ESSE | O‘zbek tili va adabiyot

ZAMONAVIYLIK YOKI AN'ANALARGA SODIQLIK


XXI asrda zamon tezkorlik bilan rivojlanib boryapti. Ba'zida bu rivojlanish milliy qadriyatlarni yo'qotish evaziga bo'lsa, ba'zida esa zamonaviylik urf-odatlarimizni qadrlashda bo'ladi.Har bir inson bu ikki tushincha o'rtasida muvozanatni tutishga harakat qilib kelmoqda. Bugungi kunda bu masala jamiyatda dolzarb masalalaridan biridir. Men ushbe esseda tomonlar nazariyasini keltirib, ularni dalillab bermoqchiman.

Yangi zamon-yangi imkoniyat deganlaridek, zamonaviylikka intilish-inson tabiatning bir qismidir. Ilm-fan, texnologiya rivojlanib borar ekan, yashash turmush tarzi ham o'zgarib bormoqda. Agar inson zamonaviylikka moslashmasa, u taraqqiyotdan orta qolishi muqarar. Masalan, oldin ilm olish faqatgina ustozdan shogirdga og'zaki yoki yozma usulda bo'lgan bo'lsa , bugungi kunda onlayn platformalar , elektron kitoblar va sun'iy intellekt yordamida bilim olish imkoniyati mavjud. Bunga misol tariqasida, 2022-yil noyabr oyida Yoshlar ishlari agentligi tomonidan tashkil etilgan "Ibrat farzandlari" loyihasini aytish mumkin. Ushbu loyiha platformasida 13 dan ortiq til bo'yicha noldan boshlab malakali ustozlar tomonidan o'tilgan darslar bor. Yoshlar uylaridan turib onlayn tarzda yangi til o'rganishlari mumkin.
    An'anasiz millat-ildizsiz daraxt deganlaridek har bir xalqning o'z tarixi madaniyati bor. Ularni  yo'qotish, o'zligini yo'qotish bilan tengdir. An'anlar insonlarga hayotiy tamoyillarni o'rgatadi, ijtimoiy munosabatlarni mustahkamlaydi. Sharq xalqlarining hurmat , odob, mehr-oqibat kabi qadriyatlari jamiyatning birligiga xizmat qilmoqda. Bundan tashqari, an'analar odamni ma'naviy jihatdan boyitadi. Misol uchun, ota-bobolarimizning "Kattaga hurmat-kichikka izzat " nasihatlari jamiyatimizda o'z ahamiyatini yo'qotgani yo'q. Agar bu kabi qadriyatlarni unutib yuborsak, jamiyatning axloqi yomonlashadi.
  Mening fikrim shuki, har bir inson o'z Vatanini qadriyatlarini qadirlashi lozim. Millat o'zining uruf-odati bilan  millat. Ming afsuski, sovetlar davrida bizning ko'plab urf-odatlarimizni, qadriyatlarmizni yo'q qilishdi. Buning dalilini Tog'ay Murodning "Yulduzlar mangu yonadi" asarida ko'rish mumkin. Asarda Bo'ripolvon: "Biz ne ne odatlarimizni eskilik sarqiti qilib uloqtirdik, sal bo'lmasada xalqimizni eskilik sarqtiga chiqarardik " deydi. Buning muqobolida Chingiz Aytmatovning Asrga tatigulik kun asarida Sobitjon o'zligini, millatini , qadriyatlarini unutgan zamonaviy manqurt edi. Unga vatan nima, urf-odat nima qizig'i yo'q edi. Jo'lamon ham  Sobitjon ham manqurt. Faqat Sobitjon bugungi kundagi zamovaviy manqurt edi. Ming afsuski, bugungi kunda ham shunday odamlar bor, o'zining millatidan , urf-odatidan, vatanidan  uyaladiganlar bor. Bu juda ham achinarli holat.
   So'ng so'z o'rnida bir so'z deganlaridek, xulosam shuki zamonaviylik va an'ana o'rtasidagi muvozanatni saqlash lozim. An'analar bizning tariximizni, milliy o'zligimizni ifoda etsa, zamonaviylik esa yangi imkoniyatga yo'l ochadi.Eng muhimi ularni bir-biriga zid qo'ymasdan , to'gri foydalanishdir.

Soliha

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

Ayrimlar sun'iy intellekt inson hayotini osonlashtiradi deydi, boshqalar esa uning salbiy tomoni ko'p ekanligini aytadi.

