Mehnat huquqi

Nogiron farzandi borlardan daromad solig’i ushlanmaydimi?

#savolimbor Ассалому алайкум ногирон фарзандим борлиги учун подаход ушланмасди лекин отписной пулимда 12% олиб колинибти даромат солиги деб Бу канчалик тогри? Жавобингизни кутаман, олдиндан рахмат

https://t.me/mehnathuquqi javobi :

👉 Soliq kodeksining 380-moddasiga ko’ra, bolaligidan nogironligi bo‘lgan, doimiy parvarishni talab etadigan farzandi bilan birga yashab uni tarbiyalayotgan ota yoki onaga daromad solig'i kamaytiriladi. Ya’ni daromadlar qaysi oyda olingan bo‘lsa, o‘sha oyda har bir oy uchun mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdorining 1,41 baravari miqdoridagi daromadlar bo‘yicha soliq solishdan ozod etiladi.

👉Masalan, bolaligidan nogironligi bo‘lgan, doimiy parvarishni talab etadigan farzandi bilan birga yashab uni tarbiyalayotgan ota yoki ona 4 million so‘m maosh olsa, mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdorining 1.41 baravari miqdori (1 mln 155 ming *1.41= 1 mln 628 ming 550 so‘m) dan 12% daromad solig‘i ushlanmaydi qolgan 2 mln 371 ming 450 so'mdan esa 12% daromad solig‘i ushlanadi, oylik maoshdan boshqa daromadlar yo'q deb tasavvur qilamiz.

💡Ya’ni agar Siz 4 million maosh olsangiz 480 ming so‘m emas, balki taxminan 284 ming daromad solig‘i to‘laysiz.

❗️Demak, xulosa qiladigan bo’lsak, sizning ta’til pulingizning 1 mln 628 ming 550 so‘m qismidan 12% daromad solig‘i ushlanmaydi, undan oshgan qismidan esa soliq ushlanadi! (Diqqat! Ta'tili pulidan boshqa daromadlar yo'q deb tasavvur qilamiz!)

❗️ Bu imtiyoz pensiya guvohnomasi yoki sog‘liqni saqlash muassasasining doimiy parvarish zarurligini tasdiqlovchi tibbiy ma’lumotnomasi asosida beriladi.
👉 Bundan tashqari O‘zbekiston Respublikasining “Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonunining 12-moddasi z-bandiga ko‘ra, bolalikdan nogiron farzandlarning onalari ularni 8️⃣ yoshgacha tarbiyalagan bo‘lsa — ish staji kamida 2️⃣0️⃣ yil bo‘lgan taqdirda umumiy belgilangan yoshni5️⃣yilga qisqartirilgan holda imtiyozli pensiya olish huquqiga egalar.

👉Basharti, ayol o‘gay o‘g‘il va o‘gay qizni ular 8 yoshga to‘lguniga qadar kamida 5️⃣ yil tarbiyalagan bo‘lsa, pensiya tayinlashda ular haqiqiy farzandlar bilan teng ravishda hisobga olinadi.

💡Demak, agar bolalikdan nogiron farzandni 8️⃣ yoshgacha tarbiyalagan onalar, ish staji kamida 20 yil bo‘lgan taqdirda 50 yoshdan imtiyozli pensiya olish huquqiga ega bo‘ladilar.

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor Assalomu alaykum, xodim 1 yilda 2 marta ta’tilini to’liq olishi mumkinmi?

https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

✅ Ha, mumkin. Buni quyidagicha asoslaymiz. Bu yerda kalendar yilga chalg’imaslik lozim. Ta’til xodimning ish yili davomida beriladi, kalendar yil davomida emas.
MK 225-moddasiga koʼra, ish yili deganda xodimning muayyan ish beruvchida 12 oyga teng boʼlgan va haqiqatda ish boshlangan sanadan eʼtiboran hisoblab chiqariladigan ish davri tushuniladi.

Masalan, xodim 22.02.2024 dan ish boshladi. Uning ish yili 22.02.2024 dan 21.02.2025 gacha boʼladi. Bizning misolda har yilgi mehnat taʼtili xodimga taʼtil berilayotgan ish yili tugaguniga qadar yaʼni 21.02.2025 gacha ( shu kuni ham) berilishi kerak. ❗️ Koʼpchilik mana shu oʼrinda kalendar yilga chalgʼib ketib, xodimni 31-dekabrgacha taʼtilga chiqarsam boʼladi deb, xato oʼylashadi. Yaʼni xodimni kalendar yil tugagunga qadar emas, xodimning ish yili tugaguniga qadar taʼtilga chiqarish shart ekan.

