IZLAGANIM...

Ўқитувчини ҳайдаб юборишга қодир ўқувчилар

Ишдан қайтаётиб йўловчили таксига чиқдим. Орқада иккита ўқувчи (афтидан опа-укалар бўлса керак), олдиндаги ўриндиқда бир аёл бор. Мен ўтиришим билан машина қўзғалди.
Олдиндаги аёл  (таниши бўлса керак), тўлагина гавдасини, буриб ўтирмай, орқадаги  7-8-синфлар чамасидаги қизга савол бериб кетяпди. Беихтиёр қулоқ тутдим.
— Яхши ўқияпсанми?
—Бўлади...(демак яхши ўқимайди)
—Ўқитувчинг ким?
—Фалончи....
—Ҳа...
—Лекин биз ўқитувчимизни ҳайдаб юбормоқчимиз?
—Нега?
—Э, ёқмайди. Бизга ҳам, ота-оналарга ҳам.
—Нима, қаттиққўлми?
—Ҳа, жудаям. Яқинда ҳайдаб юборамиз.
Охири портладим-да!
—Қайси жинояти учун  ҳайдаб юбормоқчисизлар?
—Шунчаки, кўпчиликка ёқмайди.

Менга қолса, тиззасининг тепаси бир қарич кўтарилиб, ёйилган сочлари шамолда ўйнаётган, қўлидаги шапалоқдек телефонидан кўз узмай ўқитувчисини ёмонлаб кетаётган шу қизнинг ўзини ҳайдаб юборардим.
Бир пайтлар биз ўқитувчилар болаларни шундай қўрқитар эдик,  энди тескариси бўпти-да.
Шу қизни бир боплай дедим. Манзилимга яқин қолганда
—Мен сен ўқиётган мактабда ўн беш йил ишлаганман,(чиндан ҳам ишлаганман) сен айтган ўқитувчини ҳам танийман. Эртага кўриб қолсам айтаман, энди сизларни навбатма-навбат елкасида опичиб юради, фақат, илтимос, ишдан ҳайдаб юборманглар!

Шу гапни айтдиму унинг бўзариб кетган юзига бир қараб, машинадан тушиб кетдим.

©Феруза Салходжаева

P.S. Bugungi kunning dolzarb mavzularidan biri qalamga olingan. Sizda-chi, sizning maktabingizda ham bu holatlar boʻlyaptimi? Yurak achishadi-ya, qarang!

Millat oydinlariga shunday munosabatda boʻlish sizningcha toʻgʻrimi?

#Saboqlar

Nafsimga o‘gitlar turkumidan

Odatda, ikki gapning birida so‘kinib gapiradiganlarni men sira yoqtirmayman. Yozganida so‘kish so‘zlarini qo‘shadiganlarni-ku umuman odobsiz sanayman.

Ko‘chada tugul, buning ustiga, erkaklar bir chetda qolib, mana shu fb.da ham bemalol erkakcha so‘kinib yozadigan ayollar paydo bo‘ldi hatto! Sezgan zahotim bundaylarni yo "do‘stlik"dan o‘chiraman, yoki tagi-tugi bilan gumdon qilaman.

Har qanday g‘azabni so‘kmasdan, odob doirasida ham ifodalasa bo‘ladi. Tilimiz bunga boy.

So‘kish ilgaridan o‘zimizda ham bo‘lgan bo‘lsa-da, bu qadar ochiqlikka o‘risdan keyin chiqdi. O‘risning o‘rgansa bo‘ladigan tomonlari qolib, axloqsiz-odobsiz tomonlarini ko‘proq yuqtirdik o‘zimizga. Bittasi shu so‘kish. So‘kish bo‘lganida ham, pardasiz va boloxonador qilib so‘kish.

Hozir ko‘chalarda, bozorlarda, ulovlarda (tevarakda ayol-qizlar borligiga qaramay) bemalol og‘iz ko‘pirtirib so‘kishlar oddiy hol bo‘lib qolgan. Hatto ayol-qizlar parvo qilmay qo‘ydi. Quloqlarini so‘kish so‘zlariga shu qadar to‘ldirib tashladik, quloqdan o‘tib yuraklariga borib yerlashdi va endi o‘zini tiya olmaganlarining tiliga ham chiqib ketyapti.

Jamiyat o‘zini shunaqa iplos odatlardan baribir toza tutgani yaxshi deb o‘ylayman. Tag‘in bilmadim...

Harholda o‘zimga o‘git bo‘lsin deb yozdim buni. Urkaltak-surkaltak qilib yubormanglar yoqmagan bo‘lsa...

