Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

​O‘zbekistonda pul evaziga 13 yoshli qiz bilan yotib chiqishga urinish uchun qanday jazo beriladi? 5 sutka va 750 ming so‘m.

Andijon viloyati Asaka shahri, 2024-yil 9-noyabr. Apellyatsiya sudi materiallari va o‘z ko‘rsatmasiga ko‘ra, 1987-yil 10-martda Asaka shahrida tug‘ilgan Ortiqov Bahodir Ravshanovich turmush o‘rtog‘i bilan shahvoniy ehtiyojini qondira olmay, qo‘shnisi M.ni huzuriga olib kelishni aytgan. Biroq, erkakning so‘zlariga ko‘ra, u uxlab qolgani uchun keyin nima bo‘lganini eslay olmaydi. Spoyler: qo‘shni qiz M. 13 yoshda, 2011-yilda tug‘ilgan.

Ortiqovning rafiqasi apellyatsiya sudida eri u bilan jinsiy aloqadan norozi bo‘lib, o‘z ehtiyojini qondirish uchun qo‘shnisi R. ni olib kelishni va buning evaziga Ortiqov xotiniga 50 ming so‘m to‘lab berishini aytadi. Biroq, uning so‘zlariga ko‘ra, u adashib R. o‘rniga uning voyaga yetmagan singlisi M. ni olib kelgan. Eslatib o‘tamiz, Ortiqovning o‘z ko‘rsatmasiga ko‘ra, u voyaga yetmagan M. ni olib kelishni so‘ragan. Qanday qilib katta yoshli qizni 13 yoshli bola bilan adashtirib yuborish mumkin!

Voyaga yetmaganning onasi sudda ko‘rsatma berishicha, 2024-yil 9-noyabr kuni qizlari M. va R. unga qo‘ng‘iroq qilib, M.ni qo‘shnilarining uyiga Ortiqov 50 000 so‘m evaziga jinsiy ehtiyojini qondirish uchun olib kelishganini aytgan. M. rad etsa, Ortiqov 100 000 so‘m taklif qilgan, shundan so‘ng qiz qo‘rqib ketgan va qochib ketgan. Uning qo‘shimcha qilishicha, qizga hech qanday jismoniy shikast yoki zo‘ravonlik bo‘lmagan, biroq shikoyatni qanoatlantirilishini so‘ragan: uning fikricha, Ortiqov va uning rafiqasi harakatlarida jinoyat tarkibi bo‘lishi mumkin. Shu bois ona birinchi instansiya sudining qarorini bekor qilib, ish materiallarini prokuraturaga yuborishni so‘radi.

Sudya A.Begmatov raisligidagi birinchi instantsiya sudida B.Ortiqov va uning turmush o‘rtog‘ining qilmishlari O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 41-1-moddasi (Shahvoniy shilqimlik) 1-qismi bilan to‘g‘ri malakalangan, deb topildi. Sudya N.Mirzajonov raisligidagi apellyatsiya sudi shikoyatni qanoatlantirishni rad etdi, shuningdek, jinoyat ishini qo‘zg‘atish zarurligi to‘g‘risidagi arizaga qo‘shilmadi va ma’muriy javobgarlikka tortish to‘g‘risidagi qarorni o‘zgarishsiz qoldirdi. Ortiqovga nisbatan 5 sutka ma’muriy qamoq jazosi, uning rafiqasiga esa davlat foydasiga 750 ming so‘m jarima jazosi tayinlandi.

Nemolchi.uz tahririyati bir qancha savollarni o‘rtaga tashlamoqchi. Voyaga etmaganlar bilan, xususan moddiy rag‘bat evaziga jinsiy aloqa qilishga urinishlar faqat Jinoyat kodeksi bilan tartibga solinadi. 14 yoshgacha bo‘lgan bolalar bilan har qanday jinsiy aloqa o‘ta og‘ir jinoyat bo‘lib, u Jinoyat kodeksining 118-moddasi (Nomusga tegish) 4-qismi bilan ko‘rib chiqiladi. Bola bunga majburlanganmi, zo‘ravonlik qo‘llanilganmi yoki yo‘q – ahamiyatga ega emas. Xohish bo‘lib, ammo qaysidir sabablarga ko‘ra buning iloji bo‘lmasa, odatda Jinoyat kodeksining 25-moddasi bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atiladi. jinoyat va jinoyatga urinish”. Jinoyat kodeksining jinoyatga sheriklik to‘g‘risidagi VII bobi ham mavjud. Va qo‘shmachilik uchun esa Jinoyat kodeksining 131-moddasi bor.

