот-коммуникация технологияларини жорий этишга, шунингдек ахборот хавфсизлигини таъминлашга доир ишларни ташкил этади.

➡️ Қонунга киритилган қўшимчаларга кўра, Кенгаш раиси судьяларнинг дахлсизлигини бузганлик ва одил судловни амалга оширишга аралашганлик ҳолатлари юзасидан прокуратура органларига тақдимнома киритиши мумкин.

☑️ Прокуратура органларига киритилган тақдимнома 1 ой муддатда кўриб чиқилади ва Кенгаш жиноят иши қўзғатилганлиги тўғрисида ёки уни қўзғатиш рад этилганлиги ҳақида Бош прокуратура томонидан хабардор қилинади.

#Қонунчиликдаги_янгиликлар

Педагогларга аттестациядан ўтганлик тўғрисидаги сертификат электрон шаклда берилади

Мактабгача, умумий ўрта, ўрта махсус, профессионал ва мактабдан ташқари таълим ташкилотлари педагог кадрларини аттестациядан ўтказиш тартибини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисидаги Ҳукумат қарори (572-сон, 17.09.2021 й.) қабул қилинди.

🔰 Қарорга кўра, 2022 йил 1 январдан:

➖ педагог кадрларни аттестациядан ўтказиш бўйича вазирликлар ва идоралар, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳри, туманлар (шаҳарлар) ҳамда таълим муассасалари миқёсидаги аттестация комиссияларини тузиш ва йиғма жилд орқали ҳужжат топшириш амалиёти бекор қилинади;

➖ педагог кадрларни аттестациядан ўтказиш уларнинг педагогик маҳорати ва психологик тайёргарлигини баҳолаш ҳамда Таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси томонидан ўқув фани бўйича малака синовини ўтказиш орқали амалга оширилади;

➖ педагог кадрларни аттестациядан ўтказиш ва уларга малака тоифаси (лавозим) бериш бўйича ҳужжатларни қабул қилиш ДХМ ёки ЯИДХП ёхуд Таълим инспекцияси расмий веб-сайтидаги махсус портал орқали амалга оширилади;

➖ педагог кадрларга қоғоз шаклидаги аттестациядан ўтганлик тўғрисидаги сертификат бериш амалиёти бекор қилиниб, электрон шаклдаги сертификат бериш тартиби жорий этилади;

➖ педагог кадрларга бунгача берилган сертификатлар ўз кучида қолади ва амал қилиш муддати тугагунга қадар сертификатда кўрсатилган малака тоифаси (лавозими) бўйича базавий тариф ставкалари асосида ҳақ тўлашда ҳисобга олинади.

🗓 2022 йил 1 январгача “pedkadr.tdi.uz” платформаси ишлаб чиқилади.

💰 Пенсия ёшига тўлган педагог кадрлар навбатдаги аттестацияга жалб этилмайди, аттестациядан ўтганлик муддати тугашидан қатъий назар уларнинг амалдаги малака тоифаси (лавозими) сақлаб қолинади ҳамда мазкур малака тоифаси бўйича ҳақ тўланади.

☑️ Пенсия ёшига тўлган педагог кадрлар ўз хоҳишига кўра навбатдан ташқари аттестациядан ўтиб, малака тоифаси оширилган тақдирда, уларга янги тасдиқланган малака тоифаси бўйича ҳақ тўланади.

📋 Қарор билан шунингдек, мактабгача, умумий ўрта, ўрта махсус, профессионал ва мактабдан ташқари таълим ташкилотлари педагог кадрларини аттестациядан ўтказиш тартиби тўғрисидаги низом тасдиқланди.

#Қонунчиликдаги_янгиликлар

⚡️ Ҳар йили 100 нафар хотин-қизнинг тўлов-контракти ҳокимликлар томонидан тўлаб берилади

Ҳукумат қарори (585-сон, 17.09.2021 й.) билан Ота-онаси ёки уларнинг биридан айрилган муҳтож қизлар, боқувчиси йўқ ёлғиз аёллар олий таълим олишларини моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш тартиби тўғрисидаги низом тасдиқланди.