Zamon texnoligiya bilan rivojlanayotgan davrda sun'iy intellekt texnologik inqilobning markazida turib, inson faoliyatini osonlashtirishga xizmat qilmoqda. Sun'iy intellekt - bilim beruvchi, maslahat beruvchi texnologiyadir. Besh qo'l barobar bo'lmaganidek, ayrimlar sun'iy intellekt kelajakda insonlarning ishsiz bo'lib qolishiga sabab bo'ladi degan g'oyani ilgari suradi. Men ushbu esseda tomonlar nazariyasini keltirib, ularni dalilab bermoqchiman.
   Bilim kaliti-aql, taraqqiyot kaliti texnologiya deganlaridek, bugungi kunda ba'zilar sun'iy intellekt inson hayot tarzi uchun suvdek zarur ekanligini aytadilar. Ularning fikricha, yevropadagi tadqiqotlarda sun'iy intellekt shifokorlarga murakkab kasalliklarni aniqlash va bemorlarga eng samarali davolash usullarini tavsiya etishda yordam bermoqda. Turkiyalik professor Emin Kayaning ta'kidlashicha, sun'iy intellekt platformasi yordamida qon namunalaridan g'ayri tabiiy hujayralarni aniqlash orqali saraton turlarini  erta bosqichda tashxislash va davolash mumkinligini aniqladi. Bundan tashqari , ta'lim sohasida ham AI individual yondashuv asosida o'quvchilarga moslashtirilgan dars platformalarini yaratmoqda. Bunga OPEN AI asosida ishlab chiqilgan ITS platformasi misol bo'la oladi.
  Tarozaning ikkinchi pallasi bo'lganidek, ushbu yaratilgan texnologiyani xavfli tomonlari ham yo'q emas. Sun'iy intelektning tez rivojlanishi natijasida axborot xavfsizligi va shaxsiy ma'lumotlarning himoyasi masalasi dolzarb muammo bo'ladi. Chunki AI ko'pgina ma'lumotlarni qayta ishlaydi bu esa shaxsiy ma'lumotlarning himoyasi masalasi dolzarb muammoga olib keladi. Bundan tashqari, sun'iy intellekt yordamida real matnlar, suratlar va videolar yaratish osonlashadi, bu esa soxta yangiliklarni ko'payishiga olib kelishi mumkin .
     Mening fikrim shuki, sun'iy intellekt bizning hayotimizga kirib kelgan ekan , bizning yashash tarzimizdagi ba'zi muammolarimizga yechim bo'ladi. Ish o'rni kun o'tgan sari ko'payib boradi. Chunki bu borada sun'iy intellektni kompyuterkaga dasturlash, uni ishlata olish uchun kerakli mutaxasislarga ehtiyoj seziladi. Natijada IT sohasi yanada kengayib ish talablari ortib boradi.
   So'ng so'z o'rnida bir so'z deganlaridek, xulosam shuki, sun'iy intellektdan xalqimiz foydalanib,  o'zlaring ishlarini osonlashtirishlari kerak. Zero, zamon rivojlanib borara ekan biz insonlar bunga moslashishimiz, zamon bilan hamnafas bo'lib yashashmiz lozim . Ilm qurollangan xalq - kelajak sari intiluvchi xalqdir.

Soliha

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

Ba'zilar kreditni ijtimoiy himoya desa, ba'zilar aholining iqtisodiy ahvolini sustlashtiradi deb bilishadi.


Zamon shiddat bilan rivojlanayotgan bir davrda kredit olish masalasi dolzarb masalardan biri bo'lmoqda. Ba'zilar kredit olish ish boshlash uchun yaxshi tanlov ekanligini aytadi. Besh qo'l barobar bo'lmaganidek, ayrimlar kredit oilaning iqtisodiy tanazzuliga yuz tutishiga sabab boladi deb oylashadi. Men ushbu esseda tomonlar fikrini dalilab o'z qarashlarimni yoritib bermoqchiman .