Nimalar bo‘lmoqda? Andijon viloyatining Asaka shahrida Jinoyat kodeksi bekor qilingan bo‘lsa, nega Oliy sud saytida bu haqida anons berilmadi? Andijon viloyat prokuraturasi voyaga yetmaganlar bilan pul evaziga jinsiy aloqa qilishni ma'qullasa, nega Bosh prokuratura saytida rasmiy e'lon berilmadi? Nega buzuq xatti-harakatlar yengil jazoni nazarda tutvchi MJtK 41-1 moddasi bilan bekitilmoqda? Bugun bu erkak 13 yoshli qizchani xohladi, lekin uddalay olmadi, ertaga bunday erkinlikdan u o‘z maqsadiga yetadi. Shunda javobini kim beradi?

#SukutSaqlama #AdolatTalabQilamiz #Bolalar

​Eyjizm

Ra'no o‘z mahoratiga ishongan holda menejer lavozimiga hujjat topshirdi. U 15 yildan ortiq tajribaga ega bo‘lib, oldingi ish beruvchilardan yaxshi tavsiyanomalari bor edi.

Ammo intervyuda unga: “Siz malakali mutaxassissiz, lekin bilasizmi, jamoamiz yosh, bizga yoshroq odam kerak”, deb aytishdi.

Ra'no kulib, uchrashuv uchun minnatdorlik bildirdi, lekin ichidan juda hafa bo‘ldi. Malakasiga qaramasdan yoshi ishga kirishida to‘siq bo‘ldi.

Eyjizm - bu odamlarning, ayniqsa ayollarning bilim va tajribasidan qat'i nazar, o‘z salohiyatini ro‘yobga chiqarishga to‘sqinlik qiluvchi yoshga oid kamsitishdir.

Siz shunday holatga uchraganmisiz?

Minimizary

#SukutSaqlama

​#Öquvchilardan
 
Taxminan 9-10-sinfligimizda bizning sinfga bir ayol o‘qituvchi ona tili fanidan dars o‘tardi. U o‘z kasbining malakali mutaxassisi edi, ammo, uning darslaridan so‘ng o‘zimni juda yomon, xuddi hech narsaga arzimaydigan odamdek his qilardim. Chunki, ustozimiz darslarda o‘z fikrini bildirgan O‘G‘IL bolalarni qo‘llab-quvvatlar, hatto ularning XATO, insoniylikka to‘g‘ri kelmaydigan gaplarini ham hammaning oldida maqtab, ularni ko‘klarga ko‘tarar edi. Qizlarning har bir bildirgan fikrini esa, doim tanqid qilib, har bir gapidan xato topar va ularning fikrini ustidan kulgandek hazillar qilar edi. Faqat menga shunday tuyulyaptimi, deb o‘ylab, boshqa qiz bola sinfdoshlarim va kichik sinfdagi qizlardan so‘rasam, ularning ham o‘sha ustoz haqidagi  fikri meniki bilan bir xil ekan.
 
U dars o‘tadigan barcha qizlar sinfda o‘zini noqulay his qilar, ustoz va o‘g‘il bolalar tomonidan tanqidga uchrashdan qo‘rqib, o‘z fikrini bildirmay, iloji boricha jim o‘tirishardi. Bu holat sinfdoshlarimiz 2 guruhga - qizlar va o‘g‘il bolalar guruhiga bo‘linib qolishiga olib kelgandi. Ustozning qizlarni yerga urib, ularning sha’niga putur yetkazadigan ma’nodagi gaplarini barcha o‘g‘il bolalar qo‘llab-quvvatlardi, misol uchun ustozimiz “Qizlardan hech qachon do‘st chiqmaydi, chunki ular doim do‘stini sotishga tayyor bo‘ladi, ulardan doim ehtiyot bo‘lish kerak, haqiqiy do‘st o‘g‘il bolalarda bo‘ladi!” - degan fikrini qizlardan tashqari barcha qo‘llab quvvatlagan.
 