Misolimizdagi xodim 2025-yil 21-fevral kuni ta’tilga chiqdi. Shu xodim 2025-yili, masalan, may oyida yana ta’til olishi mumkinmi yoki faqat 2026-yil fevraldagina ta’tilga chiqa oladimi? Xodim 2026-yil 22-fevralgacha ham ta’tilga chiqishi mumkin. Qanday qilib deysizmi? Xodim yangi ish yili boshlangan sanadan ya'ni 2025-yil 22-fevraldan boshlab 22.02.2025 dan 21.02.2026 gacha ish yili uchun ta’tilini olishi mumkin. Ko’pchilik mana shu yerda xodim 1 yilda ya'ni 2025-yilda 2 marta ta’tilga chiqyaptiku, bu xato emasmi deb so’rashadi. Yo’q xato emas. Chunki xodim 2025-yil fevral oyida 22.02.2024 dan 21.02.2025 gacha bo’lgan ish yili uchun ta’til oldi.

2025-yil may oyida esa 22.02.2025 dan 21.02.2026 gacha bo’lgan ish yili hisobiga ta’til oldi ya’ni sodda qilib aytganda qarzga ta’til oldi. Xodim boshqa-boshqa ish yillar uchun ta’til olmoqda. ❌ Diqqat! Lekin xodim 22.02.2026 dan 21.02.2027 gacha bo’lgan ish yili hisobiga ta’tilni 2025-yilda ololmaydi. 22.02.2026 dan 21.02.2027 gacha bo’lgan ish yili hisobiga ta’tilni ish yili boshlangan sana 22.02.2026 dan boshlab olishi mumkin.

⚠️ Diqqat! MK 228-moddasi 1-qismiga ko’ra, ikkinchi va keyingi ish yillari uchun har yilgi mehnat ta’tili ish beruvchi va xodim uchun majburiy bo‘lgan ta’tillar jadvali bilan belgilanadigan har yilgi mehnat ta’tillarini berish navbatiga muvofiq beriladi.

⚠️ MK 228-moddasi oxirgi qismiga ko’ra, jadvalda belgilangan har yilgi mehnat ta’tilini berish vaqti xodim va ish beruvchi o‘rtasidagi kelishuvga binoan o‘zgartirilishi mumkin.

⚠️ MK 269-moddasi 2-qismi 6-bandiga ko’ra, xodim qaysi ish yili hisobiga ta’til olib bo‘lgan bo‘lsa, o‘sha yil tugaguniga qadar mehnat shartnomasi bekor qilinganda ta’tilning ishlab berilmagan kunlari uchun xodimning yozma roziligidan qat’i nazar, ish haqidan ushlab qolish amalga oshiriladi, bundan 269-moddasi 3-qismidagi holatlar mustasno.

❗️Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov


Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

#savolimbor
Assalom alekum savolim shundan iboratki men magazinda ishlayman setoviy magazin 1 yildan ortiq ishladim endi meni harbiy xizmatga chaqirishdi men 1 oylik xizmatni tanladim va shartnoma tuzdim. Endi ishxona menga 1 oylik ish haqini toʻlab beradimi yoki oʻz xisobimdan ta’til beradimi ishlayotgan savdo magazinim xorijiy korxona.

Javob
Ishxona sizga armiyada bo‘lgan paytingiz ish joyingizni saqlab, sizga ish haqi to‘lab beradi. O‘z hisobingizdan ta’til olishga hojat yo‘q.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 22.02.2003 yildagi “O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining safarbarlik chaqiruvi rezervidagi xizmatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 99-son qaroriga asosan, harbiy yig‘inlardan o‘tish davrida, ularni o‘tkazish joyiga borish va qaytishga ketadigan vaqtni qo‘shib hisoblaganda, safarbarlik chaqiruvi rezervi xizmatchilarining ish joylarida ularning ish o‘rni (lavozimi) saqlab turiladi.
Mehnat kodeksining 282-moddasiga asosan, ish beruvchi harbiy majburiyatlarni bajarayotganda uni ishdan ish joyini (lavozimini) va o‘rtacha oylik ish haqini saqlagan holda ozod etishi shart.