  Ba'zi odamlar  kredit olish moliyaviy barqarorlikni ta'minlaydi deb ta'kidlashmoqda. Ularning fikricha, yosh tadbirkorlar o'zlarining yangi loyihalarini boshlashda boshlashda katta miqdordagi pulga ega bo'lishlarini xohlaydilar. Chunki loyiha uchun yetarli miqdorda pulga ega bo'lish, o'z ishlarida muvaffaqiyatga erishish ehtimoli katta. Bundan tashqari, bugungi kunda kredit olish bo'yicha hech qanday muammolar yuzaga kelmayapti. Negaki, bank xodimlari bu masalani atroflish o'rganib kerakli qulayliklarni yaratib qo'yishgan. Qolaversa AQSH prezidenti Donald Tramp "Agar siz katta ishlarni amalga oshirmoqchi bo'lsangiz, kreditni foydalanishni o'rganing" deb aytgan.
   Qarz olgan- qul bo'lgan deganlaridek, ushbu masalani salbiy taraflari haqida ham mulohaza yuritish kerak. Kredit olish iqtisodiy zarar keltiradi deganlar ham yoq emas. Ularning fikricha, kreditning foiz to'lovlari sababli ortiqcha xarajatlar ko'payib boradi. Chunki oiladagi ishlaydigan odamning tayinli ishi bo'lmasa bu oila qarzni qaytara olmasdan tang ahvolga tushib qoladi. Bundan tashqari, kredit majburiyatlari insonning psixologik holatiga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Tomas Jefferson aytganidek, "Hech narsa odamni qarz kabi tez vayron qilmaydi". Negaki qarzlarni o'z vaqtida to'lamagan fuqaroga davlat tomonidan konstitutsiyada belgilab qoyilgan choralar ko'riladi. "Qarzga yashash- ertangi kunni garovga qo'yish demakdir."
   Mening fikrim shuki, kredit olmasdan yashash har qanday narsadan ustun turadi. Chunki bo'ynida qarzi bor odam umrining oxirigacha qarzini o'ylab asab kasalligini oziga ortirib olishi mumkin. Krediti bor inson chet davlatga  chiqa olmaydi, qarzni qaytarmasa davlat tomondan cheklovlarga duch keladi. Bu achinarli holat.
  Yo'lning qisqasi yaxshi , gapning hissasi yaxshi deganlaridek , xulosam shuki, kredit olish tadbirkorlar uchun investitsiya qilish imkonini yaratadi. Kreditsiz yashash esa hech qanday qo'rquvsiz , tinch-hotirjam yashashni ta'minlaydi. Bir so'z bilan aytganda , xalqimiz har ikkala tanlovdan foydalanishlari o'zlarining foydalariga ishlaydi

Soliha

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

Kirish +tezis

Asosiy qism( qoʻshilmaydigan tarafingizni yoriting) ——————————————————.
birinchidan,———————————————————-,
ikkinchidan,—————————————————————-,
uchinchidan,—————————————————————.
Ammo yaxshining yomoni boʻlgandek, bitta salbiy jihati

Misol uchun, masalan, hayotiy misol


ikkinchi qism.
ozgina gapni olib qochdingiz o'sha mavzu doirasida,    Avvalo,———————————————-, qolaversa, ———————————-, bundan tashqari——————————. Jumladan, hayoti misol

shaxsiy fikr, Menimcha, mening fikrimcha, —————————+ qaysi tomonda ekanligingiz(faqat bitta tarafni tanlang, oʻrtada turmang).

Xulosa o'rnida shuni aytish lozimki,    kirish qismdan uzoq bo'lmasin


Ushbu esse qolip Abdullajon Niyozmatov jamoasi tomonidan tuzib chiqilgan.

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

Sizni kutdirgan kitobim nashrdan chiqdi.  Test orqali o‘z darajangizni aniqlab olishingiz va toifa testlariga hamda milliy sertifkatga tayyorgarlik ko‘rib,oliy toifani va MS darajasini olishingiz mumkin.

