САДАҚА
Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ ривоят қилади. Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам дедилар:
“Бир киши садақа қилишга қасд қилиб пул олиб чиқди. Уни ўғрига берди. Кишилар “ўғрига садақа қилинди” деб гапира бошлашди. Ҳалиги киши Аллоҳга ҳамд айтиб яна садақа қилишга қасд қилди ва пул олиб чиқиб зинокор аёлнинг қўлига берди. Кишилар “зинокор аёлга садақа қилинди” деб яна гапира бошлашди. Ҳалиги киши яна Аллоҳга ҳамд айтди ва сақада қилишга қасд қилиб пул олиб чиқди ва уни бойга берди. Кишилар “бойга садақа қилинди” дея буни ҳам гапиришди. У киши: “Алоҳим! Сенга ўғри учун ҳам, зинокор аёл учун ҳам, бой киши учун ҳам ҳамд бўлсин!”, деди. Тушида унга шундай дейилди:
“Ўғрига берган садақанг эҳтимол уни иффатли бўлишига сабаб бўлар. Зинокор аёлга берган садақанг эҳтимол унинг иффатли бўлишига сабаб бўлар. Бойга берган садақангдан эҳтимол бой ибрат олиб ўзидаги Аллоҳ унга берган бойликдан инфоқ қилар!”.
Биринчи дарс:
Инсонлар доимо шу. Уларга раддия бермасанг қўрқоқ дейишади. Садақа қилсанг риёкор дейишади. Олимнинг ортидан юрсанг хушомадгўй дейишади. Гуноҳкор билан юрсанг унга шерик дейишади. Хотинингга яхшилик қилсанг хотинқули дейишади. Улар билан гуноҳда шерик бўлмасанг тепса-тебранмас дейишади. Пора олмасанг содда дейишади. Ҳижоб ўрасанг қолоқ дейишади. Юзингни ёпсанг террорчи ёки хуниклигини яшираяпти дейишади. Аёл киши эрига итоат қилса шахсияти заиф аёл экан дейишади.
Улар сизни ўзгартиришига йўл қўйманг. Уларни хурсанд қилиш учун асосларингиздан воз кечманг. Агар инсонларга эътибор берсангиз кўпи ҳатто Аллоҳдан ҳам рози эмас. Сиздан рози бўлармиди!
Иккинчи дарс:
Инсонларни Аллоҳ сари етакланг. Ёдингиздан чиқмасин, Аллоҳ таоло Пайғамбарларини осийларни тўғри йўлга солиш учун юборган. Агар инсонлар тоат аҳли бўлишса Пайғамбарларга муҳтож бўлишмас эди.
“Мен сизнинг олий Роббингизман” деган кимсага Аллоҳ Пайғамбар юбориб юмшоқ сўзлашни тавсия қилди.
“Санамлар Аллоҳнинг қизларидир” дейдиган кимсаларга Аллоҳ инсонлар ичида энг сараси бўлган зотни Пайғамбар қилиб юборди.
Инсонларнинг гуноҳига худди хўжайиндек қараманг. Уларга худди қулдек боқинг. Аллоҳ сизга берган ҳидоят неъматининг закоти адашганларни Аллоҳ томон етаклашингиздир. Ўзингиз ҳидоят топа олмас эдингиз. Аллоҳ таоло сизга буни неъмат ўлароқ тақдим қилди. Гуноҳкорларга худди бало аҳлига, ногиронларга қарагандек қаранг. Чунки беморлик залолатдан енгилроқдир. Бемор инсоннинг беморлиги гуноҳларига каффорат бўлади. Залолатнинг эса оқибати ёмон!
Учинчи дарс:
Тўғри, биз ишларга зоҳиран қарашга ва ҳукм қилишга буюрилганмиз. Аммо ташқи кўринишга алданиб ҳам қолмаслигимиз керак. Шунақа гуноҳкорлар борки, улар аксар дин савдогарларидан кўра кўпроқ Аллоҳ ва Расулини яхши кўришади. Аммо уларнинг шаҳвати ғолиб бўлган. Шайтонлари ҳукмрон бўлиб олган. Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
“Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламнинг даврларида бир киши бор эди. Унинг исми Абдуллоҳ, лақаби эса эшак эди. Жуда ҳам ҳазилкаш ва қувноқ эди. Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламни кулдириб юрар эди. У ароқ ичар эди. Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам унга ароқ ичгани учун бир неча бор дарра урдилар. Яна бир сафар ичганида кишилардан бири уни лаънатлади:
“Эй Аллоҳим! Уни лаънатлагин. Намунча кўп ичмаса!”.
Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам унга дедилар:
-Уни лаънатламанглар! Аллоҳга қасамки, у Аллоҳ ва Расулини яхши кўради!
Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ ривоят қилади. Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам дедилар:
“Бир киши садақа қилишга қасд қилиб пул олиб чиқди. Уни ўғрига берди. Кишилар “ўғрига садақа қилинди” деб гапира бошлашди. Ҳалиги киши Аллоҳга ҳамд айтиб яна садақа қилишга қасд қилди ва пул олиб чиқиб зинокор аёлнинг қўлига берди. Кишилар “зинокор аёлга садақа қилинди” деб яна гапира бошлашди. Ҳалиги киши яна Аллоҳга ҳамд айтди ва сақада қилишга қасд қилиб пул олиб чиқди ва уни бойга берди. Кишилар “бойга садақа қилинди” дея буни ҳам гапиришди. У киши: “Алоҳим! Сенга ўғри учун ҳам, зинокор аёл учун ҳам, бой киши учун ҳам ҳамд бўлсин!”, деди. Тушида унга шундай дейилди:
“Ўғрига берган садақанг эҳтимол уни иффатли бўлишига сабаб бўлар. Зинокор аёлга берган садақанг эҳтимол унинг иффатли бўлишига сабаб бўлар. Бойга берган садақангдан эҳтимол бой ибрат олиб ўзидаги Аллоҳ унга берган бойликдан инфоқ қилар!”.
Биринчи дарс:
Инсонлар доимо шу. Уларга раддия бермасанг қўрқоқ дейишади. Садақа қилсанг риёкор дейишади. Олимнинг ортидан юрсанг хушомадгўй дейишади. Гуноҳкор билан юрсанг унга шерик дейишади. Хотинингга яхшилик қилсанг хотинқули дейишади. Улар билан гуноҳда шерик бўлмасанг тепса-тебранмас дейишади. Пора олмасанг содда дейишади. Ҳижоб ўрасанг қолоқ дейишади. Юзингни ёпсанг террорчи ёки хуниклигини яшираяпти дейишади. Аёл киши эрига итоат қилса шахсияти заиф аёл экан дейишади.
Улар сизни ўзгартиришига йўл қўйманг. Уларни хурсанд қилиш учун асосларингиздан воз кечманг. Агар инсонларга эътибор берсангиз кўпи ҳатто Аллоҳдан ҳам рози эмас. Сиздан рози бўлармиди!
Иккинчи дарс:
Инсонларни Аллоҳ сари етакланг. Ёдингиздан чиқмасин, Аллоҳ таоло Пайғамбарларини осийларни тўғри йўлга солиш учун юборган. Агар инсонлар тоат аҳли бўлишса Пайғамбарларга муҳтож бўлишмас эди.
“Мен сизнинг олий Роббингизман” деган кимсага Аллоҳ Пайғамбар юбориб юмшоқ сўзлашни тавсия қилди.
“Санамлар Аллоҳнинг қизларидир” дейдиган кимсаларга Аллоҳ инсонлар ичида энг сараси бўлган зотни Пайғамбар қилиб юборди.
Инсонларнинг гуноҳига худди хўжайиндек қараманг. Уларга худди қулдек боқинг. Аллоҳ сизга берган ҳидоят неъматининг закоти адашганларни Аллоҳ томон етаклашингиздир. Ўзингиз ҳидоят топа олмас эдингиз. Аллоҳ таоло сизга буни неъмат ўлароқ тақдим қилди. Гуноҳкорларга худди бало аҳлига, ногиронларга қарагандек қаранг. Чунки беморлик залолатдан енгилроқдир. Бемор инсоннинг беморлиги гуноҳларига каффорат бўлади. Залолатнинг эса оқибати ёмон!
Учинчи дарс:
Тўғри, биз ишларга зоҳиран қарашга ва ҳукм қилишга буюрилганмиз. Аммо ташқи кўринишга алданиб ҳам қолмаслигимиз керак. Шунақа гуноҳкорлар борки, улар аксар дин савдогарларидан кўра кўпроқ Аллоҳ ва Расулини яхши кўришади. Аммо уларнинг шаҳвати ғолиб бўлган. Шайтонлари ҳукмрон бўлиб олган. Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
“Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламнинг даврларида бир киши бор эди. Унинг исми Абдуллоҳ, лақаби эса эшак эди. Жуда ҳам ҳазилкаш ва қувноқ эди. Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламни кулдириб юрар эди. У ароқ ичар эди. Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам унга ароқ ичгани учун бир неча бор дарра урдилар. Яна бир сафар ичганида кишилардан бири уни лаънатлади:
“Эй Аллоҳим! Уни лаънатлагин. Намунча кўп ичмаса!”.
Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам унга дедилар:
-Уни лаънатламанглар! Аллоҳга қасамки, у Аллоҳ ва Расулини яхши кўради!