Metroga chiqqanimda har kun shu holatga guvoh bo'laman. Hech kim insonlarni yuziga qaramaydi, qarash uchun telefonidan boshini ko'targani erinadi. Hammaga bir-bir qarab chiqaman, hissiz, bir xil yuzlarga qarab yuragim siqiladi.
Yoshligimda metroga minardim, kirib chiqqan insonlarni yuzlarini tomosha qilardim. Talabalar kitob o'qib yoki uxlab ketishardi. O'qiyotgan kitoblariga qarardim, nomi qiziqroq kitoblarni o'qiyman deb, xotiramga ismini muhrlashga harakat qilardim.
Uxlab bekatidan o'tib ketsaya, turgazish kerakmikin, yo o'zi turarmikim deb ich-etimni yerdim.
Har bekatda tushib, devordagi san'at asarlarini soatlab tomosha qilgan kunlarim ham bo'lgan. Eng yoqtirgan bekatim "kosmonavtlar" edi.
Mashinada ketayotib, yo'ldagi e'lonlarni, afishalarni o'qirdim. Uylarni shaklini tomosha qilardim. Bu uylarni ichida nimalar bo'lyapti ekan, bu uylarni qaysi ishchilar qurgan ekan, ular hozir tirikmikin deb hayol surardim. Shu sabab ham, Toshkent ko'chalarini besh qo'limdek bilaman.
Poliklinikaga chiqqanimda, insonlarni yuzlarini o'qishga harakat qilardim. Bu ayol nega keldi ekan, bolasi nima kasal ekan, shifo toparmikin, doktor nima tashxis qo'yar ekan, ishqilib oddiy shamollash bo'lsin-da, deb qo'yardim.
Institutim Hasti Imom majmuasi ichida edi. Turistlarga ko'zimiz tushmagan kun deyarli bo'lmasdi. Bular maqbaralarga, masjidlarga kirganda bizdek hayajonlanarmikin, biz sezgan sakinatni ular ham his qilarmikin, Usmon mushafini ko'rganida titrab ketarmikin, yo bu sakiynat faqat musulmonlarga xosmikan-a, deb o'ylardim.
His qilsa kerak, biz ro'molda bo'lsak ham tabassum qilib o'tadiku, rasmlarga ham oladi, demak biz ko'zlariga chiroyli ko'rinyapmiz deb qo'yardim.
Men ko'chaga har qadam tashlaganimda, o'zim uchun nimadir yangi narsa ko'rish, kashf qilish, o'rganish uchun chiqayotganimni his qilardim.
Yurgan yo'limda atrofni o'rganar, o'zimga xulosalar chiqarar, yangi yuzlar kashf qilardim.
Farazlar, tahminlar, ehtimollar haqida o'ylash go'zal edi.
Bola bo'lib kelganim Toshkent, vaqtlar o'tib meni ulg'aytirdi.
Yangi chehralarni, yangi daraxtlarni, yangi o'simliklarni, yangi qoidalarni, yangidan yangi mo'jizalarni, yangi tajribalarni, yangi his-tuyg'ularni, yangi do'stlarni menga tanitdi.
Bugungi avlod, bu narsalarni men ko'rib o'rgangandek o'z ko'zlari bilan zavqlanib emas, kamera orqasidan ko'rib, his qilmay turib o'rganayotganlari meni xafa qiladi.
Hozirgi bolalar, gilosni egizagi chiqdi deb, qulog'iga zirak qilib ilishmaydi. Uni yeyishadi xolos, zavqlanishmaydi.
Hozirgi bolalar, bedalar ichidan to'rt yaproqlisini qidirishmaydi.
Hozirgi bolalar, bodom daraxti gullaganida, uylariga chopib buni suyunchisini olishmaydi.
Hozirgi bolalar, qulupnayni ustidagi urug'larni sanashmaydi.
Hozirgi bolalar, maktabdan kelib ko'chaga o'ynagani chopishmaydi.
Hozirgi bolalar, uyimizga qaldirg'och in qurdi, endi bir yil uyimizda janjal bo'lmaydi deb quvonishmaydi.
Hozirgi bolalar, yomg'irdan keyin kamalak chiqadi deb soatlab osmonga tikilishmaydi.
Hozirgi bolalar, qarindosh bolalar bilan bir ko'rpa ostida ertalabgacha suhbatlashib tong ottirishmaydi.
Hozirgi bolalar, itbaliq tutishni, chigirtka ovlashni, qurbaqani ortidan quvishni bilishmaydi.
Hozirgi bolalar, loydan o'zlariga idish-tovoqlar, yog'ochdan o'yinchoqlar, jo'horidan sochpopukli qog'irchoqlar yasashni bilishmaydi.
Hozirgi bolalar, ko'chalarda oyoqyalang chopishmaydi.
Tuproqni, suvni, havoni, tabiatdagi jamiyki mo'jizalarni jismlari bilan his qilishmaydi.
Bu rasmni ko'rib, yer yuzida, ko'k ostida, biz uchun yaratilgan go'zalliklardan bebahra qolayotgan naslga achindim.
Post meni atrofimdagilardan kelib chiqib yozildi, hamma joyda shunday deyish fikridan mutlaqo yiroqman.
Ummu Zaynab