🎓 Низомга кўра, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари 2021/2022 ўқув йилидан бошлаб ҳар йили ўзларининг ҳудудларидан ўқишга кирган 25 нафардан ҳамда 2-4-курсларда ўқиётган 75 нафар (ҳар бир курсдан – 25 нафардан), жами 100 нафар хотин-қизлар учун тўлов-контракт суммасини тўрт ўқув йилининг якунланишига қадар тўлаб беради.

☑️ Молиявий барқарор давлат ОТМ томонидан уларнинг кенгашлари қарорига мувофиқ, 50 нафаргача хотин-қизлар биринчи ўқув йилида бепул ўқитилади.

Бунда талабгорларнинг кейинги ўқув йиллари учун таълим кредитлари расмийлаштирилади. Ҳокимликлар ўз ҳудудларидаги талабгорлар учун учинчи шахс кафиллигини беради ҳамда ўқишни тамомлагандан сўнг уларни иш жойи билан таъминлайди.

🔰 Талабгорларни танлаб олиш қуйидаги мезонлар асосида амалга оширилади:

👉 отаси ёки онаси ёхуд уларнинг иккаласи ҳам вафот этган муҳтож қизлар;
👉 боқувчиси йўқ эҳтиёжманд ёлғиз аёллар.

Бунда юқоридаги мезонларга мос келувчи хотин-қизлар тест натижалари эълон қилинган кундан бошлаб ижтимоий ҳолати тўғрисидаги маълумотномани ҳар йили 10 кун ичида ОТМ қабул комиссиясига тақдим этади.

📝 Давлат ОТМ 5 кун мобайнида рўйхатни шакллантириб, ҳокимликларга ёзма равишда маълумотларни юборади.

🧾 Шунга кўра, Ота-онаси ёки уларнинг биридан айрилган муҳтож қизлар, боқувчиси йўқ ёлғиз аёллар олий таълим олишларини моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш комиссияси 15 кунда (лекин ҳар ўқув йилида 15 сентябрдан кеч бўлмаган муддатда) талабгорлар рўйхатини ҳамда шартномани имзолаш бўйича хулосаларни давлат ОТМга ёзма равишда киритади ва белгиланган тартибда шартномаларни расмийлаштиради.

📌 Мазкур тартиб тўлов-контракт асосида давлат ОТМ бакалавриатига (кундузни, сиртқи, кечки таълим шаклидан қатъи назар) талабаликка тавсия этилган ҳамда 2-4 курсларда таҳсил олаётган талабгорларга қўлланилади.

🚫 Қуйидагиларга нисбатан татбиқ этилмайди:

➖ иккинчи ва ундан кейинги олий таълим олиш учун танловда иштирок этган талабгорларга;
➖ Ўзбекистонда жойлашган хорижий ОТМ ёки уларнинг филиаллари, нодавлат таълим хизматлари билан шуғулланувчи тадбиркорлик субъектларига;
➖ олий ҳарбий таълим муассасаларига.

❕Талабгорлар жорий ўқув йили давомида ОТМни ёки таълим йўналишини ўзгартирса ёхуд талабалар сафидан четлаштирилса мазкур имтиёздан фойдаланиб бўлмайди.

✅ Талабгорларни танлаб олиш натижалари “Aziz-ayol.uz” Ягона интерактив миллий платформаси орқали эълон қилинади.

Ўқитувчилар учун. Янги аттестация баҳолаш мезони қандай?

Аттестация баҳолаш мезони 2 босқичда амалга оширилади ҳамда умумий 100 баллик тизимда баҳоланади.

1- босқич
Педагог кадрларнинг педагогик маҳорати ва психологик тайёргарлиги таълим ташкилотининг педагогик (кузатув) кенгаши томонидан ўрганилади ҳамда 20 баллик тизимда баҳоланади.