Shu ustoz bizga 2 yil dars berib, 11-sinfga o‘tganimda ishdan ketdi, lekin uning bizga singdirgan qarashlari natijasida, quvnoq va ekstrovert bo‘lgan qiz, ya’ni, men juda kamgap, o‘ziga ishonchi past, omma oldida gapirolmaydigan, o‘zini kuchsiz his qiladigan qizga aylandim. Yaqin-yaqingacha ham yangi do‘stlar va tanishlar orttirishga, omma oldida gapirishga qiynalardim, hatto ingliz tilini yaxshi bilsam-da, boshqalar oldida gapira olmasdim, ammo iloji boricha o‘z ustimda ishlashga harakat qildim.
 
Universitetda o‘qishni boshlagandan so‘ng hayotim ancha o‘zgardi, o‘zimga bo‘lgan ishonchim ortib, omma oldida nutq so‘zlash ortiq men uchun qo‘rqinchli bo‘lmay qoldi. Buning sababchilaridan biri mening ACS (academic communication skills) professorim deb hisoblayman, u hammaning fikrini hurmat qilgan holda, ularni eshitadi, qo‘llab-quvvatlaydi va men shunday inson menga dars berishidan juda xursandman.
 
Insonning fikrini eshitib, ularni jinsiga qarab ajratib, birini ko‘kka ko‘tarib boshqasini pastga uradigan insonlarga chora ko‘rilishini istardim. Birgina ustozning xatti-harakatlari juda ko‘plab qizlarning hayotiga ta'sir o‘tkazgan, u kamgap, nofaol, omma oldida nutq so‘zlashga, do‘stlar orttirishga qiynaladigan qizlarni yaratdi. O‘sha paytlarda, uning ustidan arz qilsak, bizga bo‘lgan munosabati yanada yomonlashishidan qo‘rqib, hech kimga murojaat qilmadik, ammo bu psixologik abyuz hisoblanadi. Hozirgi aqlim bo‘ganida, albatta o‘sha ustoz ustidan qo‘rqmasdan shikoyat qilgan bo‘lardim. Iltimos, agar siz ham shunga o‘xshash holatga duch kelayotgan bo‘lsangiz, tegishli insonlarni xabardor qiling, hech bo‘lmaganda, yaqinlaringizga ayting. Chunki bu narsalar sizning kelajagingizga katta ta'sir o‘tkazishi mumkin!
 
#SukutSaqlama #Seksizm #Steriotiplar

Ba’zi holatlarda ayollarning reaksiyalari ziddiyatli bo‘lib, na an’anaviy qarashlar, na feministik zo‘rlash tushunchalari bilan mos keladi. Mening tadqiqotimda qatnashgan bir ayol (Gavi, 1990) o‘z yigitiga qarata: “Biz birinchi marta jinsiy aloqada bo‘lganimizda, sen meni zo‘rlagansan,” deb aytmoqchi bo‘lgan. Ammo u majburiy jinsiy aloqani zo‘rlash deb qabul qilmagan va o‘sha erkak bilan munosabatni ikki yildan ko‘proq davom ettirgan. Ayol ushbu va boshqa majburiy jinsiy tajribalariga nisbatan murakkab, qarama-qarshi, noaniq va o‘zgaruvchan hissiyotlarini batafsil bayon qildi. Shuningdek, u zo‘rlashga oid odatiy feministik tahlillar unga to‘liq yordam bermaganini aytdi. Ayolning reaksiyasi zo‘rlashga qanday javob berish haqidagi tavsiyalarga mos kelmagan – chunki u o‘sha zo‘ravon erkakni sevgan, o‘rtada o‘tgan ba’zi jinsiy munosabatlar “ajoyib” bo‘lganini tan olgan. Endi esa o‘zini o‘sha paytda “kasal” va “mazoxist” shaxs bo‘lgan, deb biladi.

Sharon Lemb (1996) bir ayolning hikoyasini so‘zlab beradi: ayolni oshiq yigiti mutassil zo‘rlab kelgan, ammo yigit buni zo‘rlash deb bilmagan, mana shu tan olmaslik sabab ayol uni tark etgan. Bu yerda zo‘rlashning o‘zidan ko‘ra, zo‘rlashni tan olmaslik va bahololmaslik ahamiyat kasb etyapti.

