144
Дадахонни қабрга қўйиш учун олиб кетишар экан Ойша опа йиғлаб тобутга осилди.
— Ўғлимни олиб кетманглар, — ўзини уриб йиғларкан, — ўғлимни олиб кетманглар, — қўллари тобутдан тойиб ерга йиқиларкан, юзини тупроққа босиб йиғлай бошлади.
— Ойижон, — Шоҳсанам келиб уни елкасидан тутиб ўрнидан турғизаркан, — туринг.
— Ўғлим, — Ойша опа ўрнидан тураркан Шоҳсанамга кўзи тушдию яна қутира бошлади, — қотил! Ўғлимни сен ўлдирдинг. Сен бўлмаганда ўғлим тирик бўларди. Сен, — Ойша опа унинг юзига ура бошлади, — сен манжалақи ўлдирдинг ўғлимни, — Ойша опа ҳовли ўртасида қиз шўрликни ҳам ҳақорат қилар, ҳам урарди. Шоҳсанам бўлса бунга эътибор бермай аёлни ичкарига олиб киришга ҳаракат қиларкан, кутилмаганда Ойша опа уни тепиб юборди. Йиқилай деган Шоҳсанамни бақувват қўллар тутиб қолди.
— Етар! — Шоҳсанамни ушлаб қолган Жафар баланд овозда Ойша опага гапириб ташлади, — ўғлингиз ўз бошини ўзи еди. Қаерда харом ейиш, харом яшаш бор экан, бундай ҳаётнинг охири мана шундай бўлади. Сизни ўғлингиз ҳам айнан шундай яшаб, ҳаёти шундай якунланди.
— Ёлғооон, — Ойша опа Жафарга ҳам чанг солмоқчи бўлди, лекин Жафар унинг қўлини ушлаб қолди.
— Ўғлингиз марҳума рафиқасининг синглиси билан бир уйда яшаган. Ўзига тўғри бўлган инсон бундай ҳаётни ўзига эп кўрмайди. Уларнинг орасида нима бўлганини бир Аллоҳ билади. Аммо, улар тўғри яшади деб ким айта олади? Ўша қиз бу уйга келганидан кейин келингизни ҳам уйдан ҳайдаб солдингиз.
— У ўғирлик қилди.
— Бўлмаган гап, — Жафар Шоҳсанамга ўзгача меҳр билан қараб қўйди, — Шоҳсанам ундай эмас. У меҳри дарё аёл. Биргина исбот айтайми? Ўғлингиз уни ҳайдаб солганига қарамай уйига қайтиши билан унинг фарзандларини яна бағрига олди. Улардан меҳрини қизғонмади. Хўш, бу пайтда ўша ўғлингиз, болаларнинг отаси қаерда эди? — Жафарнинг бу саволидан кейин Ойша опа бўшашганча кўзларини олиб қочди, — гапиринг. Нега жимсиз? Ўғлингиз қаерда эканлигини нега айта олмаяпсиз?
Айта олмаслигингиз табиий. Чунки бу пайтда ўғлингиз ўз қайнисинглиси билан уйда...., — Жафар уёғига гапирмасдан жим қолди. Бироз турдида, — сиз ҳам, бошқалар ҳам яхшилаб эшитиб қўйсин. Шоҳсанамни ёмон отлиқ қилмоқчи бўлган, унга бўҳтон қилиб, тухмат тошини отмоқчи бўлганлар қаршисида мени кўради. Шоҳсанамни ранжитишга урунган одамни аяб ўтирмайман. Болаларга келадиган бўлсам, Шоҳсанам уларни ўзим билан олиб қоламан деса мен ҳеч бир иккиланишсиз уларни ўз фарзандим деб қабул қиламан ва фамилиямни бераман. Ана ундан кейин, — Ойша опага тешиб юборгудек қараб, қўлини қўйиб юбораркан, — Худони зорини қиласизми, тепага чиқасизми болаларни тола сочини ҳам ололмайсиз. Икки фарзандимни ёнига яна иккиси қўшилса мен бундан фақат хурсанд бўламан, — дедию Шоҳсанам қўлидан ушлаб олиб чиқиб кетди. Қишлоқ аҳли жанозага келганини ҳам унутиб, ўзаро шивир-шивирга тушиб кетишди.