Chet el to'ylari va o'zimizdagi
                         to'ylar

Xorij to'ylari va o'zbeklarning to'y-ma‘rakalari to'g'risida so'z ochilar ekan,bu borada gap ancha ko'p.Bularning qay birini ma'qullash kerak o'zi?Umrimizda bir bora sodir bo'ladigan jarayonlardan biri bo'lgan to'yimizni qanday o'tkazish lozim?
  Men ushbu esseyimda har ikkala tomonni tahlil qilib,so'ngida o'z fikrim va xulosalarim bilan bo'lishmoqchiman.
  Birinchi bo'lib ,albatta , o'sha yoshligimizdanoq ko'rib kelgan to'ylarga to'xtalsak.To'y-ziyofat,o'yin-kulgi bilan o'tkaziladigan marosim bo'lib,qadimgi turkiy tilda "ovqatga bo'lgan talabni qondir" degan ma'noni angalatadi.O'zbek to'ylari haqida so'z borganda,ko'zingiz oldida birinchi bo'lib nimalar jonlanadi?Baxtli yoshlarmi yoki hashamat?Tariximizga nazar solsak,kitoblarda yozilgan 40 kunlik bazm-u jamshid,to'y-u tomoshani ko'rishimiz mumkin.Hozirgi kunda esa nafaqat 40 kunlik,balki yillar mobaynida yig'ilgan mablag'larni erta va dushanbani kutgandek kutilgan to'ylariga sarflab,sovurishadi.Omma yuzini ko'rganiga ko'p bo'lmagan va ayni xalq dardi va kamchiliklarini qo'shiqlarida ifoda etuvchi yosh san'atkor Konsta ham o'zining "To'y" nomli taronasida:
"Pul qolmasa ham qilmayman afsus,
Chunki,to'yim bo'ldi hamma joyda gap-so'z.
Moshinalar eng qimmati maxsus
Endi qarzlarni qaytarish boshqa mavzu.
Mayli hech nima qolmasa ham uyimda,
Sherdek yuraman xotinim bergan kiyimda.
Umrimni yarimi o'zimni to'yimga,
Keyingi yarimi bolalarimga.
Umrimni yarimi ishda,musofirchilikda,
To'yimga pul ishlasam qaytaman.
O'zing tushunasan endi bu tirikchilikda,
Xotinni tashlab ishga qaytaman", kabi satrlari bilan ayni hozirda yuz berayotgan holatni ifoda etgan.O'zbegimning bir maqolida "Maqtanganning uyiga bor,kerilganning to'yiga" deyiladi.Hozirgi kunda bir kunlik marosim uchun million-million pullar sarf-xarajat qilinayotgani,olamdan o'tsangiz xudoyingizga kelib oshning tuziga baho berib ketuvchi insonlar ko'zi uchun qilinayotgan hashamatlar inson ko'nglini xiralashtiradi.Sal bo'ying cho'zib,ko'zga ko'rinadigan bo'lib qolsang,"To'y qachon?" degan gaplardan ko'ngling oziydi kishi.
  "Ha!Ko'zim ochiqligida qizimning to'yini ko'ray deb o'zimni o'ylabman-u,bu to'ydan keyin Nasibaning nima bo'lishini o'ylamabman." A.Qahhorning "Og'riq tishlar" asari.Ha!Afsuski,bu ayni haqiqat.Uyning kattasining anglab anglanilmay oxirlayotgan umri uchun xaq to'laydi goh yoshlar.To'ydan oldingi har xil kichik marosimlar to'g'risida so'z ochmasa ham bo'ladi.
  Chet el to'ylariga to'xtaladigan bo'lsak,juda ko'p ma'lumotga ega emasligim tabiiy.Ammo aqalli bu haqida eshitsam birinchi navbatda oq libosdagi kulib turgan kelin va klassik smokingdagi ko'zi baxtdan chaqnayotgan ikki yosh ko'z oldimda qad roslaydi.Har bir mamlakatning o'ziga xos bo'gan urf-odatlari,an'analari va noyob marosimlari bilan ajralib turgani kabi Yevropa va chet davlatlarining ham urf-odatlari o'zgachadir.Har bir to'y,marosimda o'ziga xos nafislik mavjud.Misol uchun,Fransiyada to'y ziyofatlarida piramida shaklidagi shirinliklar tarqatilishi urfga kirgan.To'y ortiqcha xarajatlarsiz va oz kishilar,yani faqatgina kelin-kuyovning yaqinlari bilan o'tkaziladi.To'ydan oldin yoshlar biroz muddat birga yashab ko'rishadi va har bir qiyinchiliklarni birgalikda boshdan kechirishga amin bo'lganlaridan keyingina turmush qurishadi va eng muhimi o'z xohishlari bilan va hech qanday qistovlarsiz.Eng muhimi ham ularning baxti va o'z tanlovlari,menimcha!
  Xulosa qilib aytganda,men doimo erkinlik,kamtarlik,nafislik va sevgi bo'lgan tomondaman va buni qadrlayman!!!
             
                ✍Sobirjonova Jasmina

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

Baʼzi odamlar diniy bilimlarni oʻrganish eng asosiy oʻrinda turishi kerakligini taʼkidlashadi, ayrimlar esa dunyoviy bilimlarni egallash ham inson uchun juda muhim deb hisoblashadi.