Zo‘rlashga oid feminstik tushunchalar bunday ayollarning tajribalarini noto‘g‘ri tushuncha mahsuli tarzida inkor qilmay, kuchli e’tibor qaratishi lozim. Bunday noaniq va ziddiyatli tajribalarni diqqat bilan tinglash va nazariy asosda tahlil qilish, geteroseksuallik va zo‘rlash o‘rtasidagi murakkab munosabatlarni yoritib berish muhim.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/zo-rlashga-urinish-zo-rlashning-o-zidan-tubdan-farq-qiladimi/

#SukutSaqlama

​Azza Abdul Xamid Fayod: plastikni qayta ishlashga yondashuvni o‘zgartirgan maktab o‘quvchisi

2015-yilda misrlik maktab o‘quvchisi Azza Abdгl Xamid Fayod plastik chiqindilarni qayta ishlashda haqiqiy yutuqni amalga oshirdi. U plastmassani bioyoqilg‘iga aylantirishning tejamkor usulini ishlab chiqdi va bu Misr neft tadqiqot instituti e’tiborini tortdi.

Azza muvaffaqiyatining siri katalizatordan foydalanishdir, bu esa qayta ishlash jarayonining narxini sezilarli darajada kamaytiradi. Uning usuli plastik chiqindilardan metan, propan va etan ishlab chiqarish imkonini beradi, keyinchalik ular etanolga aylanadi.

Bu g'oya yangi bo‘lmasa-da, Azza talqinida plastikni utilizatsiya qilish va arzon energiya manbalarini yaratish global muammosini hal qilishda yangilik bo‘lishi mumkin. Uning ishi bir g‘oya ekologiya kelajagiga qanday ta'sir qilishi mumkinligining namoyish etadi.

Manba: Forbes
⠀
#SukutSaqlama #qirlsempowerment

​Ayrim ayollarni tan olinmagan zo‘rlash qurboni deb baholovchi tadqiqot strategiyasini tanqidiy o‘rganish orqali feministik tadqiqotchilar tanqidchilarga qanday javob berishni, shuningdek, o‘zlarining doimiy tahlil va o‘zgarishlarga asoslangan tadqiqlarini qanday amalga oshirishni o‘ylab ko‘rishlari kerak. Masalaga to‘g‘ri va yakuniy javob yo‘q ekan, uni oddiy va tayyor javoblar bilan emas, ochiq va kengroq savollar bilan chuqurroq o‘rganishimiz talab etiladi. Nima uchun ko‘plab ayollar zo‘rlashning huquqiy ta’rifiga mos tajribalarni boshdan kechirgan bo‘lsa-da, “zo‘ravonlik qurboni” degan tamg‘ani rad etishadi.

Feministik tadqiqotlar ayollarning “qurbon” tamg‘asini rad etishiga qanday javob berishi kerak? Bu savollar feministik nazariyasi va tadqiqot amaliyotining markazidagi murakkab masalalarni yuzaga keltiradi. Agar vazifamiz ayollarni gapirtirish bo‘lsa-yu, ayollar o‘z tajribalarini zo‘ravonlik deb atamasa, ochiq joylarni “so‘zlar bilan to‘ldirish” yoki ularni qurbon deb tavsiflashni noqonuniy deb hisoblashimiz mumkin. Biroq feministik tadqiqotlar ayollarni gapirtirish va tajribalari haqida ma’lumot berishdan tashqari, zo‘ravonlik holati ijtimoiy kontekstda hokimiyat munosabatlari tomonidan shakllantirilishi va cheklanishini tushuntiradigan tahliliy tanqidlarni taklif qilishni maqsad qilgan. Agar ayollarning ovozi “o‘z hikoya”sini bayon etmasa, qanday davom etishni tasavvur qilib bo‘lmaydi. (Bu haqda qarang: Fine, 1992.; Kitzinger va Vilkinson 1997.)

