2 soatlik kino uchun ssenariy yozish jarayoni asosan quyidagi bosqichlarga bo'linadi. Har bir bosqichda batafsil ishlash kerak, chunki bu kino sifatiga bevosita ta'sir qiladi. Quyida ssenariy yozish tartibi va namuna keltiriladi:
---
1. G'oya va syujetni aniqlash
Mavzu: Kino nimani tasvirlaydi? Masalan, sevgi, urush, do'stlik yoki jinoyat.
Asosiy g'oya: Qahramon nima uchun kurashadi? Filmda qanday asosiy xabar beriladi?
Janr: Komediya, drama, triller, fantastika, yoki aralash janr.
Namuna:
G'oya: Yosh dasturchi kashfiyot qiladi, lekin uni texnologiya gigantlari qo'lga kiritmoqchi bo'lishadi.
Janr: Triller/drama.
Xabar: Texnologiya insoniyatga xizmat qilishi kerak.
---
2. Qahramonlarni yaratish
Asosiy qahramon: U kim? Qanday xususiyatlarga ega?
Qo'llab-quvvatlovchi personajlar: Do'stlar, dushmanlar yoki yordamchilar.
Maqsad va qarama-qarshiliklar: Qahramonning asosiy maqsadi va uni amalga oshirishda to'siqlar.
Namuna:
Asosiy qahramon: Ali, 28 yoshda, yosh dasturchi. Aqlli, ammo o'ziga ishonchsiz.
Dushman: Katta IT kompaniyasi rahbari, manipulyativ va hiylakor.
Yordamchi: Aliyning sobiq sinfdoshi Laylo, muhandis va texnologiyani yaxshi biladi.
---
3. Ssenariy tuzilishi
Har bir kino 3 qismdan iborat bo'ladi: Boshlanish, Rivojlanish, va Yakun.
a) Boshlanish (30 daqiqa)
Qahramon va uning olami tanishtiriladi.
Konflikt paydo bo'ladi (asosiy muammo yuzaga chiqadi).
Namuna:
Ali o'zining yangi algoritmini yaratadi va uni butun dunyo uchun bepul qilishni rejalashtiradi. Lekin IT giganti bu algoritmni o'g'irlashga harakat qiladi.
b) Rivojlanish (60 daqiqa)
Qahramon muammolarni hal qilishga urinadi.
Qarama-qarshiliklar kuchayadi, to'siqlar ko'payadi.
Qahramonning o'sishi va o'zgarishi ko'rsatiladi.
Namuna:
Ali Laylo bilan birga algoritmni himoya qilish uchun xavfsiz joy izlaydi. Shu orada kompaniya uni kuzatadi va turli hiyla-nayranglar qo'llaydi.
c) Yakun (30 daqiqa)
Konflikt hal qilinadi.
Qahramon maqsadiga erishadi yoki yo'qotadi (drama janriga qarab).
Yakuniy xabar va xulosalar.
Namuna:
Ali va Laylo algoritmni ommaga e’lon qilishga muvaffaq bo’lishadi, ammo bu jarayonda katta qurbonlik qilishadi.
---
4. Dialog va ssenariyni yozish
Har bir sahna uchun sahna tavsifi yozing (joylashuv, vaqt, atmosfera).
Qahramonlarning dialoglari qisqa va aniq bo'lishi kerak.
Sahna ssenariyda quyidagicha ko'rsatiladi:
Namuna ssenariy parchasi:
1-SAHNA: Kichik laboratoriya. Kechasi.
Ali kompyuterda ishlamoqda. Derazadan shahar chiroqlari ko'rinadi. Telefon jiringlaydi.
ALI: (hayajon bilan) Ha, Laylo, men algoritmni tugatdim! Endi u o'g'irlikka qarshi to'liq himoyalangan.
LAYLO (OVOZ): Ajoyib! Lekin ehtiyot bo‘l, ularni aldash oson emas.
---
5. Tahrirlash va qayta yozish
Ssenariyni qayta ko'rib chiqing, izchil va aniq ekanligiga ishonch hosil qiling.
Dialoglarni realistik qiling va ortiqcha so'zlardan voz keching.
Har bir sahna bir-biriga mantiqiy bog'langan bo'lishi kerak.