1-Abzas: Kirish va tezis

Bugungi kunda diniy bilimlar va dunyoviy bilimlar o'rtasida qanday muvozanat saqlash kerakligi haqida turli fikrlar mavjud. Hozirgi kunlarda jamiyatning koʻp qatlami diniy bilimlarni oʻrganish eng birinchi vazifalarimizdan biri boʻlishi lozimligini aytishsa, qolganlari dunyoviy bilimlarni egallash ham inson uchun asosiy oʻrindaligini taʼkidlashadi. Ushbu esseda ushbu ikki yondashuvning afzalliklari va kamchiliklarini ko'rib chiqib, shaxsiy fikrimni bayon qilaman.

2-Abzas: Diniy bilimlarning afzalliklari

Diniy bilimlar insonning ma'naviy o'sishiga va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirishga katta hissa qo'shadi. Diniy bilimlar orqali inson o'zining hayotiy maqsadini anglab, ruhiy barqarorlikka erishadi. Masalan, Qur'oni Karim va Hadislar musulmonlarning axloqiy qoidalari va jamiyatda qanday yashash kerakligi haqida muhim ko'rsatmalar beradi. Statistik ma'lumotlarga ko'ra, diniy ta'limotlarni qabul qilgan kishilar orasida jinoyatchilik darajasi past bo'lishi aniqlangan. Shuningdek, diniy bilimlar oilaviy munosabatlarni mustahkamlashda va jamiyatda tinchlik va hamjihatlikni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Misol uchun, Xristianlikda oilaviy birlik va muhabbat tushunchalari yuqori qadrlanadi.

3-Abzas: Dunyo bilimlarining afzalliklari va kamchiliklari

Dunyo bilimlari esa ilm-fan, texnologiya, tibbiyot va boshqa sohalarda rivojlanishga imkon yaratadi. Bunga misol, Nobel mukofotiga sazovor bo'lgan ko'plab olimlar dunyo bilimlari orqali insoniyat hayotini yaxshilashda katta hissa qo'shganlar. Ushbu bilimlar orqali inson o'zining amaliy hayotida muvaffaqiyatga erishishi va jamiyatga foyda keltirishi mumkin. Biroq, faqat dunyoviy bilimlarga e'tibor qaratish, ma'naviyat va axloqiy qadriyatlarning unutishiga olib kelishi mumkin. Bu esa jamiyatda axloqsizlik, egoizm va boshqa salbiy oqibatlarni keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, hozirgi zamon texnologiyalaridan noto'g'ri foydalanilish insonlar orasida yolg'izlik va ruhiy tushkunlikni keltirib chiqarishi mumkin.

4-Abzas: Shaxsiy fikr va yechim

Menimcha, diniy va dunyoviy bilimlar o'rtasida muvozanat saqlash eng yaxshi yondashuvdir. Insonning to'liq rivojlanishi uchun har ikkala turdagi bilimlar ham muhimdir. Diniy bilimlar insonning ma'naviy rivojlanishini ta'minlab, axloqiy qadriyatlarni o'rgatadi, dunyoviy bilimlar esa amaliy hayotda muvaffaqiyatga erishish imkonini yaratadi. Shuning uchun, ta'lim tizimida har ikkala bilimga teng e'tibor berilishi kerak. Masalan, Finlandiyada ta'lim tizimi diniy va dunyoviy bilimlarni muvozanatli tarzda o'rgatishga qaratilgan va bu mamlakat dunyodagi eng muvaffaqiyatli ta'lim tizimlaridan biri hisoblanadi.

5-Abzas: Xulosa

Xulosa qilib aytganda, diniy va dunyoviy bilimlar o'rtasidagi muvozanat saqlanishi juda muhimdir. Har ikkala bilim turi insonning to'liq rivojlanishiga yordam beradi va jamiyatda tinchlik va barqarorlikni ta'minlaydi. Shuning uchun, ta'lim va tarbiya jarayonida bu bilimlarni birgalikda o'rgatish lozim. Faqat shundagina insonlar ma'naviy va ilmiy jihatdan boyib, jamiyat uchun foydali bo'lishlari mumkin. Shu bilan birga, muvozanatli ta'lim tizimi orqali kelajak avlodlar ham sog'lom va barkamol bo'lib voyaga yetishadi.

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

Esse kanalimiz yana faollashmoqda. Tez kunlarda yangi esselardan namunalar bera boshlaymiz.

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK

ESSE (2-SMENA)

An'anaviy to'ylar va xorijiy to'ylar haqida

Do‘stlarni taklif qilish uchun faqatgina havolani jo‘natish mumkin.

https://t.me/essewithOTABEK