YURISTKADR

"Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида"ги қонун бор эдику, шу қонуннинг номи "Масъулияти чекланган жамиятлар тўғрисида"ги қонунга ўзгарди.

Яъни, бундан буёғига "қўшимча масъулиятли жамият" дейиладиган юридик шахслар тури расман бекор бўлди.

Ўзи, аслида ҳам амалда бизда ҳеч ким қўшимча масъулиятли жамият тузиб ишламаётган эди.

Ўзбекистон Республикасининг 2025 йил 7 февралдаги ЎРҚ-1025-сонли қонуни.

👉@yuristkadr

➖Давлат мулкида бўлган мулкларни фақатгина Вазирлар Маҳкамасининг қарори билангина гаровга берилиши мумкинлиги белгиланди.

Ўзбекистон Республикасининг 2025 йил 7 февралдаги ЎРҚ-1025-сонли қонуни.

👉@yuristkadr

➖Иш берувчи моддий зарар етказилган аниқ шароитларни ҳисобга олган ҳолда зарарни айбдор ходимдан тўлиқ ёки қисман ундиришдан воз кечиш ҳуқуқига эга.

МК 339-моддаси.

👉@yuristkadr

Муҳим хабар!

Ижтимоий тармоқларда Президент Администрациясида штат бирликлари камида 50 фоизга, бошқа давлат ташкилотларида ҳам қисқартириш бўлиши ҳақида расман тасдиқланмаган маълумотлар тарқатилмоқда.

Таъкидлаш жоизки, барча даражалардаги давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларида, шу жумладан Президент Администрациясидан тортиб қуйи ташкилотларгача бўлган барча идораларда штат бирликларини мақбуллаштириб бориш ишлари бу - доимий жараён ҳисобланади.

Бундан кўзланган асосий мақсад – бир-бирини такрорловчи функцияларни қисқартириш, давлат бошқаруви тизими ва давлат хизматчиларининг фаолияти самарадорлигини ошириш, барча идораларда бюджет маблағларидан оқилона ва тежамкорлик билан фойдаланишни таъминлаш.

Бу жараённинг ҳажми ва кўлами қай даражада бўлиши, мазкур йўналишда тегишли ўрганиш ва таҳлиллар ўтказилганидан кейингина маълум бўлади.

Шу сабабли, оммавий ахборот воситалари, блогерлар ва ижтимоий тармоқ фойдаланувчиларидан бу мавзуга доир хабарларни тарқатишда фақат расмий манбаларга таянишни сўраймиз.

Президент матбуот котиби

👉@yuristkadr

#dolzarb_mavzu

Аутстаффинг Ўзбекистонда расман руҳсат этилган фаолият.

Бу бўйича Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 25 октябрдаги 706-сонли қарори билан “Аутстаффинг хизматларини кўрсатиш тартиби тўғрисида”ги низом тасдиқланган.

Шу жойида бир нарсани айтиб ўтмасам бўлмайди, ўртоқлар. Бизда аутстаффингга йўл қўйлмайдиган ишлар рўйҳати бор.

▪️Демак, юқоридаги Низомнинг 13-бандига кўра қуйидаги ишларни аутстаффинг асосида бажаришга йўл қўйилмайди:

➖юқори хавфли объектлар (ускуналар) сифатида таснифланган объектлар ва ускуналар, шу жумладан, портлаш ва ёнғин хавфи бор, агрессив (тажовузкор) ва (ёки) радиоактив хавфли асбоб-ускуналар бўйича ишларни бажаришда;

➖қабул қилувчи ташкилотида тўловга қобилиятсизлик тартиб-таомилларини амалга ошириш ишлари бажарилганда, иш жойларини сақлаб қолиш учун тўлиқ бўлмаган иш вақтини киритганда, шунингдек, ходимларни оммавий равишда ишдан озод қилиш хавфи мавжуд бўлган тақдирда.

✅Қолган ишларни аутстаффинг асосида бемалол амалга ошириш мумкин.

☝️Аутстаффинг нималигини бу ва мана бу постда тушунтирганмиз.

👉@yuristkadr

#dolzarb_mavzu

Аутстаффинг ҳақида оддийроқ тушунтириш беришимизни сўрашибди.

Масалан, сизнинг фирмангиз бор. Фирмада қўшимча фаолият йўлга қўймоқчисиз: мисол учун, савдо ва маркетинг ишларини жорий қилмоқчисиз. Тахминан 20 га яқин ходим ишлаши режаланмоқда бу йўналишда.

