Alloh Bizni Nega Yaratdi? Yaratilishimiz Hikmati
Alloh taolo olamlarni hikmаt bilan yaratdi, har bir narsa Uning buyuk irodasi va maqsadidan kelib chiqib mavjudlikka keldi. Inson ham Allohning olamlardagi eng ulug‘ yaratig‘idir. Lekin nima uchun Alloh biz insonlarni yaratdi? Bizning bu dunyodagi vazifamiz nima? Bu savollar insoniyat tarixidagi eng katta savollardan hisoblanadi va unga javob berish uchun Qur’on va sunnatga murojaat qilamiz.
1. Alloh insonni O‘ziga ibodat qilish uchun yaratdi
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qiladi:
وَمَا خَلَقْتُ ٱلْجِنَّ وَٱلْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
Ma'nosi: Jin va insonni faqat Mеnga ibodat qilish uchungina yaratdim.
[Zariyot surasi 56-oyat]
2. Insonga buyuk sharaf berilishi
Alloh insonni boshqa maxluqotlardan afzal qilib, unga aql, erk va tanlov huquqini ato etdi. Insonga ilm o‘rganish, dunyoni anglash va undan foydalanish qobiliyati berildi. Alloh Qur’onda shunday deydi:
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِىٓ ءَادَمَ وَحَمَلْنَٰهُمْ فِى ٱلْبَرِّ وَٱلْبَحْرِ وَرَزَقْنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلْنَٰهُمْ عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا
[Isro surasi 70-oyat]
Ma'nosi: Batahqiq, Biz Bani Odamni azizu mukarram qilib qo‘ydik va ularni quruqligu dеngizda (ulov-la) ko‘tardik hamda ularni pok narsalar ila rizqlantirdik va uni O‘zimiz yaratgan ko‘p narsalardan mutlaqo afzal qilib qo‘ydik.
Bu oyatda Alloh insonga berilgan sharaf va ulug‘likni ta’kidlaydi. Alloh insonga yerdagi xalifa sifatida mas’uliyat berdi, uni yer yuzidagi ne’matlarga egalik qilish uchun yaratdi.
3. Insonni sinovdan o‘tkazish
Yaratilishimiz hikmatlaridan biri — sinovdir. Alloh bizga tanlov erkinligini berdi: Uning yo‘lida yurish yoki nafs hohishlariga berilgan holda adashish. Qur’onda shunday aytilgan:
ٱلَّذِى خَلَقَ ٱلْمَوْتَ وَٱلْحَيَوٰةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًاۚ وَهُوَ ٱلْعَزِيزُ ٱلْغَفُورُ
Ma'nosi: U o‘lim va hayotini sizlarning qaysilaringiz amalda yaxshiroq ekanligingizni sinash uchun yaratgandir. U aziz va o‘ta mag‘firatlidir.
[Mulk surasi 2-oyat]
Demak, bu dunyo inson uchun sinov maydonidir. Undagi har bir holat, qiyinchilik va qulaylik insonning sabri, shukri va taqvosini tekshirish uchun berilgan.
4. Allohning fazli va rahmatiga yetishish
Alloh insonni O‘ziga ibodat qilish orqali buyuk savoblarga, jannat ne’matlariga va undagi abadiy saodatga erishishi uchun yaratdi. Insonning qilgan amallari uning jannat yoki do‘zaxda bo‘lishini belgilaydi. Lekin shuni anglash kerakki, Alloh taolo O‘zining fazli bilan kichik ibodatlarga ham ulkan mukofotlarni tayyorlab qo‘ydi.
Sahih Buxoriyda (Hadis №5673) va Sahih Muslimda (Hadis №2816) Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qilganlar:
“Hech biringiz o‘z amali bilan jannatga kira olmaysiz.” Sahobalar so‘radilar: “Ey Allohning Rasuli, siz hammi?”
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam dedilar:
“Ha, men ham. Magar Alloh meni O‘z fazli va rahmati bilan o‘rab olmasa.”
5. Hayotning ma’nosini anglash
Insonning yaratilishidan ko‘zlangan maqsad — hayotni ma’noli va baxtli o‘tkazishdir. Bu ma’no Allohga ibodat qilishda, Uning yo‘lida yashashda, Unga muhabbat qo‘yishda va insoniyatga foyda keltirishda ko‘rinadi.
Alloh Qur’onda shunday deb marhamat qiladi:
مَنْ عَمِلَ صَٰلِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةً طَيِّبَةًۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا۟ يَعْمَلُونَ
Ma'nosi: Erkagu ayol, kim mo‘min holida yaxshi amal qilsa, Biz unga yaxshi hayot kеchirtiramiz va, albatta, ularni qilib yurgan amallarining eng go‘zaliga bеriladigan ajr ila mukofotlarmiz.
[Nahl surasi 97-oyat]
XulosaAlloh bizlarni O‘zining buyuk irodasi bilan yaratdi. Biz Unga ibodat qilish, sinovdan o‘tish va oxiratda abadiy baxtga yetishish uchun yaratildik. Inson o‘z maqsadini anglab etsa, uning hayoti ma’noli, qalbi xotirjam bo‘ladi. Demak, har birimizning asosiy vazifamiz — Allohning roziligini topish va Unga itoat qilishdir. Zero, bu biz uchun eng ulug‘ mukofotdir!
