Sobirov sindromi

Va nihoyat "Ibtido"ni tugatdim. Qachon premuim olsam oʻshanda umumiy xulosalovchi post yozaman))

Buyuklikning bahosi – masʼuliyatdir.

#ibtido
@sobirov_sindromi

Insondagi yaratuvchanlik va muhabbat birlashganda zulmatni nurafshon aylaguvchi qudratga aylanadi.

#ibtido
@sobirov_sindromi

Jamiyat ishonadigan eng katta yolgʻon nima?

Shuningdek bugun shoir Muhammad Yusufning tavallud kuni. Shoir yozgan eng yoqtirgan sheʼrilardan 4 misra yozib ketselar boʻladi.

Bugun Chernobil Atom elektr stansiyasi portlaganiga 39 yil boʻldi. Esilarda boʻsa "Chernobil tavallosi" degan asar oʻqigandim. Postlarni #chernobil_tavallosi da topishiz mumkin)

Bitta narsaga kelishib olelik. Agar oramizdan kimdir kelajakda oʻqituvchi boʻlsa, vazifalarni, topshiriqlarni aql bilan, vijdon bilan beradi shogirdlarga

Diktatorlar xalqqa bir qo'li bilan non tutar, boshqasi bilan qurol o'qtalar edi.

Mao Tzedunga koʻra hokimiyat qurolning tumshugʻidan oqib turar edi.

⚖️ Qonunlar — bu faqat matn emas, ularning ruhi bor

📖"Qonunlar ruhi"

Monteskiye bu mashhur asarida qonunlarni “qattiq buyruqlar” deb emas, balki ijtimoiy hayot va muhit mahsuli sifatida tushunishga chorlaydi.

➡️ Qonunlar — narsalar tabiati va ular orasidagi munosabatdan kelib chiqadigan zaruriy oqibatdir.

Ya’ni har bir jamiyatning qonuni u yashayotgan sharoit, tarixi, dini, axloqi, iqlimi va boshqaruv shakliga bog‘liq. Universal qonun yo‘q. Har bir jamiyat o‘ziga mos qonunlarni ishlab chiqishi kerak.

🏛️ Monteskiye siyosiy tizimlarni 3 asosiy shaklga ajratadi:

1️⃣ Respublika — erkinlik ruhi ustiga quriladi. Fuqarolar qonunga hurmat bilan qaraydi.

2️⃣ Monarxiya — sharaf va ijtimoiy tabaqalanish asosida ishlaydi. Qirol hokim, lekin qonun bilan cheklangan.

3️⃣ Despotizm — qo‘rquvga asoslanadi. Hokimiyat cheklanmagan va zo‘ravonlik orqali ushlab turiladi.

Har bir tuzumda qonunlar boshqaruv shakliga moslashgan bo‘lishi kerak. Aks holda, tizim barbod bo‘ladi.

🌍 Monteskiye erkinlikni — o‘z xohishicha harakat qilish emas, balki qonun doirasida yashash deb ta’riflaydi:

➡️“Erkinlik — bu shaxs o‘zining to‘g‘ridan-to‘g‘ri qonun bilan taqiqlanmagan ishni bajara olishidir.”

U o‘z davrida inqilobiy bo‘lgan fikrni ilgari suradi — hokimiyatlar bo‘linishi prinsipi. Ya’ni:

🌿 Qonun chiqaruvchi (parlament)
🌿 Ijro etuvchi (hukumat)
🌿 Sud hokimiyati

Agar bu hokimiyatlar bir qo‘lda jamlansa — erkinlik yo‘qoladi. Erkinlik uchun ular o‘zaro mustaqil bo‘lishi zarur.

🧠 Monteskiye shunday deydi: qonunlar jamiyatdagi madaniyat, axloq, e’tiqod va odatlarni inobatga olmasa, ular zo‘ravonlikka aylanadi yoki inkor etiladi. Masalan, bir mamlakatda ayollar katta erkinlikka ega bo‘lsa, bu qonun orqali emas, madaniyat orqali shakllangan. Qonun esa buni tan olishi va moslashishi kerak.

📜 Monteskiye qonunlarni statik emas, dinamik deb tushunadi. Ular jamiyat bilan birga rivojlanadi, o‘zgaradi. Bir davlatdagi samarali qonun — boshqa davlatda ishlamasligi mumkin.Bu fikr jamiyatlar uchun nima to‘g‘ri — shuni o‘zimiz aniqlashimiz kerak, degan g‘oyani ilgari suradi. G‘arb modeli barcha uchun yagona emas.

