Dr Muhammadin

Sizlar Bilan Vebinardan Oz bo'lsaham Ma'lumotlar Bo'lishgim Keldi🤝

DENTIN-PULPA KOMPLEKSI.

Dentin va dentin kanalchalari.

Dentin Emal ostida joylashgan tish qattiq toʻqimasi boʻlib chaynov paytida bosimni kompensatsiya qilib tishga mustahkamlik va elastiklik beradi. Dentinning yana bir muhim funksiyasi bu pulpa toʻqimasini butunligini saqlashga yordam beradigan himoya funksiyasidir.

Dentin emal va sement bilan qoplangan holatda ham dentin kanalchaliri ichidagi suyuqlik orqali tish pulpasiga taʼsurot signallari oʻtib turadi. Harakat faqat pulpa tomonga emas balki pulpadan toʻqima suyuqligi, plazma va boshqa moddalar korinishda tashqi tomonga ham harakat amalga oshiriladi.

Qandaydir sabab bilan ochilib qolgan dentin va uning kanalchalari bakteriyalar invaziyasi (kirib ketishi) uchun qulay sharoit boʻladi. Nuqson qancha chuqur boʻlsa shuncha koʻp kanalchalarga yoʻl ochiladi.
Dentin kanalchalari emalga yaqin yuzalarda 1 mm² da 20 000 atrofida boʻlib, diametri 0,5 mkm tashkil qiladi. Pulpa tomon esa kanalchalar konvergensiyalani (bir biriga yaqinlashadi) va 1 mm² da 50 000 kanalchalar pulpaga ochiladi, diametri esa 2,3 - 3 mkm boʻladi.
Yuqorida aytib oʻtganimizdek taʼsurotlar dentin kanalchalari orqali pulpaga oʻtadi. Bu taʼsurotlar yoʻlida birinchi bolib odontoblastlar turadi.

Instagram | Telegram

DENTIN-PULPA KOMPLEKSI.

Odontoblastlar. Dentinni himoya mexanizmi.

Odontoblastlar yaqqol funksiyasi bu dentinni shakllantirish va saqlab qolishga qaratilgan. Dentin ostida(oʻsimtasi dentin ichida) va pulpa periferiyasida joylashgan odontoblastlar mikroorganizmlar yoʻlida birinchi qarshilik koʻrsatuvchi struktura hisoblanadi. Odontoblastlar ishlab chiqargan molekulalar mikroorganizmlarga qarshi kurashish va pulpaga havf yaqinligini bildirish vazifalarini bajaradi. Shu bilan odontoblastlar nafaqat dentin hosil qilish balki immun himoya tizimida ham ishtirok etadi.

Dentinning hosil boʻlishi.
Odontoblastlar tish rivojlanish paytida oʻz osigʻi atrofida dentin hosil qilib boradi. Bu birlamchi dentin deb ataladi. Hayot davomida odontoblastlar dentin hosil qilib pulpa boshligʻi tomon harakat qiladi va natijada pulpa boʻshligʻi yosh oʻtgani sari torayib boradi. Bu narsani yoshi katta bemorlarda endodontik davolash jarayonida hisobga olishimiz kerak.
Oddiyroq qilib chuntiradigan boʻlsak odontoblastlar quyidagi xildagi dentinlarni hosil qiladi. (Baʼzi adabyotlarda yoki institutda ustozlar shu tasnifni soʻrashadi)
• birlamchi dentin - tish rivojlanish paytida hosil boladigan dentin.
• ikkilamchi dentin - tish rivojlanib boʻlganidan keyin yosh oʻtishi davomida normal holatda hosil boʻladigan dentin
• uchlamchi dentin - patologik jarayonlarga javob reaksiyasi va himoya funksiyasi oʻlaroq paydo boʻladigan dentin.
Lekin baʼzi adabiyotlarda ikkilamchi va uchlamchi dentinni bitta qilib "oʻrinbosar dentin" deb atashadi. Nazarimizda shu terminni ishlatish maʼqulroq, yaʼni tish rivojlanishida birlamchi dentin hosil boʻladi, undan keyingi paydo boʻlgan dentin esa "oʻrinbosar dentin".
Oʻrinbosar dentin hosil boʻlishiga omillar
1. Yosh oʻtgani sari.
2. Infeksion omilga qarshi himoya sifatida.
3. . Vrach tomonidan turli manipulatsiyalar amalga oshirish jumladan Plomba qoʻyganimizdan soʻng. Tishni oʻzini ozi himoya qila olish xususiyatini eʼtiborga olish lozim.

Ikkilamchi odontoblastlar. Dentin ostida joylashgan odontoblastlar osimtalari bilan dentin kanallariga kirib turgani uchun boshqa joyga surila olmaydi yoki boʻlinib koʻpaya olmaydi. Shundan kelib chiqib birlamchi odontoblastlar oʻlsa dentin hosil boʻlmaydimi degan savol paydo boʻladi. Soʻngi tadqiqotlarga qaraganda dentinga yaqin joylashgan asos hujayralar odontoblastlarga oʻxshab differensialanishadi va oʻrinbosar dentin hosil qilishda ishtirok etishadi.

Instagram | Telegram