2-босқич
Педагог кадрларнинг ўқув фани бўйича малака синовлари (тест, ижодий, назарий ва амалий шакллардан бири) ўтказилади.

Тест синовлари 40 та саволдан иборат бўлади, хар бир тўғри бажарилган тест учун 2 балл билан баҳоланиб, жами 80 балл берилади.

Иккита босқич натижасига кўра:

🔷 Олий малака тоифали ёки бош ўқитувчи лавозимидаги педагог кадр:

- 80 балл ва ундан юқори кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, олий малака тоифаси (бош ўқитувчи лавозими) сақлансин»;
- 80 баллдан паст кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтмади, биринчи малака тоифаси (етакчи ўқитувчи лавозими)га туширилсин»;

🔷 Биринчи малака тоифали ёки етакчи ўқитувчи лавозимидаги педагог кадр:

- 80 балл ва ундан юқори кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, олий малака тоифаси (бош ўқитувчи лавозими) берилсин»;
- 70 баллдан 79 баллгача кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, биринчи малака тоифаси (етакчи ўқитувчи лавозими) сақлансин»;
- 70 баллдан кам кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтмади, иккинчи малака тоифаси (катта ўқитувчи лавозими)га туширилсин» (навбатдан ташқари Аттестацияга жалб этилган педагог кадрлар бундан мустасно);

🔷 Иккинчи малака тоифали ёки катта ўқитувчи лавозимидаги педагог кадр:

- 70 балл ва ундан юқори кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, биринчи малака тоифаси (этакчи ўқитувчи лавозими) берилсин»;
- 60 баллдан 69 баллгача кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, иккинчи малака тоифаси (катта ўқитувчи лавозими) сақлансин»;
- 60 баллдан кам кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтмади, мутахассис (олий маълумотли ўқитувчи) лавозимига туширилсин» (навбатдан ташқари Аттестацияга жалб этилган педагог кадрлар бундан мустасно);

🔷 Мутахассис ёки олий маълумотли ўқитувчи лавозимидаги педагог кадр:

- 60 балл ва ундан юқори кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, иккинчи малака тоифаси (катта ўқитувчи лавозими) берилсин»;
- 50 баллдан 55 баллгача кўрсатгичга эга бўлса - «Аттестациядан ўтди, мутахассис (олий маълумотли ўқитувчи) лавозими сақлансин»;
- 55 баллдан кам кўрсатгичга эга бўлса - “Аттестациядан ўтмади, мутахассис (олий маълумотли ўқитувчи) лавозимига мувофиқ эмас


☝️ Эслатма: Навбатдан ташқари аттестацияларда натижасидан қатъий назар тоифа туширилмайди.

❓Кўпчиликни ўйлантирган савол:
АВТОМОБИЛЛАР ДАВЛАТ РАҚАМЛАРИДАГИ МАХСУС ХАРФЛАРНИ БИЛАСИЗМИ?

PAA — Ўзбекистон Республикаси Президенти администрацияси ходимлари;

PSS — Ўзбекистон Президентининг давлат хавфсизлик хизмати ходимлари;

PPP — Олий Мажлис депутатлари ва сенаторлари;

APC, VPC, PSV — вазирликлар ва давлат қўмиталари раҳбарияти (вазирларнинг ўринбосарлари);

DAV, AVH, BVH, FVH, JVH, KVH, NVH, SVH, TVH, XVH — Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ходимлари;

USB, BGR —Давлат хавфсизлик хизмати Чегара қўшинлари ва Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари таркибидаги қўшинлар;

VSB, VSC, VSF, VSD, VSG, VSP, VSV — Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги ходимлари;

PSF, PSP — Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси ходимлари;

TSS, TST — Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати ходимлари;

ZDF — Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ходимлари;

DXA, PXQ — Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг давлат хизматлари агентлиги ва Президент Халқ Қабулхонаси ходимлари;