Feministik tadqiqotlar zo‘rlashning tarqalishi bilan bog‘liq empirik (ya’ni amaliy va real ma’lumotlarga asoslangan) tahlillar orqali jamiyatdagi zo‘rlash qamrovi va uning ijtimoiy muammo ekanini o‘rgandi. Biroq bu tadqiqotlar faqatgina statistik ma’lumotlarni to‘plab, zo‘rlashni aniq va ilmiy asosda ko‘rsatibgina qolmadi, balki feministik nuqtayi nazardan zo‘rlashni tushunishga, uning ijtimoiy va madaniy kontekstlarini ochishga xizmat qildi.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/feministik-javob-metodologiya/

#SukutSaqlama #DateRape

​Hozir men aytib bermoqchi bo‘lgan hikoya yaqin bir tanishim haqida. U taxminan 8 yil oldin turmush qurgan, hamda birinchi qaynona va qaynota, qayn-ukalar va eri o‘rtasidagi muammolar birinchi farzandi tug‘ilgandan keyin boshlandi.

Hattoki shunday paytlar bo‘ldiki, turmush o‘rtog‘ining urib, do‘pposlashi natijasida, boshi, yuzlari ko‘karar edi. Bu holat erining ichkilikka berilganligi bilan bir qatorda, kunlar o‘tib ko‘payib borardi. Ko‘p marotaba qizlik uyiga ketar, erining yalinishi va o‘z ota -onasining gaplaridan bezib yana qaytib boraverar edi.

Ko‘p o‘tmay barchasi yana qaytalardi. Qizchasi shu yilda 1-sinfga chiqdi, erkak esa ichib, qizchaning dars qilishiga, kechasi uxlashiga ham xalaqit berib ertalabgacha xotinini yomon so‘zlar bilan so‘kib tinchini buzadi. Shu safargi janjaldan keyin qizchani qaynonasi hech kimdan so‘ramay viloyatga olib ketib qolgan. Necha marta ustidan yozib ham berdi, natija yo‘q.

Oxirgi kunlari har kuni 3 shishadan ichib jonidan to‘yg‘izib yubordi. Kurakda turmaydigan so‘zlar bilan haqorat qiladi va o‘z xotinini begona odamlarga yomonlab o‘tiradi. Ularning oilasiga qaynonasi ham doimo qo‘shilib, janjallarning boshida turadi. Ijara uyga chiqib ketsa ham na ajrashtiradi, na yashatadi. Aksincha, bor yiqqan terganini olib ketaverar ekan.

Ayol hozir nima qilishni bilmayapti. Lekin men unga bir nima maslahat berishni yoki u uchun biror joyga murojaat qilishini aytishdan qo‘rqaman. Ular judayam janjalkash oila. Nima maslahat bersam...

===============
Sukut saqlama.uz ga kelgan maktublardan. Siz ham o‘z hikoyangizni anonim tarzda yuborishingiz mumkin: https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9
_______
#SukutSaqlama #O‘quvchilardan

​2021-yilda astraxanlik maktab o‘quvchisi Diana Gafurova o‘ziga xos ishlanma – inson qo‘lining harakatlarini takrorlabgina qolmay, yo‘qolgan sezgilarni qisman tiklaydigan qo‘l protezini taqdim etdi. Qizning ishlanmasining asosiy farqi - murakkab operatsiyalarga ehtiyojning yo'qligi

Protez Neurosky MindWave garniturasi orqali boshqariladi, u miya impulslarini o'qiydi. Garnitura boshga kiyiladi, bu mushaklardagi sensorlar orqali ishlaydigan protezlarga qaraganda qulaysizroq ko'rinishi mumkin. Ammo bu ishlanmaning asosiy afzalligi uning qulayligidadir: Diana protezi bionik analoglarga qaraganda 10 baravar arzon.

Maktab o‘quvchisining ishi unga “Kelajak olimlari” tanlovida ikkinchi o‘rinni olib keldi va uning ixtirosi amputatsiyaga uchragan odamlar uchun yanada qulayroq va sodda yechimlar sari qadam bo‘lishi mumkin edi.

