ҚЎШНИЛАР
Маҳалла идорасининг шинамгина хонаси.
Маҳалла раиси Илҳом ака навбатдаги ташриф буюрувчини мулозамат билан кузатиб қолар экан, хонага котиба Умида кириб келди.
- Чойингизни янгилаб берайми, Илҳом ака?!
Умида Илҳом аканинг жавобини кутмай стол устида турган чойнакка қўл узатди.
- Бугун оғир кун бўлди-я, Умида? - Илҳом ака стол устидаги қоғозга кўз югуртирар экан котибасига ҳорғин жавоб қайтарди, - аммо,- чиройи ёришди унинг,- режадаги анча ишларни битириб олдик. Энди шу ҳужжатларни кўриб чиқсам, қабристонда ҳашар қилаётган ёшлардан хабар олсам бўлади. Барака топгурлар ўзлари ташаббус билан чиқиб дарвозадан чап тарафга бетондан йўлак қилишаётгани ажойиб иш бўлди. "Барчамизни оҳирги борар манзилимиз шу. Қабристонни обод қилсак болаларимизга ҳам ўрнак бўлади" дейишади азаматлар.
Умида хона бурчагидаги тумба устида турган тефалдан чой дамлай бошлади.
- Илҳом ака,-деди у хаёлпаришонлик билан
-Ҳа? - Умиданинг ниманидир айта олмай тараддудланганига сергак тортди Илҳом ака,- тинчликми? Нима гап?
- Ноиба телефон қилганди,-хўрсинди Умида ва янги дамлаган чойни стол устига олиб келиб пиёлага солиб қайтара бошлади,- у кеча қўшниси Васила опа хонадонига қилинган эҳсондан хабар топибди. "Сенларни одам ажратиб айирмакашлик қилишларинг учун маҳалла қўмитасига сайлаб қўйганимиз йўқ" бирам асабимни бузди. На гапимни эшитади, на гап уқади. "Васила опа бева бошлари билан уч фарзандни катта қиляптилар, яна устига устак ўзларини тоблари йўқ. Бир томонда кекса қайнота, қайноналари бўлса" десам "Қачон қараса кўрганларинг шу Васила опа, ой чиқсаям шунга, кун чиқсаям шунга. Мен ҳам маҳалладан ёрдам олишимиз учун эрим ўлиб ўзим бева бўлишим керакми?" дейди ҳар сўзидан заҳар томиб.
Умида Илҳом акага чой узатар экан сўзида давом этди:
- Нима эмиш, Васила опа сира муҳтож эмасмиш. Бир тарафда қайнона-қайнотани нафақа пули, бошқа тарафда учта боласига давлат томонидан тайинланган ёрдам пули, яна опанинг ўзини ойлиги- ҳаммаси бир дунё пулмиш.
Илҳом аканинг қошлари уйилди:
- Ноиба қўшнисини пулларини ҳисоблабди-ю, у рўзғорнинг ҳаражатини ҳисобламабди-да. Қайнона-қайнота нафақа пули олса ўзини дори-дармонидан ортарканми? Бевақт нобуд бўлган ёлғиз ўғлини дардида бири қон босим, иккинчиси қанд касаллигини орттириб олган бўлса. Болалари ҳали онасининг ёнига кирмаган. Авжи ейман, ичаман, кияман деган мактаб ёшида. Ҳайҳотдек рўзғорда Василани бир ўзини ишласа, уям бўлса цехда оддий тикувчи бўлиб.
- Шу гапларни мен ҳам айтдим,- ҳуноби ошди Умиданинг, -аммо Ноиба деганлари қани гапни тушунса? Топиб олган гапи "Мен ижарада яшайман, тўртта болам билан муқим ватаним йўқ, сенларни бўлса биз билан ишларинг йўқ. Топиб олганларинг Васила опа, Зулфия, фалончи, писмадончи" деб роса асабимни еди.
- Майли, Умида,- оғир тин олди Илҳом ака,- Ноиба келсин-чи, у билан ўзим гаплашаман. Жуда индамаган сари босар- тусарини билмаяпти.
- Илҳом ака, ўзи шу Ноибага ўхшаганларга берилган ҳайрия буюм, пулларни топшираётган лаҳзаларни суратга олиб маҳалла группасига ташлаб қўйсангиз, озроқ бўлсаям ҳовури босилармиди? Ноиба ҳеч ким билмаяпти, кўрмаяпти деб ҳар сафар иддао қилавермасди дейман-да?
- Қилинган эҳсонни оммага ошкор қилсак эҳсонлиги қаерда қолади, Умида? Қадимдан "Ўнг қўлинг берганни чап қўлинг билмасин" деган гап бекорга айтилмаган. Ўзи...
Шу вақт Умиданинг қўл телефони жиринглади:
- Алло, ҳа, ҳа...-Умида Илҳом акага ишора қилди, - Ноиба... Эшикни тагида турганмиш,-Илҳом ака Умидага "Чақир" деган имо қилди,- келаверинг, Илҳом ака шу ердалар.
Умида остонага яқинлашиб Ноибани кутиб олди. Ноиба икки ярим ёшлар чамасидаги қизчасини етаклаб олганди.
- Ассалому алайкум, Илҳом ака.
Илҳом ака Ноибага қўли билан "ўтиринг" деган ишора қилди.