FVV — Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги ходимлари;

UNG — Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ходимлари;

MV, MT — Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги ходимлари;

TTA, TTB, TTC, TTD, TTE, TTF, TTG, TTH — таксилар;

D — дипломатлар (яшил рангли);

CMD — хорижий давлатлар элчилари, халқаро ташкилотлар вакиллари (яшил рангли);

T — элчихона техник персонали (яшил рангли);

M — хорижий фирма ва компаниялар ходимлари, инвесторлар (яшил рангли);

X — консулликлар, савдо ваколатхоналари ходимлари (яшил рангли);

UN — БМТ ва тузилмаларининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ходимлари (кўк рангли);

H — Фуқаролиги бўлмаган шахслар (сариқ рангли).

UZB — Давлат ҳокимиятининг марказий идоралари раҳбарлари

ЎҚИТУВЧИЛАРГА МУКОФОТ ПУЛИ БЕРИШ ТАРТИБИ ТЎҒРИСИДА ЭНГ КЎП БЕРИЛГАН САВОЛЛАРГА ЖАВОБЛАР

❗️Савол: Директор жамғармасидан бериладиган бир йилда бир марталик мукофот пули кимларга ва қандай ютуқлари бор ўқитувчиларга берилади?

❕Жавоб: Умумтаълим муассасаларининг ўрнак кўрсатган ходимларини умумтаълим муассасасини ривожлантиришга қўшган шахсий ҳиссаси ва ўз фаолиятида юқори кўрсаткичларга эришганлиги учун ҳамда республикамизда нишонланадиган байрам саналари муносабати билан уларга календарь йили давомида жами икки лавозим маошигача миқдорда мукофот пули тўлаш йўли билан моддий рағбатлантирилади.

Бунда ўқитувчи таълим-тарбия бераётган ўқувчиларининг билими, малакаси ва кўникмаларининг муайян синф ва ўқув фани бўйича умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандартлари талабларига мувофиқлигини синф журналидаги қайдлар орқали таҳлил қилиш орқали мукофотланадиган ва моддий ёрдам кўрсатиладиган ходимларни, шунингдек рағбатлантириш миқдори аниқланади.
Зарур ҳолларда, ишчи гуруҳ раисининг ташаббуси ёки ишчи гуруҳ аъзоларидан камида икки нафарининг таклифига кўра ходимларни мукофотлаш ҳамда ходимнинг мурожаати ёки бошланғич касаба уюшмасининг ташаббуси билан моддий ёрдам бериш ҳақидаги масалада ишчи гуруҳнинг навбатдан ташқари мажлиси чақирилиши мумкин.

❗️Савол: Хайфсан олган ходимга мукофот пули бериш мумкинми?

❕Жавоб: Мукофотлар – меҳнат соҳасида миқдор ва сифат жиҳатидан юқори натижага эришилганда ходимларни қўшимча тарзда рағбатлантириш шакли ҳисобланади. Мукофотларни даврий ва бир йўла бериладиган мукофотларга бўлишимиз мумкин. Даврий мукофотларнинг кўпчилиги меҳнатга ҳақ тўлаш тизимига киритилиб қўйилади ва улар иш ҳақи таркибига киради.

Меҳнат ҳақи (иш ҳақи) тизимига ходимнинг лавозим маоши, кўп йиллик ҳизмати учун қўшимча тўловлар, чораклик мукофотлар, байрам (ишланмайдиган) кунлар муносабати билан тўланадиган мукофотлар ва бошқа тўловлар киритилиши мумкин. Яъни, иш ҳақи, мукофотлар, қўшимча тўловлар, устамалар ва меҳнат ҳақи тизимида назарда тутилган бошқа тўловлар рағбатлантириш турларига кирмайди. Демак, хайфсан олган ходимга мукофот берилиши мумкин. Чунки мукофот пули муассасада ўрнатилган меҳнат ҳақи тизими бўйича тўланади.