🔍 Monteskiye asari AQSh konstitutsiyasi, Fransuz inqilobi, va butun demokratik dunyoga katta ta’sir ko‘rsatgan. Aynan u hokimiyatlar bo‘linishi prinsipi, huquqiy davlat, qonuniy erkinlik tushunchalarini nazariy asosda tushuntirib bergan.

Bugungi konstitutsiyaviy davlatlar g‘oyaviy jihatdan aynan “Qonunlar ruhi”ga tayanadi.

📖 Xulosa: Qonun – bu siyosiy matn emas, insoniyat ruhining aksi.

Qonunlar tirik. Ular sharoit bilan yashaydi. Ular — xalq ruhiyati, axloqi, an’anasi, siyosati va muhitining mahsuli. Shuning uchun har qanday qonun insoniyat tabiati bilan uyg‘unlashgan bo‘lishi kerak. Monteskiye asari bizni qonunga faqat matn sifatida emas, balki jamiyat yuragi sifatida qarashga undaydi.

#qonunlar_ruhi
@sobirov_sindromi

💀 Qo'rqituv va manipulyatsiya 🤥

Hozirgi diktatorlar o‘z fuqarolarini qo‘rqitish emas, aldov orqali boshqaradi.

20-asrda Stalin, Mao Tsedun, Gitler kabi zo‘ravon liderlar ochiq tahdid, qamoq va ommaviy qirg‘inlar bilan hokimiyatda qolgan bo‘lsa, bugungi avtokratlar bunday usullarni kamroq ishlatadi. Nega? Chunki ular yanada samaraliroq usulni topishgan: manipulyatsiya.

🤵‍♂️Manipulyativ diktatrolar kim?
Bu atama – “spin” (aylantirish, manipulyatsiya qilish) va “dictator” (diktator) so‘zlarining birikmasi. Bu liderlar demokratiya niqobi ostida boshqaradi. Ular saylov o‘tkazadi, OAVga “erkin” deydi, tanqidchilarni qamoqqa tiqmaydi, lekin jamiyatni axborot ustidan to‘liq nazorat orqali jilovlaydi.

Ularning asosiy maqsadi — xalqqa zo‘ravon emas, xalqparvar, oqil va zamonaviy rahbar bo‘lib ko‘rinish. Buning uchun ular:

🔈 Mamlakatdagi muammolarni yashiradi
🔈 Statistikani soxtalashtiradi
🔈 Davlat OAVlarini faqat ijobiy xabarlar bilan to‘ldiradi
🔈 Tanqidni “tashqi dushmanlar” ishi sifatida talqin qiladi

🌍 Misollar orqali tushunamiz:

📌 Rossiya (Putin):
Putin o‘zini kuchli, halol, xalqni sevuvchi lider sifatida ko‘rsatadi. Barcha yirik OAVlar Kreml nazoratida. Navalniy singari raqiblar jinoyatchi sifatida tasvirlanadi. Saylovlar mavjud, ammo natijasi avvaldan ma’lum.

📌 Venesuela (Chaves/Maduro):
Chaves ijtimoiy adolatni targ‘ib qilgan, ammo OAVni jilovlab, sudlarni siyosiy qurolga aylantirgan. Maduro esa bu tizimni yanada kuchaytirgan.

📌 Singapur (Li Kuan Yu):
Rasmiy jihatdan erkin jamiyatdek ko‘rinsa-da, hukumat muxolifatga qarshi sudlardan, qonunlardan foydalangan. OAV nazoratda, siyosiy bahslar cheklangan.

🔍 Xulosa: Ular qamamaydi, siz o‘zingiz ishonasiz

Bugungi diktatorlar Stalin emas. Ular soxta haqiqat yaratuvchilar. Ular sizni jazolash o‘rniga, o‘zingizni “erkin tanlov qilgan” deb o‘ylashga majbur qiladi. Bu — zamonaviy avtoritarizmning eng xavfli ko‘rinishi.

Axborot ustidan nazorat — bugungi siyosiy repressiyaning yangi shaklidir.

#manipulyativ_diktatorlar
@sobirov_sindromi

Bugun futboldan keyin esdan chiqmasin-a, 21:30 da boshlemiz

Fikrat klubi ekspertlari Hamid Sodiq va Gʻaybulla Boboyorov bilan jonli uchrashuv, Andijonda))