- Ваалейкум ассалом, келинг хизмат. Қулоғим сизда
Маҳалла идорасининг шинамгина хонаси.
Маҳалла раиси Илҳом ака навбатдаги ташриф буюрувчини мулозамат билан кузатиб қолар экан, хонага котиба Умида кириб келди.
- Чойингизни янгилаб берайми, Илҳом ака?!
Умида Илҳом аканинг жавобини кутмай стол устида турган чойнакка қўл узатди.
- Бугун оғир кун бўлди-я, Умида? - Илҳом ака стол устидаги қоғозга кўз югуртирар экан котибасига ҳорғин жавоб қайтарди, - аммо,- чиройи ёришди унинг,- режадаги анча ишларни битириб олдик. Энди шу ҳужжатларни кўриб чиқсам, қабристонда ҳашар қилаётган ёшлардан хабар олсам бўлади. Барака топгурлар ўзлари ташаббус билан чиқиб дарвозадан чап тарафга бетондан йўлак қилишаётгани ажойиб иш бўлди. "Барчамизни оҳирги борар манзилимиз шу. Қабристонни обод қилсак болаларимизга ҳам ўрнак бўлади" дейишади азаматлар.
Умида хона бурчагидаги тумба устида турган тефалдан чой дамлай бошлади.
- Илҳом ака,-деди у хаёлпаришонлик билан
-Ҳа? - Умиданинг ниманидир айта олмай тараддудланганига сергак тортди Илҳом ака,- тинчликми? Нима гап?
- Ноиба телефон қилганди,-хўрсинди Умида ва янги дамлаган чойни стол устига олиб келиб пиёлага солиб қайтара бошлади,- у кеча қўшниси Васила опа хонадонига қилинган эҳсондан хабар топибди. "Сенларни одам ажратиб айирмакашлик қилишларинг учун маҳалла қўмитасига сайлаб қўйганимиз йўқ" бирам асабимни бузди. На гапимни эшитади, на гап уқади. "Васила опа бева бошлари билан уч фарзандни катта қиляптилар, яна устига устак ўзларини тоблари йўқ. Бир томонда кекса қайнота, қайноналари бўлса" десам "Қачон қараса кўрганларинг шу Васила опа, ой чиқсаям шунга, кун чиқсаям шунга. Мен ҳам маҳалладан ёрдам олишимиз учун эрим ўлиб ўзим бева бўлишим керакми?" дейди ҳар сўзидан заҳар томиб.
Умида Илҳом акага чой узатар экан сўзида давом этди:
- Нима эмиш, Васила опа сира муҳтож эмасмиш. Бир тарафда қайнона-қайнотани нафақа пули, бошқа тарафда учта боласига давлат томонидан тайинланган ёрдам пули, яна опанинг ўзини ойлиги- ҳаммаси бир дунё пулмиш.
Илҳом аканинг қошлари уйилди:
- Ноиба қўшнисини пулларини ҳисоблабди-ю, у рўзғорнинг ҳаражатини ҳисобламабди-да. Қайнона-қайнота нафақа пули олса ўзини дори-дармонидан ортарканми? Бевақт нобуд бўлган ёлғиз ўғлини дардида бири қон босим, иккинчиси қанд касаллигини орттириб олган бўлса. Болалари ҳали онасининг ёнига кирмаган. Авжи ейман, ичаман, кияман деган мактаб ёшида. Ҳайҳотдек рўзғорда Василани бир ўзини ишласа, уям бўлса цехда оддий тикувчи бўлиб.
- Шу гапларни мен ҳам айтдим,- ҳуноби ошди Умиданинг, -аммо Ноиба деганлари қани гапни тушунса? Топиб олган гапи "Мен ижарада яшайман, тўртта болам билан муқим ватаним йўқ, сенларни бўлса биз билан ишларинг йўқ. Топиб олганларинг Васила опа, Зулфия, фалончи, писмадончи" деб роса асабимни еди.
- Майли, Умида,- оғир тин олди Илҳом ака,- Ноиба келсин-чи, у билан ўзим гаплашаман. Жуда индамаган сари босар- тусарини билмаяпти.
- Илҳом ака, ўзи шу Ноибага ўхшаганларга берилган ҳайрия буюм, пулларни топшираётган лаҳзаларни суратга олиб маҳалла группасига ташлаб қўйсангиз, озроқ бўлсаям ҳовури босилармиди? Ноиба ҳеч ким билмаяпти, кўрмаяпти деб ҳар сафар иддао қилавермасди дейман-да?
- Қилинган эҳсонни оммага ошкор қилсак эҳсонлиги қаерда қолади, Умида? Қадимдан "Ўнг қўлинг берганни чап қўлинг билмасин" деган гап бекорга айтилмаган. Ўзи...
Шу вақт Умиданинг қўл телефони жиринглади:
- Алло, ҳа, ҳа...-Умида Илҳом акага ишора қилди, - Ноиба... Эшикни тагида турганмиш,-Илҳом ака Умидага "Чақир" деган имо қилди,- келаверинг, Илҳом ака шу ердалар.
Умида остонага яқинлашиб Ноибани кутиб олди. Ноиба икки ярим ёшлар чамасидаги қизчасини етаклаб олганди.
- Ассалому алайкум, Илҳом ака.
Илҳом ака Ноибага қўли билан "ўтиринг" деган ишора қилди.
- Ваалейкум ассалом, келинг хизмат. Қулоғим сизда