❗️Савол: Бир ўқитувчи йил давомида бир неча бор директор фондидан мукофот олиши мумкинми ?

❕Жавоб: Педагог ходимларига мукофотлар бериш Вазирлар маҳкамасининг 2019 йил 30 сентябрдаги “Умумий ўрта таълим муассасаларининг ўрнак кўрсатган ходимларини моддий рағбатлантириш тартибини такомиллаштириш тўғрисида”ги 823-сонли қарори билан тасдиқланган “Умумий ўрта таълим муассасаларининг ўрнак кўрсатган ходимларини рағбатлантиришнинг директор жамғармасини ташкил этиш ва унинг маблағларидан фойдаланиш тартиби тўғрисида”ги низомга асосан тартибга солинади.

Ўқитувчилар умумтаълим муассасасини ривожлантиришга қўшган шахсий ҳиссаси ва ўз фаолиятида юқори кўрсаткичларга эришганлиги учун ҳамда республикамизда нишонланадиган байрам саналари муносабати билан календарь йили давомида жами икки лавозим маошигача миқдорда мукофот пули тўлаш йўли билан моддий рағбатлантирилиши мумкин. Ушбу тўловлар Жамғарма маблағлари доирасидан келиб чиққан ҳолда, йилига бир неча маротаба амалга оширилиши мумкин.

МЕН БЮДЖЕТДА ЎҚИГАНМАН, УЧ ЙИЛ ИШЛАБ БЕРИШИМ КЕРАК, ЛЕКИН УЧИНЧИ ЙИЛДА ИШДАН БЎШАТИЛДИМ. БУНДАЙ ҲОЛДА ҚАНДАЙ ЙЎЛ ТУТИШ КЕРАК?

САВОЛ.

Мен бакалаврни ҳам, магистратурани ҳам грант асосида ўқиб, битириб, институтнинг ўзида ишда қолдим. Институт раҳбарияти 2019 йил бюджетда ўқиганлар билан 3 йил шартнома тузилишини айтган эди.

Шу шартноманинг икки йилини ишлаб бўлдим. Бу учинчи йили меҳнат таътилидан қайтиб келиб, 1.0 ставкадан 0.25 ставкага ўтишга ёзган аризам ректорат томонидан ўтмабди. Кафедра мудирининг айтишича, муайян сабабларга кўра ишдан бўшатилган эканман.

Билишимча, меҳнат шартномаси иш берувчи томонидан бекор қилинганида 2 ойлик иш ҳақи берилиши керак. Лекин бу ҳақида сўраганимда ҳеч ким аниқ жавоб бермаяпти. "Отангга бор, онаннга бор" қабилида жавоб беришяпти.

Ҳурматли @yuristkadr, бундай ҳолда қандай йўл тутиш керак ва ҳолат қандай қонун (қонуности) ҳужжатларига мувофиқ ҳал қилинади?

ЖАВОБ.
Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 02.06.2005 йилдаги ПҚ-92-сон қарорининг 6-бандига асосан 2005/2006 ўқув йилидан бошлаб барча таълим йўналишлари бўйича давлат грантлари асосида таҳсил олган олий таълим муассасалари битирувчиларини мажбурий тартибда камида уч йил ишлаб бериш шарти билан таълим муассасаларига, корхона ва ташкилотларга ишга тақсимлаш амалиёти жорий этилган ҳамда Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 06.08.2005 йилда 1506-сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган “Кадрларни давлат грантлари асосида мақсадли тайёрлаш тартиби тўғрисида низом” тасдиқланган.

Низомнинг 27-бандига кўра ҳар ўқув йилининг бошида, яъни сентябрь ойида, олий таълим муассасаларига бакалавриат ва магистратура бўйича давлат грантлари асосида қабул қилинган талабалар билан олий таълим муассасаси ўртасида ўқишни тамомлагандан сўнг таълим муассасалари, корхона ва ташкилотларда камида уч йил ишлаб бериш тўғрисида шартнома тузилиши лозим. Бунга кўра, сиз айнан бир корхона (ташкилот ёки муассаса)да ишлаб беришингиз талаб этилмайди, яъни муассасангиз иш берувчи сифатида битирувчини 3 йил ишлатиш мажбуриятини олмайди.

