Erkinjonov Sarvarbek | blog

Boshqa sport turlarida yutqazsang oʻzingni yupatishga hech boʻlmaganda bahonang boʻladi, u mendan kuchli edi, boʻyi uzun edi, kachok edi degan. Lekin shaxmatda unday emas va shaxmatda yutqazish alami boshqa sport turlariga qaraganda ancha qiyin kechadi.

Issiq havo harorati o’limga sabab bo’lishi mumkin

Nima qilish kerak?

Issiq urishi bor narsa. Qariyalar va bolalarda buni xavfi katta.

Issiq keldi, terlaymiz, suv ichamiz, qancha ichsak ham chanqoq bosilmaydi, terlayveramiz, bosh og’riydi, holsizlanamiz.

Inson tanasi to’g’ri ishlashi uchun ma’lum bir haroratni bir xilda ushlab turishi kerak. Huddi go’sht aynib qolmasligi uchun sovutgich bir xilda sovuq haroratni ushlab turganidek. Havo issiq bo’lishi tana haroratini ortishiga sabab bo’ladi, buni nazorat qilish uchun tana ter orqali issiqlikni tashqariga chiqarib yuborishga harakat qiladi. Natijada tanadagi suv miqdori kamayadi va chanqoq hissi paydo bo’ladi. Buni qondirish uchun biz suv ichamiz. Mana shu joyda eng muhim narsaga e’tibor bermaymiz.

Tanadan chiqayotgan ter ta’mi sho’r bo’lishi bor narsa. Terlaganimizda biz suv bilan qo’shib tuzlarni ham chiqarib yuboramiz. Ya’ni natriy, kaliy va hokazolarni. Bular umumiy nomi elektrolitlar deyiladi.
Bu tuzlar esa yurak, miya, buyrak kabi eng muhim a’zolar funksiyasini bir me’yorda ushlab turish uchun juda-juda muhim. Biz esa bularni terlash orqali yo’qotganimizda faqat suv qismini qoplaymizda, yo’qolgan tuz qismini qoplashga e’tibor bermaymiz. Aslida bunday issiq kunlarda yo’qolgan tuz o’rnini qoplash chanqoqni qondirishdek muhim. Nega yozning issiq kunlarida sho’r ayron yaxshi ketishi sababi ham shunda. Tuzga bo’lgan ehtiyoj yuqori bo’lgani bois shunday.

Issiqda, chanqaganda bosh og’rishi bor narsa. Chunki miya suvsizlanishga eng sezuvchan a’zo. Hujayralar esa tuzsizlanishga sezuvchanligi juda yuqori. Hujayra-ichi degidratatsiyasi degan tushuncha bor. Unda hujayralar qurib, puchayib qoladi va o’z faoliyatini to’liq bajara olmaydi. Bu paytda ularga suyuq qilingan namakob (oddiy osh tuzli suv) juda katta foyda beradi. Buni fan tilida gipotonik eritma ham deyiladi.

Chanqoqni qondirish bilan birga, bosh og’rig’i va umumiy holsizlik tez ketsin desak suvsizlanishda suv ichish bilan tuzlarni ham o’rnini qoplash muhim. Natriy va kaliy tuzlarining qondagi miqdori o’ta pasayib ketishi holsizlik, mushaklar bo’shashidan tortib yurak to’xtashigacha olib borishi mumkin.

Yevropa tomondagi o’quvchilar uchun bunga yechim ancha osonroq. Har qanday sport do’koniga kirib oddiy ichgani elektrolit ber desangiz topib beradi. 1 litrga eritiladigan tabletkadan 10 tasini 2€ ga beradi. Buni marafon yugurganda yoki uzoq masofada veloturga chiqqanda ishlatamiz misol uchun.

O’zbekistonda aynan shu turdagi elektrolitli tabletka yoki kukunlar borligidan bexabarman, ammo Uzbda aptekadan regidron kukuni so’ralsa topib berishadi. Regidron bu bolalar ichi ketganda beriladigan tuzli eritma. Bitta paketchasini 1 litrli suvga solinadi va ichiladi.

Bularning afzallik jihatlari suvsizlanishdan keyin miya va tana faoliyatini tez o’ziga kelishini ta’minlaydi. Ramazonda iftorlikda yaxshi yordam bersa, yoz oylarida sizda issiqdan bosh qaynab og’rimasligiga yordam beradi.

Yozning issiq kunlarida suv ichish bilan birga tuzlarni o’rnini qoplashni ham unutmaslik zarur. Oddiy yechim bu tekin namokob yoki arzon regidronli suv.

Bek Olimjon
22.06.24
Norvegiya

Bir oz tabassum.

Ikki nasroniy- Devid va Maykl sahroda adashib qolibdi. Ochlik va tashnalikdan o‘lay deganda birdan uzoqda masjid ko‘rinibdi.

- Devid: «Maykl, kel o‘zimizni musulmonga solamiz, shunda ular bizga taom va ichimlik berishadi, aks holda, ochlik va tashnalikdan halok bo‘lamiz», «Mening ismim Ahmad bo‘ladi, senchi, kim bo‘lasan?».

- Maykl: «men rostini aytib qo‘ya qolaman».

Masjidga yetib borishgach imom ularni iliqlik bilan kutib oldi va ismlarini so‘radi.

-Devid: «mening ismim Ahmad».

-Maykl: «meniki Maykl»

-Imom yordamchilariga: «iltimos, Mayklga taom va suv keltiring», deya: Devidga o‘girilib: «Birodar Ahmad, Ramazon muborak!» degan ekan.))

Keyingisi uchun hozir sabr qil

Birinchi marta borilgan yo’l qiyin, keyingisi oson bo’ladi. Muammo faqat birinchisida turib berishda.

Qo’shimcha ikkinchi til biladiganlar uchun uchinchi tilni o’rganishi yana ham osonlashadi.

Birinchi 100 ming dollarni topish bilan, undan keyin million dollarni topishdagi qiyinchilik bir xil bo’larkan(eshitganman)

Birinchi o’rgangan dasturlash tilim C++ ni o’rganishimga 1.5 yil ketgan. Java va PHP dastush tillarini o’rganishim uchun esa 2 oy.

Bir amallab 1 ta kitobni tugatgan kitobxon, keyingisini ham tugatish ehtimoli kattaroq bo’ladi.

Matematika o’rganuvchilar Kvadrat ildizlargacha yaxshi yetib olishsa, ko’p ehtimol elementar matematikani to’liq o’rgana olishadi.

Bir maktabni 4 yilda noldan boshlab ko’targan inson, 1 yilda boshqa maktabni eskisidan ham yaxshiroq shakllantirdi.

va.h.k

Insonda yangi narsaga ega bo’lishdagi qiyinchiliklar va unga yechim topish davomidagi ilm, keyingilariga ega bo’lishdagi qiyinchiliklarga immunited shakllantiradi.

Nimadir boshlagan bo’lsang-u qiynalayotgan bo’lsang sabr qil. Tashlab ketish varianti sen uchun doim bor. Bu variantdan foydalanishga shoshilma.

Bu sabr qilayotganing faqat shuni o’ziga ega bo’lish uchun emas, keyingilari yengilroq o’tishini ta’minlashi uchun ham.

@javokhir_toshpulatov