Manba: Forbes
⠀
#SukutSaqlama #girlsempowerment

​Oldin aytib o‘tganimizdek, zo‘rlash haqida olib borilayotgan yangi tadqiqotlar ayollardan “zo‘rlash”ni boshdan kechirganligini to‘g‘ridan-to‘g‘ri so‘ramaydi. Ba’zi tadqiqotlar esa to‘g‘ridan-to‘g‘ri mazkur savolni, shuningdek, majburiy, istalmagan jinsiy aloqalar haqidagi aniqroq savollarni ham o‘z ichiga olgan. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, “zo‘rlash”ni boshdan kechirganligini tasdiqlovchi ayollarning atigi 50 dan 30 foizigina bu tajribani “zo‘rlash” deb belgilashadi (bu haqda: Koss 1988; Gavi 1991a; 1991b).

Ushbu tadqiqot paradigmasida ayollarni zo‘rlash qurboni sifatida tasniflash protokoli shundan iboratki, agar ular oldindan belgilangan “zo‘ravonlik” tavsifiga mos keladigan tajribani boshdan kechirgan bo‘lsa, zo‘rlash qurboni sanaladi. Agar ayollardan bevosita so‘ralganida o‘zlari “zo‘rlash”ni boshdan kechirganliklarini tan olmasa, unda tadqiqotchilar tomonidan “tan olmaydigan” zo‘rlash qurbonlari sifatida qaraladi (bu haqda: Koss, 1985). Zo‘rlashni aniqlashning ushbu metodi aniq sabablarga tayanadi. Ushbu strategiya Marta Burt (1980) tomonidan “zo‘ravonlik miflari” deb atalgan, chunki mazkur “miflar” hatto zo‘rlashning tor qonuniy ta’riflariga mos keladigan tajribani boshdan kechirgan ayollarni ham yuz bergan voqeani zo‘rlash deb bilmaslikka majbur qiladi.

Zo‘rlashning qanday vaziyatlarda sodir bo‘lishi, kimlar zo‘ravonlikka uchrashi va qanday shaxslar zo‘ravonlik qilishi haqidagi qarashlarni shakllantiruvchi “miflar” ayollar, erkaklar, kuch va jinsiyat haqidagi hukmron diskurslarni ifoda etadi. Feministik nuqtayi nazardan qaralsa, “miflar”ning paydo bo‘lishi va keng yoyilishiga sabab – zo‘rlashni yashirish, oq, “normal” va “hurmatli” erkak tomonidan sodir etilgan majburiy jinsiy aloqalarga ko‘z yumish va hatto ularni oqlab berishdir.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/zo-ravonlikni-tan-olmaydigan-qurbonlar/

#SukutSaqlama

​Kamola o‘tirishga eng chiroyli va o‘ziga yoqqan ko‘ylagini tanladi. Do‘stlari bilan ko‘rishganidan keyin esa dugonasi go‘zal bu ko‘ylagida hammaning ko‘zi unda bo‘lishini aytib koyib berdi.

Kamola shunchaki o‘ziga yoqqan ko‘ylakni tanlaganini aytib, muammo nimada ekanligini tushunmasdi.

“Muammo shundaki, odamlar sen ataylab shunday kiyingansan deb o‘ylab, senga ortiqcha e'tibor qaratishadi. Senga shu kerakmi?” — qo‘shimcha qildi Go‘zal.

“Qomatimga yarashib turibdi, nima endi odamlar gapirmasin deb qopda kelishim kerakmidi? Ehtimol, dugonam haqdir, bu ko‘ylakni kiyishim kerakmasdir?“ – deya o‘yladi Kamola.

Bir muddatdan so‘ng u ko‘ylak o‘rniga jinsi va jemper kiyib oldi. O‘tirish yaxshi o‘tganiga qaramay Kamola dugonasining so‘zlarini hech unutolmadi.

Slatsheyming — bu «nomaqbul» yoki «juda oshkora» deb hisoblangan jinsiy xatti-harakati yoki tashqi ko‘rinishi uchun odamni, ko‘pincha ayollarni muhokama qilish va kamsitishning ijtimoiy hodisasini tavsiflovchi tushuncha.

Siz slatsheymingga uchraganmisiz?