©Nurulloh Muhammad Raufxon

Илм олишда 6 та муҳим қоида:

1⃣. Ота-она дуоси:
Уларнинг дуоси билан илминг мукаммал ва зиёда бўлур, Ишонмасанг эрталаб қўлларини дуога очдир.

1⃣. Устозлар дуоси:
Илм олинмайди, у юқади. Устозларимизни севайлик ва севилайлик, шунда устозингни тажрибасини ўзингда кўрасан.

3⃣. Хулқ-атвор:
Ўта даражада жиддий юриш кибрга олиб келади ва ўрганиш сустлаштиради, ўрганган нарсаларингни кибр ила ишлатма, меҳр ила ишлат.

4⃣. Уйқу:
Дарс қилаётганда уйқу бу шайтондан, шунинг учун дўстим таҳоратда юриш ва дарс қилиш бу муҳим.

5⃣. Дарс қолдирмаслик:
Бугунги қилинмаган дарс + эртанги дарс оғирлик қилади,
Эртанги оғирлик қилинган иш бу сенинг сустлашаётганлигингдан далолат.

6⃣. Вақт:
Вақт ҳеч қачон келмайди  вақт кетади. Тушунган тушунди.

OXIRGI KUN...

O‘tib borar o‘ttizinchi kun,
Eshitilar shom uchun azon.
Alvido, deyishga qo‘rqaman,
Ko‘rishguncha, deyman, ramazon...

Yelkanlari ufqqa sho‘ng‘igan
Manzarani eslatgan kabi
Qaylargadir savob ko‘tarib
Suzib borar umr markabi.

Men orolda qolayotgan o‘y —
O‘sha ertakdagi Robinzon...
O‘n bir oylik yolg‘izligim qo‘y,
Seni kutmoq — sharaf, Ramazon!

Bittadan yoz, ham qishu bahor
O‘tkazamiz, xo‘p, mayli, degin.
Suyukligim, lekin va’da ber -
Men sho‘rlikni sog‘inib kelgin.

Yelkanlaring xilpillat mahzun,
Ol mendanam ko‘p-ko‘p xavotir.
Ha, ramazon, bilmaysan-da sen,
Yo‘qligingda ne ishlar sodir...

Sen kelasan, gullar bu maskan
Voqif bo‘lib azaliy sirdan.
O‘n bir oyda dilimni ezgan
Gunohlarim kuyadi birdan.

Unutilar ortdagi zahmat,
Peshonamda rahmat terlari.
Ko‘z yoshlardan qolarmikan-yey
Yurakning vahm, mavhum kirlari?!

Sog‘inching-la but bugun yurak —
Takror-takror vaslingga yetish
Va qo‘shimcha birgina tilak:
Bu oroldan sen bilan ketish!!!"

Ko‘nglim endi tamomiyla to‘q,
Tugab qoldi shomga ham azon -
Lug‘atimda xayr so‘zi yo‘q,
Ko‘rishguncha, deyman, ramazon!

Alvido, deyishga qo‘rqaman...

©Xayrulla Hamidov

#Saboqlar

HOZIRJAVOBLIK SAN’ATI

Arab tilidagi "ruh" so‘zi jon, kishining ichki olami, his-tuyg‘ularni aks ettiruvchi kayfiyat, ma’naviyat kabi bir necha ma’nolarni anglatadi.

Sha’biydan:

- Ruh ham kasal bo‘ladimi? - deb so‘rasalar,

- Ha, yoqtirmagan odamlaring bilan hamsuhbat bo‘lganingda, deb javob bergan ekan.

Bir kuni do‘stlaridan biri uni ikki yoqtirmagan odamlari o‘rtasida ko‘rib:

- Ruh (jon) qalay? - desa,

- O‘zini taslim qilish arafasida, - deb javob bergan ekan.

Arabchadan Muqim Mahmud tarjimasi

Bir maktab direktori ishga olayotgan har bir o‘qituvchi xodimiga shu xatni jo‘natgan ekan.

“Hurmatli o‘qituvchi! Men konslagerdan omon qolganman. Ko‘zlarim hech bir inson ko‘rmasligi kerak bo‘lgan voqealarning guvohi bo‘ldi:

— olim-muhandislar qanday qilib gaz kameralarini qurayotganini;

— tajribali shifokorlar bolalarni qanday zaharlayotganini;

— malakali hamshiralar chaqaloqlarni qanday o‘ldirishayotganini;

— oliy o‘quv yurtlari bitiruvchilari bolalar va ayollarni otib, olov yoqib o‘ldirayotganini...