Лекин, сиз 20 та ходимни ишга қабул қилиш, улар билан алоҳида меҳнатга оид ҳужжатлар расмийлаштириш, уларга ҳар ойда 2 мартадан ойлик иш ҳақи тўлаш, иш ҳақи бўйича даромад ва бошқа солиқларни ҳисоб-китоб қилиш, доимий равишда меҳнат таътилларини бериш, у лавозимдан-бу лавозимга ўтказиш, интизомсиз ходимларни жазолаш, интизомлиларини рағбатлантириш, касаллик варақасида бўлганларга, ҳомиладор ва ёш болали ходимларга нафақа пулларини тўлаш каби ортиқча ташвишлардан халос бўлмоқчисиз.

Шундай вазиятда сиз аутстаффинг хизматларини кўрсатадиган Аутстаффер компанияга мурожаат қиласиз ҳамда ундан савдо ва маркетинг хизматлари билан шуғулланадиган 20 та малакали ходимларини вақтинча фирмангизга юборишини сўрайсиз. У таклифингизни қабул қилади ҳамда сиз ва ўша компания ўртангизда АУТСТАФФИНГ ШАРТНОМАСИ тузилади.

Ушбу аутстаффинг шартномасига асосан сиз Қабул қилувчи, нариги компания эса Аутстаффер сифатида иштирок этади. Аутстаффер шартнома билан олган мажбуриятига асосан 20 та малакали ходимини сизнинг фирмангизга савдо ва маркетинг хизматларига оид меҳнат вазифаларини бажариш учун юборади. Ушбу ходимлар сизда худди ўз ходимингиз каби меҳнат фаолиятини амалга оширадилар. Бироқ, сиз улар билан алоҳида меҳнат шартномаси тузмайсиз, ёки уларни ишга қабул қилмайсиз. Уларни сизда ишлашига оид асосий ҳужжат юқоридаги аутстаффинг шартномаси ва ҳалиги аутстаффер компаниянинг ушбу ходимлар билан тузган меҳнат шартномалари бўлади.

Яъни, ушбу 20 та ходим уларнинг иш берувчиси ҳисобланган аутстаффер компания томонидан сизга юборилади, ходимлар сизда сиз жорий қилган янги йўналишда меҳнат вазифаларини бажаради, сиз эса ҳалиги аутстаффер компанияга ҳар ойда аутстаффинг хизмати учун ҳақ тўлаб борасиз. Мос равишда ушбу ходимларга ойлик иш ҳақларини сиз эмас, балки уларнинг ҳақиқий иш берувчиси ҳисобланган аутстаффер компания тўлаб боради.

Натижада сиз 20 та ходимнинг ҳар бири бўйича меҳнатга оид ҳужжатларни расмийлаштириш ва ҳар бири бўйича иш ҳақи тўловларини тўлаш ва шунга ўхшаш катта бир юкламадан қутуласиз. Мана шу нарса аутстаффингнинг мазмун ва моҳиятидир.

Ғалатироқ бўлса ҳам айтиб ўтаман, бу худдики бир компания томонидан ўз ходимларини бошқа бир компанияга вақтинча ижарага бериб туришга ўхшайди.

P/S: Масаланинг ҳуқуқий жиҳатларига ҳали алоҳида тўхталаман. Бу мавзуда сизга батафсилроқ маълумот бериш ниятим бор. Айтмоқчи, биринчи мақола 👉бу ерда.

👉@yuristkadr

Бир тийинга қиммат “шартли” руҳсатнома ва хулосалар ҳақида.

Давлат ташкилотлари томонидан фуқароларга ва тадбиркорларга муайян фаолиятни амалга ошириш учун руҳсатнома ва хулосалар беришда коррупцион ҳолатлар энг кўп учрайдиган бир вазият бор. Бу нарса биз учун янги “тажриба” эмаслиги сабаб, буни ҳамма билади, жумладан, прокуратура ҳам, Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ҳам.

Хуллас, қурилишга бўладими, қандайдир маблағ ажратишга бўладими, руҳсатнома ёки хулоса беришдан аввал, мурожаат қилган шахс қонунчиликда кўрсатилган муайян талабларни бажариши керак бўлади. Агар бу талаблар бажарилмаса, ўша лойиҳага ва ўша фаолиятга руҳсат этилмайди. Хулоса берилганда ҳам, ижобий эмас, салбий, яъни лойиҳани амалга оширишни рад этиш ҳақида хулоса берилади.

Бироқ, бизда гарчи ўша талаблар бажарилмай, лойиҳада уни амалга оширишга тўсқинлик қиладиган жиддий хато ва камчиликлар бўлса ҳам, баъзан ноқонуний равишда ижобий хулосалар ёки руҳсатномалар бериб юборилади. Шулар орасида "шартли" хулоса ва руҳсатномалари кўп учрайди.

