مع فدرية

Hijriy taqvim bo‘yicha Ramazon hayiti bayrami bilan boshlanadigan shavvol oyidamiz. Bu oyning fazilati haqida, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam marhamat qilganlar: “Ramazon oyi ro‘zasini tutib, unga qo‘shimcha tarzda shavvol oyida olti kun ro‘za tutgan kishi yil bo‘yi ro‘zador bo‘lgan kabidir”

Muslim, Abu Dovud, Termiziy rivoyati


Ramazon ro‘zasidan keyin shavvolda olti kun ro‘za tutgan kishiga bir yil davomida ro‘za tutganlikning mukofoti berilishi, qilingan ibodat va toatlarning savobi o‘n misl qilib belgilanganligi uchundir. Chunki Alloh taolo Qur’oni karimda:
“Kimki (bir) hasana (savobli ish) qilsa, unga o‘n barobar (ko‘paytirib yozilur)...” (6:160), degan

Shunday bo‘lgach, o‘ttiz kun ramazon ro‘zasi 10 oy, ya’ni, 300 kun o‘rniga o‘tadi. Olti kunning o‘n barobari esa oltmish kun, ya’ni, ikki oy bo‘ladi. Ularni qo‘shib hisoblaganda musulmon kishi butun yilni ro‘za tutish bilan o‘tkazgan bo‘ladi

Ramazondan keyin shavvolda tutiladigan ro‘zaning misoli farz namozlar ortidan o‘qilgan sunnat namozi kabidir. Ushbu sunnatlar farzdagi ehtimolli kamchiliklarni bartaraf qilish uchun bo‘lganidek, shavvol ro‘zasi ramazon ro‘zasida yo‘l qo‘yilgan ayrim xatoliklarning o‘rnini to‘ldirish uchundir

Shavvol oyida olti kun ro‘za tutish mustahab amal bo‘lib, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam o‘zlari ro‘za tutib, boshqalarga ham shuni tavsiya qilganlar. Bu ro‘zani bayramdan keyin peshma-pesh tutishda fazilat bisyor, shu bilan birga, oyning boshqa kunlarida ado etish ham mumkin. Qazo bo‘lgan ro‘zalarni mazkur kunlarda tutish bilan ham ayni savobga erishiladi

عَنْ أَنَسٍ قَالَ: قَدِمَ رَسُولُ اللهِ الْمَدِينَةَ وَلَهُمْ يَوْمَانِ يَلْعَبُونَ فِيهِمَا فَقَالَ: مَا هَذَانِ الْيَوْمَانِ؟ قَالُوا: كُنَّا نَلْعَبُ فِيهِمَا فِي الْجَاهِلِيَّةِ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ: إِنَّ اللهَ قَدْ أَبْدَلَكُمْ بِهِمَا خَيْرًا مِنْهُمَا يَوْمَ اْلأَضْحَى وَيَوْمَ الْفِطْرِ. رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam Madinaga kelganlarida, u (Madinalik)larning ikki kuni bo‘lib, ular o‘sha kunlarida o‘yin-kulgi qilshar edi.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Bu ikki kun qandoq kun?”, – deb so‘radilar. Ular:

“Biz johiliyatda shu kunlarda o‘yin-kulgi qilar edik”, – deyishdi.

Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

“Albatta, Alloh sizlarga u ikkisi o‘rniga ulardan ko‘ra yaxshiroq – Azho va Fitr kunlarini berdi”, – dedilar.

“Sunan” egalari rivoyat qilgan

Iydga o‘tar kechaning ham fazilati bor. Uni butunlay yoki bir qismini, xususan kechasining uchinchi qismini Qur’on tilovati, zikr, tasbih va nafl namozlar bilan bedor o‘tkazish ko‘plab yaxshiliklarga, ulkan savoblarga sabab bo‘ladi

عَنْ أَبِي أُمَامَةَ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : «مَنْ قَامَ لَيْلَتَيِ الْعِيدَيْنِ مُحْتَسِبًا لِلَّهِ ، لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ». رواه ابن ماجه والطبراني.

“Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

“Kim ikki iyd kechalarini Allohdan savob umidida qoim qilsa, qalblar o‘ladigan kunda uning qalbi o‘lmas”, – dedilar”

Ibn Moja va Tobaroniy rivoyat qilgan

Iordaniyada ham oy ko’rinmadi, shunga binoan dushanba hayit deb e’lon qilindi

Ertaga biz ro’za tutamiz, alhamdulillah

Сўнги кечанинг аҳамияти

Рамазоннинг охирги тунини алоҳида ҳимммат билан иҳё этиш, унда ўзгача иштиёқ билан Парвардигорга юзланиш ғоят фазилатли ва савоблидир. Бу эса 29 кеча билан ўттизинчи кечани қадрлаш билан амалга ошади. Аслида Рамазон жуфт ойлар сирасидан бўлиб, одатда ўттиз кунлик келади. Лекин, биринчи куннинг ҳилолини кузатиш деярли амримаҳол бўлгани учун кўпинча воқелик ҳукми билан 29 кунлик бўлиб қолиши ҳам мумкин. Бу ҳолатда ўттизинчи кечани кутиб, аввалги кечаларда ибодатга киришмаган одам сўнги кеча фазилатини бой бериб қўяди.

Машҳур муаррих ва муҳаддис Абу Нуайм Асбаҳоний (Исфаҳоний) Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилиб келтирган ҳадиси шарифда айтилишича, рўзадорларга ойнинг охирги кечасида мағфират ато этилади. Саҳобалар: "ё Расулаллоҳ, бу Қадр туними, (шуни айтмоқдамисиз)?", деб сўрашганда Набий алайҳиссалом: "йўқ (бу қадр туни эмас, бошқа бир фазилатли тун), ишчи ўз иши ниҳоясига етганда ажрини тўлиқ ундиради-ку (бу ўшандай тун)?!", дедилар. Ушбу ҳадисни Суютий "ал-хасоис ал-кубро"да Асбаҳонийдан нақл қилиб келтирган.

Яна бир ривоятга кўра, Аллоҳ таоло бу ойнинг аввалидан охиригача бўлган муддатда нечта инсонни жаҳаннамдан озод қилган бўлса, рамазоннинг сўнги кечасининг ўзида яна шунча одамни озод этар экан.

© Алишер Султонходжаев

Bugun 29-kecha
So’nggi toq kecha
Bu yil uchun so’nggi ehtimol

Alloh qalblarimizni ochsin, duo va ibodatlarimizni maqbul aylasin!

Ya Rosululloh, Siz biz haqimizda qayg’urganingiz kabi, Sizni qachondir seva olamizmikan?