---
Agar aniq ssenariy yozishda yordam kerak bo'lsa, qaysi janr yoki mavzuda kino qilishni ayting, sizga yana batafsil namuna yozib beraman.
---
1. G'oya va syujetni aniqlash
Mavzu: Kino nimani tasvirlaydi? Masalan, sevgi, urush, do'stlik yoki jinoyat.
Asosiy g'oya: Qahramon nima uchun kurashadi? Filmda qanday asosiy xabar beriladi?
Janr: Komediya, drama, triller, fantastika, yoki aralash janr.
Namuna:
G'oya: Yosh dasturchi kashfiyot qiladi, lekin uni texnologiya gigantlari qo'lga kiritmoqchi bo'lishadi.
Janr: Triller/drama.
Xabar: Texnologiya insoniyatga xizmat qilishi kerak.
---
2. Qahramonlarni yaratish
Asosiy qahramon: U kim? Qanday xususiyatlarga ega?
Qo'llab-quvvatlovchi personajlar: Do'stlar, dushmanlar yoki yordamchilar.
Maqsad va qarama-qarshiliklar: Qahramonning asosiy maqsadi va uni amalga oshirishda to'siqlar.
Namuna:
Asosiy qahramon: Ali, 28 yoshda, yosh dasturchi. Aqlli, ammo o'ziga ishonchsiz.
Dushman: Katta IT kompaniyasi rahbari, manipulyativ va hiylakor.
Yordamchi: Aliyning sobiq sinfdoshi Laylo, muhandis va texnologiyani yaxshi biladi.
---
3. Ssenariy tuzilishi
Har bir kino 3 qismdan iborat bo'ladi: Boshlanish, Rivojlanish, va Yakun.
a) Boshlanish (30 daqiqa)
Qahramon va uning olami tanishtiriladi.
Konflikt paydo bo'ladi (asosiy muammo yuzaga chiqadi).
Namuna:
Ali o'zining yangi algoritmini yaratadi va uni butun dunyo uchun bepul qilishni rejalashtiradi. Lekin IT giganti bu algoritmni o'g'irlashga harakat qiladi.
b) Rivojlanish (60 daqiqa)
Qahramon muammolarni hal qilishga urinadi.
Qarama-qarshiliklar kuchayadi, to'siqlar ko'payadi.
Qahramonning o'sishi va o'zgarishi ko'rsatiladi.
Namuna:
Ali Laylo bilan birga algoritmni himoya qilish uchun xavfsiz joy izlaydi. Shu orada kompaniya uni kuzatadi va turli hiyla-nayranglar qo'llaydi.
c) Yakun (30 daqiqa)
Konflikt hal qilinadi.
Qahramon maqsadiga erishadi yoki yo'qotadi (drama janriga qarab).
Yakuniy xabar va xulosalar.
Namuna:
Ali va Laylo algoritmni ommaga e’lon qilishga muvaffaq bo’lishadi, ammo bu jarayonda katta qurbonlik qilishadi.
---
4. Dialog va ssenariyni yozish
Har bir sahna uchun sahna tavsifi yozing (joylashuv, vaqt, atmosfera).
Qahramonlarning dialoglari qisqa va aniq bo'lishi kerak.
Sahna ssenariyda quyidagicha ko'rsatiladi:
Namuna ssenariy parchasi:
1-SAHNA: Kichik laboratoriya. Kechasi.
Ali kompyuterda ishlamoqda. Derazadan shahar chiroqlari ko'rinadi. Telefon jiringlaydi.
ALI: (hayajon bilan) Ha, Laylo, men algoritmni tugatdim! Endi u o'g'irlikka qarshi to'liq himoyalangan.
LAYLO (OVOZ): Ajoyib! Lekin ehtiyot bo‘l, ularni aldash oson emas.
---
5. Tahrirlash va qayta yozish
Ssenariyni qayta ko'rib chiqing, izchil va aniq ekanligiga ishonch hosil qiling.
Dialoglarni realistik qiling va ortiqcha so'zlardan voz keching.
Har bir sahna bir-biriga mantiqiy bog'langan bo'lishi kerak.
---
Agar aniq ssenariy yozishda yordam kerak bo'lsa, qaysi janr yoki mavzuda kino qilishni ayting, sizga yana batafsil namuna yozib beraman.