Буни қандай билиш мумкин дейишингиз мумкин. Ўша руҳсатнома ёки ижобий хулосани яхшилаб ўқиб кўрсангиз, унда “фалон, пистон талабларни бажариш шарти билан, ёки фалон, пистон камчиликларни тўғрилаш шарти билан руҳсат берилсин” деб ёзилган бўлади. Мана, мана шу мазмундаги руҳсатнома ёки хулосаларда катта эҳтимол билан порахўрлик ёки кимнидир босими аралашган бўлади. Кейингисида, яъни босим ҳолатида ҳам барибир коррупция бўлади, чунки босим қилган юқори мансабдорнинг, одатда бу лойихадан моддий манфаатдорлиги бўлади.

Аслида бунақанги вазиятларда руҳсатнома ёки хулоса берувчи қонунчиликдаги талаблар бажарилмаганини ҳамда хато ва камчиликлар борлигини кўрсатиб, лойхани амалга оширишни рад қилиши керак. Бироқ, ўртага коррупция аралашганлиги боис, ўзларича қонунни айланиб ўтгандек бўлиб, ана шундай “шартли” руҳсатнома ёки хулосалар бериб юборишади.

Ўйлашингиз мумкин, ундан кўраси бундай шартларни кўрсатмасдан, тўғридан-тўғри якуний руҳсатнома ёки ижобий хулоса беришорса бўлмайдими деб. Йўқ, аслида бундан бошқа мақсад кўзланган бўлади. Эртага қандайдир гап-сўз чиқса, ёки ўша лойиҳада жиддий муаммо пайдо бўлса, ўзларини жавобгарликдан соқит қилиш мақсад қилинган бўлади: “мана, биз олдин мана бу камчиликлар тўғриланса, мана бу шартлар бажарилса, ана ундан кейин лойиҳани амалга оширсин деганмиз" дейиш учун. Яъни, ҳам пулини олишади, ҳам муаммо чиққанида ўзларини “страховка” қилиш учун мана шундай “шартли” хулосалар беришади.

Бундай “шартли” руҳсатнома ёки хулосаларни олган шахслар кўпинча, ортиқча ҳаражат бўлганлиги сабаб, руҳсатнома ёки хулосаларда қўйилган “шартлар”ни бажармайди ва лойиҳани пала-партиш амалга оширади. Натижада, бу ноқонуний фаолият амалга оширилган жойда жиддий муаммолар ва ён-атрофдаги фуқароларнинг асосли эътирозлари келиб чиқади.

Айтмоқчи бўлганим, кўриб турган нарслардан кўз юммаслигимиз керак ва мана шундай бир тийинга қиммат бўлган “шартли” хулоса ва руҳсатнома бериш амалиётини батамом тўхтатиш керак.

👉@yuristkadr

#sud_kazusi

Ходим судда бўлган, иш берувчи эса прогул қилди деб уни ишдан бўшатиб юборди.

Ходим 4 соату 15 дақиқа вақт давомида ишда бўлмади. Бу ҳолат, яъни 4 соат ва ундан кўп вақт узрсиз сабаб билан ишда бўлмаслик ташкилот Ички меҳнат тартиби қоидаларига кўра меҳнат мажбуриятларининг бир марта қўпол бузилиши ҳолати сифатида қайд этилган.

Шуни асос қилиб, иш берувчи ходим билан тузилган меҳнат шартномасини интизомий жазо сифатида, меҳнат мажбуриятларининг бир марта қўпол бузилганлиги муносабати билан МК 161-моддаси иккинчи қисм 5-банди билан бекор қилди.

Бироқ, ходим буйруқ чиқишидан аввал ўз тушунтириш хатида бу вақтда фуқаролик судида бўлганлиги ва гувоҳ сифатида ишга қатнашганлигини маълум қилган эди. Иш берувчи эса, унинг гапларига парво қилиб ҳам ўтирмади ва шошилинч равишда ходимни ишдан бўшатди.

Иш судга ошди. Бу ишни кўраётган судья ортиқча вақт сарфлаб ўтирмади. МК 282-моддасида кўра, агар ходим судга гувоҳ сифатида жалб қилинган бўлса, бу вақтда у ишдан озод этилади ҳамда табиийки, бу давр узрли сабаб билан ишда бўлмаслик ҳисобланади. Суд ҳақиқатдан ҳам, ўша куни ходим бир уй-жой низоси бўйича судда гувоҳ сифатида иштирок этганлигини ва қарийб 2 соат вақт давомида судда бўлганлигини аниқлади. Ташкилотнинг ички меҳнат тартиби қоидаларида эса 4 соат ва ундан кўп вақт ишда узрли сабабсиз бўлмаслик, мажбуриятни бир марта қўпол бузилиши ҳисобланиши кўрсатилган. Гарчи ходим 4 соат ишда бўлмаган бўлса ҳам, бунинг 2 соатлик қисми узрли эди, қолган 2 соати узрсиз бўлганда ҳам, барибир бу 4 соатдан кам бўлганлиги сабабли, қўпол характерга эга бўлмайди.