Sevinch

#SukutSaqlama #SeksizmEnsiklopediyasi

​Ayol-qizlar hanuz ilm-fan va muhandislik sohasida ozchilikni tashkil etmoqda, ammo dunyo o‘zgarmoqda va tobora ko‘proq qizlar ushbu sohalarga kirib kelmoqda. Bunda yosh avlodni olima, muhandis va ixtirochi bo‘lishga ilhomlantirgan rol modellarining o‘rni katta. Navbatdagi ruknimizda biz ixtirolari kasalliklarga qarshi kurashish, atrof-muhitni muhofaza qilish va zamonaviy texnologiyalarni hayotimizga joriy qiluvchi o‘smir qizlar haqida so‘zlaymiz.
⠀
Greys San: implantlar uchun yangi texnologiyalar
⠀
16 yoshli Greys San xalqaro ISEF 2024 tanlovida g‘olib bo‘ldi va tibbiyot uchun elektronika sohasidagi tadqiqotlari uchun 75 000 dollar mukofot oldi. U implantlar va biosensorlar uchun muhim komponentlar bo‘lgan organik elektrokimyoviy tranzistorlarni (OECT) takomillashtirish ustida ishlamoqda.
⠀
Biosensorlar - bu inson tanasiga qondagi qand miqdorini kuzatish yoki miya faoliyatini o‘rganish uchun implantatsiya qilingan qurilmalar. Ammo bugungi kunda bunday tranzistorlar har doim ham tanada barqaror ishlamayotgani kuzatilmoqda. Greys buni tuzatish yo‘lini topdi. U tranzistorlar tayyorlanadigan materialning tarkibini unga maxsus tuzlar qo‘shib o‘zgartirdi. Buning sharofati bilan qurilma signali 97 foizga kuchliroq bo‘ldi va ma’lumotlarni uzatish 77 foizga tezlashdi.
⠀
Endi bunday tranzistorlar yanada ishonchli ishlashi mumkin, ya'ni tibbiyot yanada aniq va samarali implantlarni oladi. Greysning ishi allaqachon ko‘plab kasalliklarni davolash va tashxisini o‘zgartiradigan yangi texnologiyalarni ishlab chiqishga yordam bermoqda.
⠀
Manba: Forbes
⠀
#SukutSaqlama #IlmFandaAyollar

​Qurbonlik tilining “shakllantiruvchi” ta’sirlarini ko‘rib chiqish zarur bo‘lsa-da, Karen Xvangning “qurbonlar aslida yo‘q yerdan paydo qilinmoqda” kabi tanqidiy ogohlantirishi qanchalik asosli? Feministlar va boshqa ijtimoiy tanqidchilar ayrim amaliyotlarni “qurbonlik” deb ataganda, ular muayyan guruhlarning tajribalari boshqalarnikidan tizimli ravishda ustun qo‘yiladigan kuch munosabatlariga e’tibor qaratishadi.

Qurbonlik haqida gapirishning o‘zi qurbonlikni yaratadi, degan xavotir aslida noxush ijtimoiy sharoitlardan qochishga urinish emasmi? Bu, go‘yoki, agar biror hodisa ko‘rilmasa yoki eshitilmasa, u mavjud emas, degan sodda umidni eslatadi. Linda Martin Alkoff (1997) ta’kidlaganidek, Keti Roife kabi sharhlovchilar quyidagi kabi fikrlarni ilgari surishyapti: “Date rape” diskursi paydo bo‘lishidan oldin bunday tajriba yo mavjud bo‘lmagan yoki hech bo‘lmaganda bugungi kundagidek travmatik oqibatlarga olib kelmagan”.

Garchi poststrukturaviy feminizm va yuqoridagi dalilni ta’minlovchi oddiy determinizm o‘rtasida yuzaki o‘xshashliklar mavjuddek ko‘rinishi mumkin bo‘lsa-da, ular orasida muhim farqlar bor. Poststrukturaviy feminizm o‘zgarmas va qat’iy kimlik (identifikatsiya) tushunchasini shubha ostiga qo‘yadi, ammo bu bizni “bo‘sh sahifa” (tabula rasa) sifatida qoldirishni anglatmaydi. Ya’ni biz shakllanishimizda avvalgi tajribalarimiz yoki madaniy tarix o`rin tutmaydi, desak, noto‘g‘ri bo‘ladi. Bizning shaxsiyatimiz madaniy tarix va o‘zimiz kechirgan tajribalar bilan shakllangan murakkab va dinamik mahsulotdir.

Hozirgi zamonda bir-biriga qarama-qarshi va ko‘p qatlamli diskurslar ichida joylashganmiz va diskurslarning ta’siri bizning axloqiy nuqtayi nazarimizni belgilaydi. Shunday qilib, bunday diskurslar ichida joylashgan shaxs, ehtimol, zo‘rlashning “noto‘g‘riligi” yoki axloqiy jihatdan qabul qilib bo‘lmasligini qandaydir tarzda his qiladi. Shaxsning ijtimoiy va madaniy kontekstlari zo‘rlashni noto‘g‘ri deb ko‘rishga olib keladigan ma’lum axloqiy tuyg‘uni shakllantiradi.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/qurbonlik-atamasi-inqirozi-davomi/

#SukutSaqlama

​Fazilat uch yildan beri elektronika do‘konida konsultant sifatida ishlab kelayotgandi. Unga bir erkak haridor murojaat qilib, unga grafika bilan ishlash uchun noutbuk kerakligini aytdi.

Fazilat zamonaviy protsessor va video kartaga ega kuchli noutbukni tavsiya qildi.
Erkak kuldi: “Yaxshi qiz, nima haqida gapirayotganingizni tushunmayapsiz shekilli. Uyimda uchta kompyuterim bor, men ularni sizdan yaxshiroq bilaman. Mana bu noutbuk menga keraklisi."

Fazilat erkak tanlagan model videokartasiga ko‘ra uncha kuchli emasligini qancha uqtirmasin erkak uni eshitmasdi.

“Ayollar texnikada nimani ham tushunardi? Men tanlagan model siz aytayotgandan kam joyi yo‘q. Siz esa menga qimmatrog‘ini o‘tkizmoqchi bo‘lyapsiz,” — qizning gapini bo‘ldi u.

O‘sha holatdan keyin Fazilat o‘zini uquvsiz his qilib, o‘z malakasida ikkilana boshladi.

Menspleyning - bu ayollarga erkaklar tomonidan biron bir narsa yoki hodisani haddan tashqari soddalashtirilgan va kamsituvchi uslubda sharhlab berish yoki tushuntirish degan maʼnoni anglatuvchi atama.

Menspleyningga yana qanday misollar bilasiz?

Sevinch

#SukutSaqlama#SekzismEnsiklopediyasi

​Oliy ma’lumotliman, biroq dekret tatiliga chiqqanim sababli, hali 1 yoshga to‘lmagan ikkinchi farzandim tarbiyasi bilan uydaman. Yoshim 27 da, turmush o’rtog’im bor. To’yimiz 2020-yilda bo’lgan. 2 ta farzandimiz bor.

To’yimizga 4 yil bo’lgan bo’lsa-da, shu yillar mobaynida bitta uyda 3 ta oila yashab kelganmiz, lekin erimning akasi, qayni akam tomonidan ko‘plab marotaba turli sabablar ortidan menga zo’ravonlik xolatlari kuzatilgan. U ishsiz ekanligi sababli doimiy ravishda uyda o‘tiradi va janjalga bahona qidirib oila a’zolari va men bilan ham janjallashadi.

Qayni akam 2 oy oldin alohida xonadonga chiqib ketgan, ammo har kuni yana avvalgidek uyimizga kelib oladi va kuni kecha ham shunaqa holat sodir bo’ldi. Meni xonamga bostirib kirib, indamay tursam ham meni siltab juda ham ko’p haqorat qilib uydan chiqib ketishimni aytib, janjal qildi. Meni qattiq siltayotganligi uchun zo’rg’a xonaga qaynatam kirib, ajratib qoldi. Xo’jayinim ishda edi.

Turmush o‘rtog‘im bilan munosabatimiz juda yaxshi. Uchastka noziriga xabar qilishga majbur bo‘ldim, biroq chora ko‘rishmayapti.

===============
Sukut saqlama.uz га келган мактублардан. Сиз ҳам ўз ҳикоянгизни аноним тарзда юборишингиз мумкин: https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9

Ҳурматли аноним, Телеграм ботимизга мурожаат қилинг, юристларимиз маслаҳат беради: @nemolchilaw_bot
_______
#СукутСақлама #SukutSaqlama #Ўқувчилардан