❗️Энди асосий масалага қараймиз, айтишингиз бўйича учинчи йилига келиб 1,0 ставкадан 0,25 ставкага, яъни Меҳнат кодексининг 119-модасига асосан тўлиқсиз иш вақтига ўтиш бўйича берган аризангиз меҳнат шартномасини бекор қилиш учун асос бўла олмайди.

Мазкур ариза ёки бошқа асослар билан муайян сабабларга кўра сиз билан тузилган меҳнат шартномаси бекор қилиниши ғайриқонуний деб баҳоланади. Кафедра мудири томонидан “муайян сабабларга кўра ишдан бўшатилгансиз” деган оғзаки буйруғи сиз билан тузилган меҳнат шартномаси бекор қилинганлигини англатмайди.

▪️Биринчидан, Меҳнат кодексининг 15-моддасига кўра – корхоналар, шу жумладан, уларнинг алоҳида таркибий бўлинмалари ўз раҳбарлари тимсолида; мулкдорнинг ўзи айни бир вақтда раҳбар бўлган хусусий корхоналар; ўн саккиз ёшга тўлган айрим шахслар қонунчиликда назарда тутилган ҳолларда ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланган тартибда ходимлар ёллайдиган якка тартибдаги тадбиркорлар иш берувчилар бўлиши мумкин.

▪️Иккинчидан, агар сизни Меҳнат кодексининг 100-моддасидаги айрим асосларга кўра меҳнат шартномангизни иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилишган бўлса, номуайян муддатга тузилган меҳнат шартномасини ҳам, муддати тугагунга қадар муддатли меҳнат шартномасини ҳам иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилиш асосли бўлиши шарт.

▪️Учинчидан, Меҳнат кодексининг 107-моддасига кўра – меҳнат шартномасини бекор қилиш ишга қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган шахслар томонидан амалга оширилади ва буйруқ билан расмийлаштирилади.

▪️Тўртинчидан, Меҳнат кодексининг 108-моддасига кўра – меҳнат шартномаси бекор қилинган куни иш берувчи ходимга унинг меҳнат дафтарчасини ва меҳнат шартномасининг бекор қилиниши ҳақидаги буйруқнинг нусхасини бериши шарт.

❗️ Мазкур ҳолат юзасидан туман аҳоли бандлигига кўмаклашиш маркази, туман адлия бўлими мутахассисларига ёки тўғридан-тўғри судга мурожаат қилиб, низони ҳал этишингизни маслаҳат берамиз.

Ҳар йили 100 нафар хотин-қизнинг тўлов-контракти ҳокимликлар томонидан тўлаб берилади

Ҳукумат қарори (577-сон, 17.09.2021 й.) билан Ота-онаси ёки уларнинг биридан айрилган муҳтож қизлар, боқувчиси йўқ ёлғиз аёллар олий таълим олишларини моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш тартиби тўғрисидаги низом тасдиқланди.

🎓 Низомга кўра, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари 2021/2022 ўқув йилидан бошлаб ҳар йили ўзларининг ҳудудларидан ўқишга кирган 25 нафардан ҳамда 2-4-курсларда ўқиётган 75 нафар (ҳар бир курсдан – 25 нафардан), жами 100 нафар хотин-қизлар учун тўлов-контракт суммасини тўрт ўқув йилининг якунланишига қадар тўлаб беради.

☑️ Молиявий барқарор давлат ОТМ томонидан уларнинг кенгашлари қарорига мувофиқ, 50 нафаргача хотин-қизлар биринчи ўқув йилида бепул ўқитилади.

