Yuqoridagi mavzuga esse
Ilm-fan asrida ertangi kunimizga befarq bo'lmagan har bir jamiyatimiz a'zosini
"brain drain" , ya'ni millatimiz ravnaqi uchun kerakli insonlarni o'zga yurtlarga ketib qolayotganligi tashvishga solmoqda. Kòpchilik buni hamjamiyatimizga zararli ekanligini bot-bot takrorlashmoqda.Men ushbu essemda bu masalni tafakkur tarozisiga qo'yib, sabab va yechimlarini yoritib berishga harakat qilaman.
"Insonga,avvalo,suv va havo zarur", bo'lganidek,bu mulohazaning ham avvalo sabablarini kòrib chiqsak.Birinchidan, ijtimoiy-iqtisodiy ahvol:1.Ish haqqi kamligi:malakali mutaxasisilar boshqa yurtlarda kòproq maosh va iqtisodiy erkinlikni kòrishadi; 2.Yashash sharoitini yomonligi: rivojlangan mamlakatlarda sifatli ta'lim tizimi, sog'liqni saqlash, tadqiqotlar uchun yetarli infratuzilmaning mavjudligi, oziq-ovqat va komunallarning arzonligi; 3.ishsizlik: mutaxassislik yònalishi bòyicha yetarlicha ish òrinlarining mavjud emasligi ham bir tomondan intellektual kishilarning vatanni tashlab ketishiga sabab bòladi. Bunga qòshimcha tarzda, siyosiy muammolar,korrupsiya,adolatsizlik òz sohasida qadrsizlanishi va diniy e'tiqod ham muhim tomonlardandir. Bularga : Albert Enshteyn(Germaniyadagi siyosiy tuzum va yahudiylarga qarshi qilingan adovatlar tufayli AQSHga kòchib òtgan),Ilon Mask(tadqiqotlar uchun yetarlicha texnologiyalarning mavjud emasligi sabali AQSHda qònim topdi va "SpaceX" ,
"Tesla" kompaniyalariga asos solgan),Zidan(iqtisodiy muammolar va yaxshi yashash sharoitini izlab Fransiyaga kòchib kelgan) kabilarni misol keltira olamiz.
"Oldingdan oqqan suvning qadri yòq",deganlaridek, yetuk kadr va mutaxassislarning qadri ham kòp jabhalarda sezilmaydi."Boshida o'ylamasang, keyin pushaymon bo'lasan",-degan dono xalqimiz.Shu sababli ham, ko'pgina davlatlar "
brain again" ketgan insonlarni vatanga qaytarish chora-tadbirlarini allaqachon boshlab yuborgan.Xususan, raqobatdosh ish muhitini yaratish va yuqori darajadagi ish haqqi bilan ta‘minlash muhim qadamlardan biridir.Zamonaviy ta'lim metodlari joriy qilish, innovatsion texnologiyalar va ilmiy-tadqiqot muassasalarini rivojlantirishga e'tiborni kuchaytirish ham o'qimishli kishilarni saqlab qolish uchun muhim. Siyosiy erkinlikni va qonun ustivorligini ta'minlash, shuningdek, korrupsiya illatini tomiri bilan quritish, har sohada adolat va tenglikni ta'minlash zaruriy choralardan hisoblanadi. Yangi texnologiyalarni yaratish va "Startap" loyihalari uchun qulay sharoitlar tashkil etish , ilmiy va texnologik loyihalar uchun grantlar ko'lamini kengaytirish ushbu muammoning oldini olish uchun "hamir uchidan patir"dir
Mening fikri ojizimcha, millat ravnaqi uchun kerakli insonlarning boshqa yurtlarda yurishi bu ,albatta, davlat uchun katta yo'qotish demakdir.
"Brain drain" ni oldini olish yo bo'lmasam, ta'sirini kamaytirish iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy sohalarda katta o'zgarishlarni o'z ichiga oladi.
So'ngso'z o'rnida so'z, shunday qilib, ilgari surilgan fikrlar va takliflarni inobatga olgan holda, muammoni yechish anchayin yengillashadi. Eng asosiysi, "O'zga yurtda shoh bo'lguncha, o'z yurtingda gado bo'l",degan naqlni unutmaylik!
Jamshiddin Usmonov(o‘quvchimiz)
Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.
👉
@essewithOtabek