Демак, ходим меҳнат мажбуриятларини қўпол равишда бузмаган ва иш берувчи мавжуд ҳолатга аниқлик киритмасдан, ходимни ғайриқонуний равишда ишдан бўшатиб юборган.

Хуллас, айтганимдек, суд бу ишда ортиқча иккиланиб ўтирмади, якунда ходимни ишга тиклаш ҳамда ташкилотдан унинг фойдасига моддий ва маънавий зарарларни ундириш ҳақида қарор чиқарди.

👉@yuristkadr

МИБ ва Ғазнадагиларнинг юраги шунчалик каттами?

Бир вазирликдан ходим фойдасига катта миқдорда иш ҳақи ундириш ҳақида суд қарори чиққан. Ижро варақа Шайхонтоҳур МИБга берилган. Давлат ижрочилари ундирувни вазирликнинг ғазначиликдаги ҳисоб-варағидаги пул маблағларига қаратган. Шу туришда бир-икки кунда ҳаммаси ҳал бўладигандек.

Лекин бундан буёғига бошланган ўйинларни қаранг. Вазирлик юқори судга апелляция шикояти бериб, ижрони тўхтатиб туришни илтимос қилган. Лекин суд вазирликнинг илтимосини қаноатлантирмаган ва ижрони тўхтатмаган. Майли, вазирликнинг шикоят бериш ҳуқуқи бор, буни тушунамиз.

Бироқ, бизнинг Шайхонтоҳур туман МИБдаги акаларимиз, тўғрироғи, туман МИБ бўлими бошлиғи Ғазначиликка кўз кўриб қулоқ эшитмаган бир хат юборибдилар. Ғазначиликдаги нариги акаларимиз эса шу хатни асос қилиб ижрони тўхтатиб қўйибдилар. Эътибор беринг, бу вазиятда суд ҳужжати ижросини тўхтатиб туриш ҳақида ҳеч қандай асос мавжуд эмас.

Бу ердаги ўйинни қарангки, МИБ бошлиғи ўзининг Ғазначиликка берган хатида иш ҳақини ундириш ҳақидаги ижро ҳужжати ижросини таъминлаш (яъни ходимнинг иш ҳақини ўтказиб бериш)да “апелляция судининг апелляция шикоятини иш юритувга қабул қилинганлиги ва суд мажлиси апелляция суди 2025 йил 4 февраль куни соат 9.30 га белгиланганлигини инобатга олиш”ни сўраган.

Ғазначилик қўмитаси ҳам шу ўйининг иштирокчиси сифатида гарчи ноқонуний бўлсада, ижрони тўхтатиб қўйган. Ваҳоланки, суднинг ажримида ижрони тўхтатиш ҳақида ҳеч нарса айтилмаган ва суд ижрони тўхтатмаган. Одатда ва қонун бўйича МИБдагилар бундай ҳолатларда суд қарори ижросини ҳаётда тўхтата олмайди, ёки банкка ва ғазначиликка мана бунақа ўйинчи хатларни ҳам юбора олмайди. МИБдагилар ҳалиги ходимга “йўқ, биз ижрони тўхтатмаганмиз, шунчаки хат чиқарганмиз холос” деяпти экан. Ие, одамлар шунчалик аҳмоқми? Сизлар Ғазначиликка суд ҳужжати ижросини бажаришни ва ижро ҳужжатидаги пулни туширишни қаъий талаб қилиш шарт бўлган вазиятда, бунинг акси сифатида “хи, хи, хи, шошманглар, манов кунга суд белгиланибди” деб хат берганингиз, қонунбузарликнинг ўзику.

Қотиб қолдим тўғриси. Мажбурий ижро бюроси ва Ғазначиликнинг бугунги кундаги аҳволини кўринг. Шунақа, қаловини топсанг, қорни ҳам ёндириш мумкин бўлган жой бўлиб қолдими бу ташкилотлар?

👉@yuristkadr

Испанияда иш ҳафтаси 40 соатдан 37,5 соатгача қисқартирилмоқда.

Янги тартибга кўра, иш ҳафтаси ҳар бири 7,5 соатлик беш иш кунидан иборат бўлиши кутилмоқда. Қарор мамлакат ҳукумати томонидан тасдиқланган, энди парламент томонидан маъқулланиши керак.

Манба: Бурчак

👉@yuristkadr