Huquqiy maslahatga uchun quyidagiga yozing
https://t.me/MehnathuquqimurojaatBot

#qonunbilan
Ishni o‘qish bilan birga olib borayotgan xodimlarga kafolatlar va kompensatsiyalar birinchi marta tegishli darajadagi ta’lim olayotganda beriladi. Mazkur kafolatlar va kompensatsiyalar, shuningdek tegishli darajadagi ta’lim olgan hamda ish beruvchi tomonidan ichki hujjatlar, mehnat shartnomasi yoki ish beruvchi va xodim o‘rtasida tuzilgan alohida kelishuvga muvofiq ta’lim olishga yuborilgan xodimlarga ham berilishi mumkin.
386-modda.

Huquqiy maslahatga uchun quyidagiga yozing
https://t.me/MehnathuquqimurojaatBot

2024-yilning oxirgi ish haftasi muborak!

⚠️ #Diqqat !!! Shoshiling, juda oz vaqt qoldi! 5 kunlik ish haftasida ishlaydigan tashkilotlar uchun 27-dekabr juma, 6 kunliklar uchun esa 28-dekabr shanba ta’tillar jadvalini tasdiqlash uchun oxirgi kun! Chunki, 30, 31-dekabr O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 22.12.2023 yildagi PF-213-son Farmoniga ko’ra dam olish kunlari hisoblanadi!

Batafsil 👉 : https://t.me/mehnathuquqi/8693

❗️✅ Ta’tillar bo’yicha layfhaklar https://t.me/mehnathuquqi/8470

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi

Bolnichniydagi xodimga premiya bersa bo'ladimi?

#savolimbor Ассалому алайкум саволим бор эди. Ходим икки ой дан бери булитинда бўлса унга Янги йил муносабати билан булитиндаги ишчига  рағбатлантириш берса бўлодими

https://t.me/mehnathuquqi audio javobi :

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://t.me/mehnathuquqi

#qonunbilan
Ish beruvchi oliy ta’lim tashkilotlarida sirtqi ta’lim shaklida tahsil olayotgan xodimlarga laboratoriya-imtihon sessiyasida ishtirok etish uchun ta’lim tashkiloti joylashgan yerga borishi va u yerdan qaytib kelishi uchun yiliga bir marta yo‘lkira haqining ellik foizidan kam bo‘lmagan miqdorini to‘laydi. Davlat attestatsiyasidan o‘tish uchun xuddi shunday miqdorda yo‘lkira haqi to‘lanadi.
385-modda.

Huquqiy maslahatga uchun quyidagiga yozing
https://t.me/MehnathuquqimurojaatBot

#savolimbor? Assalomu alaykum, xodimning jami ta’tili 38 kun. Bu ish yilida 5 oy ishlab bo’shamoqda. Shunda bu xodimga 15 kunga pulli kompensatsiya beramizmi?
https://t.me/mehnathuquqi javobi 📤:

❌ Yo’q, xato hisoblagansiz, 15 kunga emas 16 kunga pulli kompensatsiya berishingiz lozim. Chunki 38/12=3.1666… Siz bu chiqqan natijani 3 deb yaxlitlab ishlangan oylar soniga ya’ni 5ga ko’paytirib 3*5=15 kunga pulli kompensatsiya hisoblagansiz.

✅ Aslida esa 38/12=3.1666 hamda 3.1666*5=15.8333… Demak, mana shu chiqqan natijani yaxlitlaysiz, shunda xodimga 15 emas balki 16 kunga pulli kompensatsiya to’lanadi.

Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 14-noyabrdagi 758-son qaroriga
5-ilova 8-bandiga ko'ra, haq to'lashda esa 14 ish kuniga pul to'lanadi: (16:7)*6 = 14 ish kuni.

Batafsil: https://t.me/mehnathuquqi/8470

Chunki, MK 224-moddasiga ko’ra, har yilgi mehnat ta’tilining davomiyligini ishlab berilgan vaqtga mutanosib ravishda hisoblab chiqarishda uning davomiyligi har yilgi asosiy va qo‘shimcha mehnat ta’tilining to‘liq miqdorini 12 ga bo‘lish hamda to‘liq ishlangan oylar soniga ko‘paytirish yo‘li bilan aniqlanadi. Bunda o‘n besh kalendar kunga teng va undan ko‘p bo‘lgan ortiqcha kunlar bir oy deb yaxlitlanadi, o‘n besh kalendar kundan kami esa hisobga olinmaydi. Ishlab berilgan vaqtga mutanosib ravishda mehnat ta’tili kunlari umumiy davomiyligini hisoblashda olingan 0,5 ga teng va undan ko‘p o‘nliklar bir kun deb yaxlitlanadi, 0,5 dan kami esa hisobdan chiqarib tashlanadi.

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi