Qodiraliyev’s blog

Dunyodagi eng kichik kitob.

Dunyoning eng kichik kitobi “Teeny Ted from Turnip Town” bo‘lib, u Kanadadagi Simon Freyzer universiteti tadqiqotchilari tomonidan yaratilgan. Kitobning o‘lchami atigi 0,07 x 0,1 millimetr bo‘lib, inson sochi kesimi bilan taqqoslaganda ham ancha kichik. Ushbu kitobning matni kremniy chiplari ustiga yozilgan va faqat elektron mikroskop orqali ko‘rinadi.

Kitob kichik bo‘lishiga qaramay, uning ichida to‘liq hikoya mavjud. Bu hikoya Teeny Ted ismli sholg‘om shaharida yashovchi kichkina qahramon haqida yozilgan. Kitob nano-litografiya texnologiyasi yordamida yaratilgan bo‘lib, u optik lazerlar yordamida atom darajasidagi aniq o‘yma ishlari bajarishni o‘z ichiga oladi.

Texnologiya va adabiyotning bunday kutilmagan uyg‘unligi kitoblarning kelajagi haqida qiziqarli savollarni yuzaga keltiradi: bu kabi yondashuvlar orqali axborotni saqlash usullari tubdan o‘zgarishi mumkin.

Telegram📚

-Alo, bilaman armiyaga bormagansiz, shunaqa bo’lsayam tabriklab qo’yi didim.
-A…
-Gapirmen, bilaman, bu yigitlani hammasini bayrami disiz xozir. Nu siz baribir armiyaga bormagansiz.
-Ar…
-Ey, mani eshitin, bu xarbiylani bayrami, baribir tabrikliman.

Tut tut tut

Armiyaga borganman dmoqchidim, eshitmadi.🤦‍♂️

Telegram📚

Yozuvchilarning Ish Uslublari:

Yozuvchilar uchun ijod jarayoni – bu o‘ziga xos sirli va betakror dunyo. Har bir yozuvchi o‘z ish uslubi bilan ajralib turadi. Quyida bir qancha mashhur yozuvchilarning ish uslublari haqida qiziqarli faktlarni keltiraman:

1. Ernest Xeminguey: Tik turib yozuvchi

Xeminguey kundalik hayotini soddalashtirishga harakat qilgan va yozish jarayonida minimalizmni afzal ko’rgan. U yozuvni ertalab erta boshlagan va faqat tik turgan holda yozgan. Bu usul unga hushyor bo‘lishga yordam bergan. Shuningdek, u kunlik maqsad sifatida 500 so‘z yozishni belgilab olgan.

2. Onore de Balzak: Kofe bilan to’lgan tunlar

Fransuz yozuvchisi Balzak ijod qilish uchun kunduzi uyquga ketib, yozishni tunda davom ettirgan. U o‘ta kuchli kofe ichib, bir kechada 15-20 soat ishlagan. Aytishlaricha, u kuniga 50 chashka kofe ichgan!

3. Fyodor Dostoyevskiy: Tezlik bilan yozuvchi

Dostoyevskiy o‘z asarlarini asosan shartnomaviy muddatlarga amal qilib yozgan. U kitoblarini qisqa vaqt ichida yakunlash uchun kechayu kunduz mehnat qilgan. Masalan, “O‘yinboz” romanini bir oy ichida yozib tugatgan!

4. Maya Angelou: Yozuvchilar uchun maxsus xona

Maya Angelou o‘z ijodi uchun maxsus sharoit yaratgan. U mehmonxona xonasini ijaraga olib, ichiga faqat qog‘oz, qalam va lug‘at olib kirgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, ijodiy muhit oddiy va jimjit bo‘lishi kerak.

5. Viktor Gyugo: G‘ayrioddiy rejalar

Gyugo o‘zini yozishga majburlash uchun ba’zan g‘alati usullardan foydalangan. Bir safar u kiyinmaslikka qaror qilgan – barcha kiyimlarini qulflab qo‘yib, o‘zini faqat yozishga bag‘ishlagan!

6. Haruki Murakami: Rejimli ijodkor

Zamonaviy yozuvchilardan biri bo‘lgan Murakami kundalik rejimga qat’iy amal qiladi. U erta tongda soat 4:00 da turib, yozishni boshlaydi. Keyin esa yugurish yoki suzishga vaqt ajratadi. Uning fikricha, jismoniy va aqliy sog‘liq ijod uchun muhim.

Sizga Ilhom Manbai Bo‘lishi Mumkin

Bu yozuvchilarning ish uslublari ularning shaxsiyati va hayot tarzi bilan bog‘liq. O‘z ish uslubingizni shakllantirishda ulardan o‘rnak olishingiz yoki ulardan ilhomlanishingiz mumkin!

Telegram📚

Hozirda qaysi kitobni mutolaa qilmoqdasiz?

Telegram📚

#top50
38-o’rin

📚Atom odatlar
©️Jeyms Klear

Jeyms Klearning “Atom odatlar” (Atomic Habits) kitobi — inson hayotidagi odatlarning kuchi va ularni o‘zgartirish strategiyalari haqida yozilgan eng mashhur va ta’sirchan kitoblardan biridir. Muallif odatlarni kichik, ammo barqaror o‘zgarishlar orqali shakllantirish va ulardan maksimal foyda olishga urg‘u beradi. Kitob ilmiy tadqiqotlar, haqiqiy hayotdagi misollar va muallifning shaxsiy tajribalariga asoslanadi.

Asosiy g‘oya va kontseptsiya:

Kitobning bosh g‘oyasi: “Katta natijalarga erishish uchun kichik odatlar asos bo‘la oladi.” Jeyms Klear “atom odatlar” atamasi orqali har bir mayda o‘zgarish uzoq muddatda hayotingizga katta ta’sir ko‘rsatishini ko‘rsatadi. Masalan, kuniga 1 foizlik o‘sish yil davomida hayot sifatini 37 barobarga oshirishi mumkin.

Kitobning asosiy bo‘limlari:
1. Odatlar qanday shakllanadi?
Jeyms Klear odatlarni shakllantirish uchun oddiy formulani taqdim etadi: Tetiklovchi → Xohish → Javob → Natija. Bu jarayonni to‘g‘ri boshqarish orqali odatlaringizni o‘zingiz xohlagan yo‘nalishga o‘zgartira olasiz.
2. To‘rt qonun:
Kitobda odatlarni oson va barqaror qilish uchun muallif “Odatlarni shakllantirishning to‘rt qonuni”ni bayon qiladi:
• Odatni aniqroq qiling.
• Odatni jozibali qiling.
• Odatni osonlashtiring.
• Odatni qoniqarli qiling.
3. Yomon odatlarni yengish strategiyalari:
Yomon odatlarni o‘zgartirish uchun ularni aniqlab, teskari yo‘nalishda boshqarish taklif qilinadi (masalan, odatni noqulay va qiyin qilib qo‘yish).

Qimmatli jihatlari:
• Amaliy yondashuv: Kitobda odatlarni shakllantirish va ularni real hayotda qo‘llash bo‘yicha amaliy maslahatlar berilgan.
• Ilmiy asoslangan: Neyrobiologiya va psixologiya sohalaridagi tadqiqotlar kitob mazmunini yanada ishonchli qiladi.
• Haqiqiy hayotiy misollar: Muallif muvaffaqiyatga erishgan insonlarning hikoyalari orqali nazariy bilimlarni qiziqarli tarzda ochib beradi.

Kamchiliklari:

Ba’zi o‘quvchilar uchun kitobdagi g‘oyalar oddiy yoki takroriy bo‘lib tuyulishi mumkin, chunki undagi ayrim maslahatlar boshqa motivatsion va o‘z-o‘zini rivojlantirish kitoblarida ham uchraydi.

Xulosa:

“Atom odatlar” har bir inson uchun foydali bo‘lishi mumkin. Kichik, ammo barqaror o‘zgarishlar yordamida katta natijalarga erishmoqchi bo‘lgan o‘quvchilar uchun bu kitob qo‘llanma sifatida xizmat qiladi. Kitob nafaqat odatlarni o‘zgartirish, balki hayotga umumiy yondashuvni ham yaxshilashga yordam beradi.

Telegram📚

Mutolaa premium uchun bir yillik obunani bir kishiga sovg’a qilmoqchiman. Qanday o’yin uyushtirsak sizga ma’qul, sizga ham, menga ham foydali bir o’yin bo’lishi kerak.

Takliflarni yozib qoldiring?

Telegram📚

#top50
39-o’rin

📚Kakku uyasi uzra parvoz
©️Ken Kizi

Ken Kizining “Kakku uyasi uzra parvoz” romani o‘zining chuqur ma’naviy qatlamlari, murakkab obrazlari va keskin ijtimoiy tanqidi bilan adabiyotda o‘chmas iz qoldirgan asarlardan biridir. 1962-yilda chop etilgan ushbu asar, birinchi navbatda, inson erkinligi va jamiyatning repressiv mexanizmlariga qarshi kurash mavzusini o‘rtaga tashlaydi.

Asarning qisqacha mazmuni

Roman voqealari psixiatriya shifoxonasida sodir bo‘ladi. Hikoya asosan Bromden ismli bemorning nigohi orqali bayon qilinadi. Muassasa rahbariyati vakili hamshiralar boshlig‘i Missis Retched kasalxona ichida hukmronlikni qo‘lda tutib, barcha bemorlarning ruhiy erkinligini siqib chiqaradi. Ammo yangi bemor Rendell Patrik Mörfi kelganidan keyin voqealar keskin o‘zgaradi. Mörfi o‘zining quvnoq tabiati va qoidalarga bo‘ysunmasligi bilan boshqa bemorlarning yashirin isyonini uyg‘otadi.

Asarning asosiy mavzusi

Romanning markaziy mavzusi – shaxsiy erkinlik va inson qadr-qimmati. Mörfi obrazi orqali muallif insoniyatning ichki ozodligi, o‘z-o‘zini ifoda qilish huquqi va konformizmga qarshi turish muhimligini ko‘rsatadi. Shifoxona esa metafora sifatida jamiyatdagi totalitar mexanizmlar va insonni to‘laqonli hayotdan mosuvo qiladigan tizimlarni ifodalaydi.

Asardagi obrazlar
1. Rendell Mörfi – Asarning bosh qahramoni. U hayotga bo‘lgan muhabbat va quvnoqlik ramzi hisoblanadi. Mörfi o‘zining isyonkor tabiati orqali bemorlarga nafaqat o‘z ovozini topishga, balki o‘zini hurmat qilishga yordam beradi.
2. Missis Retched – Tizimning timsoli. Uning obrazi boshqaruvchilarning shafqatsizligi va riyokorligini ifodalaydi. U bemorlarni nazorat qilish orqali o‘z kuchini saqlab qolishga urinadi.
3. Bromden – Hikoyachining o‘zi. U uzun vaqt davomida jamiyatning bosimi tufayli ovozini yo‘qotgan, ammo Mörfi orqali o‘z jasoratini tiklaydi.

Romanning falsafiy va ijtimoiy ahamiyati

“Kakku uyasi uzra parvoz” – insonning erkinlikka bo‘lgan intilishi va jamiyatni nazorat qiluvchi tizimlarning qanchalik zararli ekanligini ko‘rsatadigan asar. Kitob faqat psixiatriya muassasasini emas, balki butun jamiyatni tanqid qiladi. Missis Retched kabi kuchlar real hayotda hukumatlar, korporatsiyalar yoki boshqa ijtimoiy tuzilmalar ko‘rinishida mavjud.

Xulosa

Ken Kizining bu asari insoniyatning o‘zligini anglash va o‘z fikrini himoya qilish zarurligini yodga soluvchi ulkan adabiy yutuqdir. Roman har bir o‘quvchini shaxsiy erkinlik va tizimlarga bo‘ysunmaslik haqidagi muhim savollar ustida o‘ylashga undaydi. Uning jozibasi nafaqat syujet va obrazlarda, balki chuqur falsafiy qatlamida hamdir. Bu asar o‘z o‘quvchisiga uzoq vaqt esda qoladigan kuchli ta’sir o‘tkazadi va har bir insonning o‘z ovozini topishi uchun kurash muhimligini eslatadi.

Telegram📚

16 yoshida hibsga olingan yozuvchi.

Jek London yoshligida shahar bo’ylab kezib, “qaroqchi baliqchi” sifatida mashhur bo’lgan. U noqonuniy baliq ovlagan va bu faoliyatdan tirikchilik qilgan. Biroq, bir kuni hibsga olinib, qisqa muddat qamoqda o’tirgan. Bu voqea uni hayotini o’zgartirishga undadi va bilim olishga bo’lgan ishtiyoqini kuchaytirdi.

Jek Londonning hayotidagi 16 yoshida hibsga olingan voqeasi uning hayotida muhim burilish nuqtasi bo’lgan. U o‘sha paytlarda “qaroqchi baliqchi” sifatida tanilgan edi. Jek San-Fransisko va uning atrofidagi suv havzalarida noqonuniy baliq ovlash bilan shug‘ullangan. U kamdan-kam odam jur’at eta oladigan darajada xavfli ish qilgan: kichik qayiqda baliq ovlab, baliqlarni mahalliy bozorlarda sotgan. Bu ish uni qashshoqlikdan qutqarishi mumkin edi, ammo qonuniy emasligi sababli xavf tug‘dirardi.

Bir kuni u baliq ovlayotgan paytda qaroqchilik uchun hibsga olindi. Bu voqea uning hayotini o‘zgartirishga majbur qildi. Qamoqda o‘tirgan paytida Jek hayotini qayta ko‘rib chiqdi va bu ishni davom ettira olmasligini anglab yetdi. Hibsdan keyin u baliqchilikni tashlab, o‘qish va o‘zini rivojlantirishga qaror qildi. Aynan shu vaqtdan boshlab u kutubxonalarga qatnay boshladi, kitoblarni “yutib yuborganday” tez va ko‘p o‘qirdi.

Bu tajriba unga hayotda qonunlarni buzib, qisqa yo‘llar bilan muvaffaqiyatga erishishga intilish emas, balki mehnat va bilim orqali maqsadga erishish kerakligini o‘rgatgan. Keyinchalik bu o‘zgarish uning adabiyotdagi yutuqlarining boshlanishi bo‘ldi.

Telegram📚

Shu post 50ta reaksiya yeg’sa yana yutuqli o’yinlarni boshlayman!🔥

Bu safar yutuq ancha katta bo’ladi.

1-o’ringa Mutolaa ilovasi uchun 1 yillik obuna❤️

Qolganlari keyinroq e’lon qilinadi.

Telegram📚

#top50
40-o’rin

📚Farengeyt bo‘yicha 451
©️Rey Bredberi

Rey Bredberining “Farengeyt bo‘yicha 451” romani ilmiy-fantastik adabiyotning eng mashhur asarlaridan biri bo‘lib, kitoblar, bilim va tafakkurning yo‘q qilinishi bilan bog‘liq jamiyat muammolarini yoritadi. Asarning nomi – 451 daraja Farengeyt – qog‘ozning yonish haroratini ifodalaydi. Bu esa asarda bilimlarning yo‘q qilinishi va senzura orqali jamiyatning qanday tanazzulga yuz tutishi tasvirlanishiga ishora qiladi.

Asar syujeti

Roman bosh qahramoni Guy Montag kelajakdagi totalitar jamiyatda yashaydigan o‘t o‘chiruvchi bo‘lib, uning asosiy vazifasi yong‘in o‘chirish emas, balki kitoblarni yoqishdan iborat. Jamiyatda kitoblar noqonuniy hisoblanadi, chunki ular insonlarni mustaqil fikrlashga, hukumatga shubha bilan qarashga majbur qiladi.

Montagning hayoti qo‘shnisi Klarisse bilan tanishgandan so‘ng o‘zgaradi. Klarisse oddiy jamiyat odatlaridan farq qiladi: u dunyoga ochiq nigoh bilan qaraydigan, erkin fikrlaydigan qiz. U Montagni kundalik hayotining mazmuni haqida o‘ylashga undaydi. Klarisse bilan muloqot Montagni kitoblarga boshqacha qarashga majbur qiladi.

Montag kitoblarning asl mohiyatini va ular olib keladigan bilimning qadriyatini anglashni boshlaydi. Biroq, bu uning hukumat bilan to‘qnashuviga olib keladi. O‘zining hayotini xavf ostiga qo‘ygan holda, Montag jamiyatdan qochadi va bilimni yoddan o‘rgangan kishilar jamoasiga qo‘shiladi. Bu jamoa insoniyat bilimlarini kelajak avlodlarga saqlab qolishni maqsad qiladi.

Asar mavzulari
1. Senzura va bilimlarning yo‘q qilinishi: Roman senzura jamiyatni qanday g‘aflatga solishi va bilimlardan mahrum bo‘lish qanday oqibatlarga olib kelishini ko‘rsatadi.
2. Texnologiyaning ta’siri: Jamiyatda texnologiyalarning haddan ziyod rivojlanishi odamlar o‘rtasidagi muloqotni yo‘q qiladi, ularni yolg‘izlikka olib keladi.
3. Fikr erkinligi: Roman erkin fikrlash va bilim olishning inson hayotidagi ahamiyatini teran ochib beradi.
4. Ijtimoiy konformizm: Bredberi jamiyatdagi ko‘pchilikning fikriga ko‘r-ko‘rona ergashish va mustaqil fikrlashning yo‘qolishini tanqid qiladi.

Tahlil va xulosalar

Rey Bredberining “Farengeyt bo‘yicha 451” asari nafaqat bir jamiyatning muammolarini tasvirlab beradi, balki bugungi dunyoda ham dolzarb bo‘lgan muammolarni ko‘taradi. Bilimni nazorat qilish, senzura va texnologiyaning jamiyatga salbiy ta’siri haqidagi ogohlantirish bugungi o‘quvchiga ham o‘ta muhimdir.

Montagning o‘z hayotini o‘zgartirishga bo‘lgan intilishi va bilimni saqlash yo‘lidagi kurashi o‘quvchini savol berishga undaydi:
• “Bilimsizlikka qarshi kurash uchun nima qilishim mumkin?”
• “Erkinlik va tafakkur mening hayotimda qanday rol o‘ynaydi?”

Kimlar uchun tavsiya etiladi?

“Farengeyt bo‘yicha 451” ilmiy-fantastik adabiyot muxlislari, falsafiy va ijtimoiy masalalarga qiziqqan o‘quvchilar uchun tavsiya etiladi. Agar siz inson tafakkurining cheklanishiga qarshi kurash va bilimning qadriyatini chuqurroq o‘rganishni istasangiz, ushbu asar sizga yangi ilhom baxsh etadi.

Telegram📚

“Buyuk Gatsbi” haqida siz bilmagan 5 qiziqarli fakt:

1. Kitob birinchi marta muvaffaqiyatsiz chiqqan

F. Skott Fitsjeraldning “Buyuk Gatsbi” (1925-yil) asari hozir dunyo adabiyotining durdonasi bo‘lsa-da, u nashr etilganida tijoriy muvaffaqiyatsizlikka uchragan. Dastlab atigi 20 ming nusxa sotilgan va Fitsjerald bundan qattiq xafa bo‘lgan.

2. Gatsby ismining dastlabki varianti

Fitsjerald romanni dastlab “Trimalxio” deb nomlamoqchi bo‘lgan. Bu nom qadimgi Rim davridagi hashamatparast boyga ishora edi. Biroq, bu nom kitob ruhiga mos emas deb hisoblangan va keyinchalik *“The Great Gatsby”*ga o‘zgartirilgan.

3. Jay Gatsby haqiqiy shaxsdan ilhomlangan

Jay Gatsby qahramoni qisman Fitsjeraldning yoshligida uchratgan milliarder biznesmen Maks Gerlachdan ilhomlangan. Gerlach ham o‘z boyligini shubhali bizneslardan topgan va o‘zini yuqori jamiyatga “moslashgan” odam sifatida ko‘rsatgan.

4. Asar 1950-yillarda qayta kashf etilgan

Ikkinchi jahon urushidan so‘ng, AQShda kitob armiyada xizmat qilayotgan askarlarga bepul tarqatila boshlandi. Bu uning ommalashuviga sabab bo‘ldi va kitob 1950-yillarda adabiy klassika sifatida tanildi.

5. Daisy haqiqiy insonga asoslangan

Daisy Buchanan obrazini Fitsjerald o‘zining sevgan ayollari, xususan, Ginevra Kingdan ilhomlangan holda yaratgan. Fitsjerald Ginevrani yoshlik davrida sevgan, ammo u boy oiladan bo‘lgani uchun ularga oila qurishga ruxsat berilmagan.

Telegram📚

#top50
41-o’rin

📚Buyuk Getsbi
©️F. Skott Fitsjerald

Kirish

F. Skott Fitsjeraldning 1925-yilda nashr etilgan “Buyuk Getsbi” romani XX asr amerika adabiyotining eng mashhur asarlaridan biri sanaladi. Roman o‘tgan asrning 20-yillaridagi “Jazz asri” va Amerika orzusi mavzularini o‘rganadi. Asar ilk paytlarda katta e’tibor qozonmagan bo‘lsa-da, keyinchalik modernizm davrining muhim durdonalaridan biriga aylandi.

Mazmuni va tahlili

Roman hikoyachisi Nik Kerruey Nyu-York yaqinidagi G‘arbiy Yeggda (West Egg) yashaydi va boylik, shon-shuhrat ortidan quvayotgan jamiyatni kuzatadi. Uning qo‘shnisi – sirli millioner Jey Getsbi o‘zining hashamatli kechalari bilan mashhur. Ammo Getsbi bu boylik va dabdabani o‘zi uchun emas, balki o‘tgan sevgisi – Deyzi Byukenan uchun yaratgan. Deyzi esa boshqa bir badavlat odam, Tom Byukenan bilan turmush qurgan. Roman Getsbining Amerika orzusi yo‘lida halokatga uchrashini, jamiyatning yuzaki va vafosizligini ochib beradi.

Fitsjerald “Buyuk Getsbi” orqali jaz asrining yorqin, ammo ma’nosiz hayotini, haddan ziyod moddiylashgan jamiyatning axloqiy inqirozini tasvirlaydi. Getsbi boylikka erishgan bo‘lsa ham, jamiyat tomonidan hech qachon to‘liq qabul qilinmaydi. Uning Deyziga bo‘lgan muhabbati idealizatsiya qilingan va oxir-oqibat afsonaga aylanadi.

Asarning asosiy mavzulari
1. Amerika orzusi – Getsbining muvaffaqiyat yo‘li Amerika orzusining yorqin timsoli bo‘lsa-da, u orzular qanchalik beqaror ekanini ko‘rsatadi.
2. Boylik va axloqiy tanazzul – Asarda boylik va shon-shuhratga erishgan odamlar axloqiy jihatdan qashshoq ekani tasvirlanadi.
3. Muhabbat va illyuziya – Getsbi Deyziga bo‘lgan muhabbatini hayotidagi asosiy maqsadga aylantiradi, lekin bu muhabbat faqat uning xayolida mukammal edi.
4. Jamiyatdagi tabaqalanish – Sharqiy Yegg (East Egg) va G‘arbiy Yegg (West Egg) o‘rtasidagi tafovut eski va yangi boylik egalari o‘rtasidagi ijtimoiy tafovutni aks ettiradi.

Uslub va poetik tasvir

Fitsjeraldning yozish uslubi o‘ziga xos liriklik, ramziy ma’nolar va yorqin tasvirlar bilan ajralib turadi. Asardagi eng mashhur ramzlardan biri – yashil chiroq (Deyzining uyidan ko‘rinib turadigan yashil chiroq) – umid va yuksak orzular timsolidir. Shuningdek, Kul vodiysi (Valley of Ashes) insoniy axloqiy inqirozni ifodalaydi.

Xulosa

“Buyuk Getsbi” – nafaqat o‘tgan asrning muhim adabiy yodgorligi, balki bugungi jamiyat uchun ham dolzarb asar. Bu roman orzularning qanchalik nozik va beqaror ekanini, boylik va baxtning har doim ham qo‘lga kiritilavermasligini, inson qalbidagi umid va xafachilikni aks ettiradi. U fitratan romantik, fojiali va o‘ta poetik asar bo‘lib, o‘quvchini chuqur mushohadaga undaydi.

Agar siz insoniy orzular, muhabbat va jamiyatning murakkab tomonlarini aks ettirgan durdona asarlar bilan tanishishni istasangiz, “Buyuk Getsbi” albatta o‘qishga arziydi.

Telegram📚

Xalqlarning buyuk ko’chishi boshlanmoqda…

Telegram📚

Erix Mariya Remarkning oxirgi kunlari va vasiyati

1950-yillarning oxiridan boshlab, Remark o‘z umrining katta qismini Shveysariyaning Lokarno shahrida o‘tkazdi. Bu joyni u bejiz tanlamagan — u yerda osoyishtalik topishni, shovqinli dunyodan chetda bo‘lishni xohlagan. Uning salomatligi yillar o‘tgan sari yomonlashdi, ayniqsa, yoshligida olgan jarohatlari va urushning ruhiy zarbalari ta’sir qila boshladi. U yurak xastaligi va alkogolga qaramlik bilan kurashgan.

Shaxsiy arxivlarini yo‘q qilish vasiyati

Hayotining oxirida Remark o‘zining barcha shaxsiy kundaliklari, qo‘lyozmalari va xatlarining katta qismini yo‘q qilishni vasiyat qilgan. Bu qarorining sababi to‘liq ma’lum emas, ammo ayrim tadqiqotchilar buni uning shaxsiy hayotiga haddan tashqari aralashuvni istamaganligi bilan bog‘lashadi. U o‘zining shaxsiy maktublari yoki e’tiroflari keyinchalik ommaga oshkor bo‘lishini xohlamagan.

Ba’zi hujjatlar saqlanib qolgan bo‘lsa-da, Remark o‘zi yozgan ko‘plab materiallarni yo‘q qilgan. Bu esa adabiy olam uchun katta yo‘qotish bo‘ldi, chunki u o‘z hayoti va asarlari haqida ko‘p narsalarni sir saqlagan edi.

O‘limi va qabri

1970-yil 25-sentyabrda 72 yoshida yurak xurujidan vafot etgan. Uning jasadi Lokarnodagi oddiy qabrga dafn etildi. Remark qabri ustiga ulkan yodgorlik yoki haykal qo‘yilishini istamagan. Uning istagiga ko‘ra, qabri nihoyatda sodda va kamtarona tarzda bezatilgan.

Bugungi kunda Lokarnodagi qabriston uning muxlislari tashrif buyuradigan muqaddas joylardan biriga aylangan. Remarkning qabr toshida oddiygina “Erich Maria Remarque” deb yozilgan, xolos. Bu ham uning hayotdagi falsafasini – ortiqcha shovqindan uzoqlikni aks ettiradi.

Telegram📚