Дадахонни қабрга қўйиш учун олиб кетишар экан Ойша опа йиғлаб тобутга осилди.
— Ўғлимни олиб кетманглар, — ўзини уриб йиғларкан, — ўғлимни олиб кетманглар, — қўллари тобутдан тойиб ерга йиқиларкан, юзини тупроққа босиб йиғлай бошлади.
— Ойижон, — Шоҳсанам келиб уни елкасидан тутиб ўрнидан турғизаркан, — туринг.
— Ўғлим, — Ойша опа ўрнидан тураркан Шоҳсанамга кўзи тушдию яна қутира бошлади, — қотил! Ўғлимни сен ўлдирдинг. Сен бўлмаганда ўғлим тирик бўларди. Сен, — Ойша опа унинг юзига ура бошлади, — сен манжалақи ўлдирдинг ўғлимни, — Ойша опа ҳовли ўртасида қиз шўрликни ҳам ҳақорат қилар, ҳам урарди. Шоҳсанам бўлса бунга эътибор бермай аёлни ичкарига олиб киришга ҳаракат қиларкан, кутилмаганда Ойша опа уни тепиб юборди. Йиқилай деган Шоҳсанамни бақувват қўллар тутиб қолди.
— Етар! — Шоҳсанамни ушлаб қолган Жафар баланд овозда Ойша опага гапириб ташлади, — ўғлингиз ўз бошини ўзи еди. Қаерда харом ейиш, харом яшаш бор экан, бундай ҳаётнинг охири мана шундай бўлади. Сизни ўғлингиз ҳам айнан шундай яшаб, ҳаёти шундай якунланди.
— Ёлғооон, — Ойша опа Жафарга ҳам чанг солмоқчи бўлди, лекин Жафар унинг қўлини ушлаб қолди.
— Ўғлингиз марҳума рафиқасининг синглиси билан бир уйда яшаган. Ўзига тўғри бўлган инсон бундай ҳаётни ўзига эп кўрмайди. Уларнинг орасида нима бўлганини бир Аллоҳ билади. Аммо, улар тўғри яшади деб ким айта олади? Ўша қиз бу уйга келганидан кейин келингизни ҳам уйдан ҳайдаб солдингиз.
— У ўғирлик қилди.
— Бўлмаган гап, — Жафар Шоҳсанамга ўзгача меҳр билан қараб қўйди, — Шоҳсанам ундай эмас. У меҳри дарё аёл. Биргина исбот айтайми? Ўғлингиз уни ҳайдаб солганига қарамай уйига қайтиши билан унинг фарзандларини яна бағрига олди. Улардан меҳрини қизғонмади. Хўш, бу пайтда ўша ўғлингиз, болаларнинг отаси қаерда эди? — Жафарнинг бу саволидан кейин Ойша опа бўшашганча кўзларини олиб қочди, — гапиринг. Нега жимсиз? Ўғлингиз қаерда эканлигини нега айта олмаяпсиз?
Айта олмаслигингиз табиий. Чунки бу пайтда ўғлингиз ўз қайнисинглиси билан уйда...., — Жафар уёғига гапирмасдан жим қолди. Бироз турдида, — сиз ҳам, бошқалар ҳам яхшилаб эшитиб қўйсин. Шоҳсанамни ёмон отлиқ қилмоқчи бўлган, унга бўҳтон қилиб, тухмат тошини отмоқчи бўлганлар қаршисида мени кўради. Шоҳсанамни ранжитишга урунган одамни аяб ўтирмайман. Болаларга келадиган бўлсам, Шоҳсанам уларни ўзим билан олиб қоламан деса мен ҳеч бир иккиланишсиз уларни ўз фарзандим деб қабул қиламан ва фамилиямни бераман. Ана ундан кейин, — Ойша опага тешиб юборгудек қараб, қўлини қўйиб юбораркан, — Худони зорини қиласизми, тепага чиқасизми болаларни тола сочини ҳам ололмайсиз. Икки фарзандимни ёнига яна иккиси қўшилса мен бундан фақат хурсанд бўламан, — дедию Шоҳсанам қўлидан ушлаб олиб чиқиб кетди. Қишлоқ аҳли жанозага келганини ҳам унутиб, ўзаро шивир-шивирга тушиб кетишди.