Shuning uchun, men ta’limga ishonmayman. Sizdan yagona iltimosim: o‘quvchilar, eng avvalo, inson bo‘lib yetishishiga yordam bering. Sizning mehnatlaringiz samarasi hech qachon bilimli yirtqichlar, zehni o‘tkir jallodlar va o‘qimishli Eyxmanlar paydo bo‘lishiga olib kelmasligi kerak. O‘qish, yozish, matematika kabi fanlar farzandlarimiz INSON bo‘lib yetishishiga yordam bersagina muhim ahamiyatga ega bo‘ladi”.

#Saboqlar

SUN’IY ONG

Suqrot keltirgan afsonaga ko‘ra, Misr ilohi Tot hukmdor Tamusga yozish san’atini o‘rgatganida, Tamus buning inson ongini zaiflashtirishidan ogohlantirgan edi.

Darhaqiqat, to yozuv paydo bo‘lganiga qadar insonlar ma’lumot va xabarlarni og‘zaki ravishda yetkazar, shuning uchun inson balog‘at va fasohat bilan, mohirona nutq ila so‘zlashga uringan. Inson juda katta hajmdagi ma’lumotlarni oson yodlab olar, uni o‘zgalarga bexato yetkazib berar edi. Buni islomning ilk davridagi badaviylar misolida ko‘rish mumkin.

Yozuvning paydo bo‘lishi va jamiyatda keng tarqalishi og‘zagi nutqning zaiflashuviga va odamlarda balog‘at va fasohat bilan so‘zlashish salohiyatining yo‘qolishiga sabab bo‘ldi.

Biroq, shu bilan birga ma’lumotlarni yozib qolish, zamonlar va makonlar osha yetkazish imkoniyati paydo bo‘ldi. Yozuv kashfiyoti inson hayotining o‘zgarishi, transformatsiyasiga sabab bo‘ldi.

Hind-Arab raqamlari Yevropaga musulmonlar orqali X–XI asrlarda kirib keldi. Biroq, yevropaliklarning ushbu yangilikni o‘zlashtirishiga taxminan 500 yil davr kerak bo‘ldi. Asosan, uning musulmonlar odati ekani, hisob-kitoblarning yangicha usulda qilingani bois aldanib qolishdan xavotir va boshqa sabablar ham shunga ta’sir ko‘rsatdi.

Aytishlaricha, Gutenberg birinchi bor bosmaxonaga asos solganida, Usmoniylar imperiyasi ushbu yangilikni, mavjud kitobat san’atiga zarar berishi va kitoblarning qadrini tushirishi bilan ahamiyatga olmagan. Biroq bosmaxonalar keyinchalik kitob san’atida kutilmagan o‘zgarishlarni olib keldi.

Shu va shunga o‘xshash har bir o‘zgarishlar insoniyat tarixida katta o‘zgarishlar va transformatsiyalarni keltirib chiqaradi.

Har bir davrda inson o‘zining biror salohiyatini yo‘qotib, o‘rniga yangi salohiyatlarni egallaydi.

O‘ylaymanki, sun’iy intellekt ham shunday o‘zgarishlarni olib keladi. Biroq, qo‘rqamanki, Tamus aytganidek, yozuv insonning nutqidagi fasohat va balog‘atga salbiy ta’sir ko‘rsatganidek, sun’iy intellekt afkor-ommani fikrlash va aql yuritish imkoniyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Shundoq ham tiktok va instagram rilslariga mubtalo bo‘lgan insonlar endi aqlini ham ishlatishga erinadigan bo‘lib qoladi. Zotan inson tanasida eng dangasa qobiliyat fikr yuritish qobiliyatidir.

© Said Komil

#Saboqlar

JOSUS

  Xalifa Umar ibn Abdulaziz rohimahulloh xodimi Muzohimga xalifa bo‘lgan paytida shunday degan edi:
   "Hokimlar avom xalq orasiga josuslar qo‘yishadi. Men esa seni o‘zimga josus qildim. Agar mendan meni ayblaydigan biror so‘z eshitsang yoki senga yoqmaydigan biror ishni ko‘rsang darhol ogohlantir, menga nasihat qil, meni qaytar!".

#ibrat

Odamning odamga ishi tushadi — dunyo shunday yaratilgan!

"Quloqqa chalingan gaplar"dan

#ibrat

«Сен менга кераксан!»

Жуфтликнинг асл саодати - шу.

© "Quloqqa chalingan gaplar"dan