Бунда талабгорларнинг кейинги ўқув йиллари учун таълим кредитлари расмийлаштирилади. Ҳокимликлар ўз ҳудудларидаги талабгорлар учун учинчи шахс кафиллигини беради ҳамда ўқишни тамомлагандан сўнг уларни иш жойи билан таъминлайди.

🔰 Талабгорларни танлаб олиш қуйидаги мезонлар асосида амалга оширилади:

👉 отаси ёки онаси ёхуд уларнинг иккаласи ҳам вафот этган муҳтож қизлар;
👉 боқувчиси йўқ эҳтиёжманд ёлғиз аёллар.

Бунда юқоридаги мезонларга мос келувчи хотин-қизлар тест натижалари эълон қилинган кундан бошлаб ижтимоий ҳолати тўғрисидаги маълумотномани ҳар йили 10 кун ичида ОТМ қабул комиссиясига тақдим этади.

📝 Давлат ОТМ 5 кун мобайнида рўйхатни шакллантириб, ҳокимликларга ёзма равишда маълумотларни юборади.

🧾 Шунга кўра, Ота-онаси ёки уларнинг биридан айрилган муҳтож қизлар, боқувчиси йўқ ёлғиз аёллар олий таълим олишларини моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш комиссияси 15 кунда (лекин ҳар ўқув йилида 15 сентябрдан кеч бўлмаган муддатда) талабгорлар рўйхатини ҳамда шартномани имзолаш бўйича хулосаларни давлат ОТМга ёзма равишда киритади ва белгиланган тартибда шартномаларни расмийлаштиради.

📌 Мазкур тартиб тўлов-контракт асосида давлат ОТМ бакалавриатига (кундузни, сиртқи, кечки таълим шаклидан қатъи назар) талабаликка тавсия этилган ҳамда 2-4 курсларда таҳсил олаётган талабгорларга қўлланилади.

🚫 Қуйидагиларга нисбатан татбиқ этилмайди:

➖ иккинчи ва ундан кейинги олий таълим олиш учун танловда иштирок этган талабгорларга;
➖ Ўзбекистонда жойлашган хорижий ОТМ ёки уларнинг филиаллари, нодавлат таълим хизматлари билан шуғулланувчи тадбиркорлик субъектларига;
➖ олий ҳарбий таълим муассасаларига.

❕Талабгорлар жорий ўқув йили давомида ОТМни ёки таълим йўналишини ўзгартирса ёхуд талабалар сафидан четлаштирилса мазкур имтиёздан фойдаланиб бўлмайди.

✅ Талабгорларни танлаб олиш натижалари “Aziz-ayol.uz” Ягона интерактив миллий платформаси орқали эълон қилинади.

#Қонунчиликдаги_янгиликлар

Электрон агросаноат бозори портали ташкил этилади

“Қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат маҳсулотлари йўқотишларини қисқартиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Ҳукумат қарори (574-сон, 17.09.2021 й.) қабул қилинди.

Қарорга кўра, Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги “Агросаноатни рақамлаштириш маркази” давлат муассасасида Электрон агросаноат бозори портали ташкил этилади.

🔰 Электрон порталда, жумладан:
👉 ички бозорни асосий турдаги озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлаш даражаси доимий баҳоланади;
👉 хўжалик юритувчи субъектлар ўртасида онлайн режимда кооперация алоқалари йўлга қўйилиб, электрон савдолар ташкил этилади.

🖥 Электрон портал 2021 йил 1 октябрдан 1 декабргача “тест режими”да ишлайди ва 2022 йил 1 январдан тўлиқ ишга туширилади.

✅ Қарорга кўра, “E-AUKSION” электрон савдо платформаси орқали ажратилган давлат мулки ҳисобланган ер участкалари ва бино-иншоотлар қиймати тадбиркорлар томонидан, истисно тариқасида, савдо ўтказилган санадан бошлаб бир йил давомида тенг улушларда бўлиб-бўлиб тўлаш механизми жорий қилинади.